Hilde De Wachter
(Beeld: Hilde De Wachter)

Hilde De Wachter: “Wanneer zijn we verlost van Earth Overshoot Day?”

In 2021 lag Earth Overshoot Day, de dag waarop we alle natuurlijke bronnen opgebruikt hebben, die de aarde in 2021 kan produceren, op 29 juli. In 2020 had de COVID-19 pandemie er nochtans voor gezorgd dat we de datum meer dan drie weken konden opschuiven. Lessen hebben we uit die plotse verschuiving dus niet getrokken. Hoewel de Europese herstelplannen ook focussen op duurzame groei, gaat het in de eerste plaats toch over groei, groei, groei. De wereld wil zo snel mogelijk terug naar het oude vertrouwde, hoewel we weten dat dit niet de gewenste situatie is voor klimaat en leefbaarheid. In de discussie over de maatregelen die we al dan niet moeten nemen, wordt wel eens vergeten dat we dit in de eerste plaats voor onszelf doen, om het hier op aarde leefbaar te houden. 

Begin jaren 1970 startte men met de berekening van de overshoot day. Niet toevallig kwam in 1972 ook het rapport van de Club van Rome, ‘Grenzen aan de Groei’, uit. Een aantal mensen besefte toen voor het eerst hoe groot onze impact op de aarde is en hoe slecht de toekomst er voor de mensheid uitzag. In die jaren viel de overshoot day elk jaar drie dagen vroeger in het jaar. Ondertussen is die trend afgezwakt tot minder dan een dag per jaar. Maar in die bijna vijftig jaar zijn we er nog niet in geslaagd om de beweging om te keren, tenzij met de hulp van een pandemie.

Die tendens zien we ook in ons materiaalgebruik, dat nog overwegend een materiaalverbruik is. Hoewel de ontwikkeling van nieuwe recyclagemethoden niet stilstaat en hergebruik en reparatie aan belang winnen, staan de meeste sectoren nog huiverachtig ten opzichte van secundaire grondstoffen. Dikwijls wordt de onzekerheid over de kwaliteit van die secundaire materialen, als reden genoemd.

We hebben er uiteraard niets aan dat we materialen recycleren als we ze vervolgens niet inzetten in nieuwe producten. Door onze (recyclage)statistieken op die manier op te poetsen, maken we vooral onszelf en de controlerende instanties iets wijs. Ook het OESO-rapport dat in het voorjaar over België gepubliceerd werd, wijst erop dat onze liefde voor materiaalverbruik nog altijd veel te groot is.

Er zijn nochtans steeds meer voorbeelden van bedrijven die wel hun nek uitsteken en de knop van hun productie omdraaien. Alleen zijn dat meestal niet die bedrijven die het grootste in hun sector zijn. Die zitten onder het juk van de aandeelhouders en de focus op rechtstreekse financiële winst. Dat de onrechtstreekse kosten misschien vele malen hoger zijn dan de rechtstreekse winsten die er gemaakt worden, is voor hen nog niet duidelijk. Dat heeft uiteraard te maken met de focus op de kortetermijnresultaten, iets waar ook het politiek systeem zich schuldig aan maakt.

Op een ander vlak hebben de overstromingen in juli nochtans aangetoond dat het beter is te voorkomen dan te genezen. Los van het menselijk lijden, zullen de herstelkosten ook daar erg hoog zijn.

Voldoende investeren in duurzame oplossingen en actie ondernemen om de Earth Overshoot Day elk jaar met een paar dagen richting winter te schuiven, kan er misschien mee voor zorgen dat we dergelijke rampen in de toekomst effectief kunnen voorkomen. Enige inspiratie hiervoor vind je in de ecoTips editie van september, die focust op materialen, circulaire economie en duurzaam investeren.

Deze ecopinie verscheen als intro bij het septembernummer van ecoTips

Meer ecopinies lezen?

Nieuwsbrief

In je mailbox: aankondigingen van opleidingen, events, nieuws en inzichten over duurzaamheid.

"*" indicates required fields

This field is for validation purposes and should be left unchanged.