Uit een enquête van Frosch (Werner & Mertz) blijkt dat de Belgische consumenten meer inspanningen verwachten van de bedrijfswereld en de overheid om het plasticprobleem aan te pakken. Maar 6 op de 10 onder hen geloven dat ze ook op hun individuele niveau een verschil kunnen maken.
Karine Van Doorsselaer, hoofddocente Materialenleer en Ecodesign aan de Universiteit Antwerpen en auteur van het boek ‘Klimaatbewust consumeren’, geeft enkele praktische tips om als consument bewuster om te gaan met plastic en verpakkingen.
- Regel nummer één: probeer afval zo veel mogelijk te voorkomen. Zeg nee tegen plastic voor eenmalig gebruik en verkies producten die geen of weinig verpakking nodig hebben, bijvoorbeeld een stuk zeep in plaats van vloeibare zeep in flacon of kraantjeswater in plaats van verpakt water. Zeg ook nee tegen ALLE wegwerpproducten.
- Kies zo veel mogelijk voor herbruikbare verpakkingen, liefst met statiegeld zodat de terugname gegarandeerd is. Geef ook de voorkeur aan verpakkingen die in aanmerking komen voor een tweede leven na gebruik, bijvoorbeeld als bewaardoos voor speelgoed. Kies verder voor zo groot mogelijke verpakkingen afgestemd op je verbruik. Want hoe groter de verpakking, hoe minder verpakkingsmateriaal. Voor non-food is er meestal geen houdbaarheidsdatum.
- Plastic is veel meer aanwezig dan je denkt. Zo bevat onze kleding vaak synthetische materialen, die bij elke wasbeurt deeltjes verliezen die in onze oceanen belanden. Kies daarom zo veel mogelijk voor producten uit monomaterialen. Dat vergemakkelijkt de recyclage.
- Vanuit diezelfde optiek: vermijd complexe verpakkingen die bestaan uit meerdere materialen, zoals plastic met een aluminium coating (bijvoorbeeld voor zakjes) of gecoat papier. Gecoat papier als vervanging van plastic is trouwens geen optie. De productie ervan verbruikt veel water en energie en het materiaal is niet recycleerbaar. Bovendien: als we alle plastics zouden vervangen door papier, dan kan het aanbod bomen de vraag niet volgen en ontstaat kaalkap, zelfs als er voor elke gekapte boom een nieuwe geplant wordt.
- Gebruik je plastic, geef dan de voorkeur aan transparante plasticsoorten, zoals PET, PE, HDPE … die makkelijker recycleerbaar zijn. Je herkent ze meestal aan de logo’s op de verpakkingen. Vermijd zeker zwarte plastic trays, de typische open verpakkingen met een onderverdeling in verschillende vakjes die vaak gebruikt worden voor koekjes, eieren of kweekplantjes.
- Recycleer bewust, want nog niet alle plastic voorwerpen mogen in de blauwe PMD-zak. Zoek goed uit hoe het zit in jouw gemeente. In de nieuwe blauwe zak (P+MD) mogen nu alle plasticverpakkingen, maar let op: dat wil niet zeggen dat ze allemaal gerecycleerd worden. Multilayers (d.w.z. verpakkingen bestaande uit dunne laagjes van verschillende plasticsoorten) zullen bijvoorbeeld nog steeds verbrand worden.
- En last but not least: opteer zo veel mogelijk voor lokale producten die een korte keten doorlopen. Want hoe langer de distributieketen, hoe meer eisen aan de verpakking en hoe groter de impact van het transport. Bamboerietjes zijn bijvoorbeeld geen duurzaam alternatief voor plastic rietjes. Niet alleen omdat bamboe een wegwerpproduct blijft (papier ook trouwens!), het komt vaak uit China, met een gigantische impact van transport tot gevolg. Bamboevezels worden bovendien samengehouden met chemicaliën en bamboe wordt niet gecomposteerd noch gerecycleerd. Dit hoort dus niet thuis in een circulaire economie.