Vorige week werd in een verslag van de Europese Rekenkamer duidelijk dat de luchtkwaliteit in veel Europese steden ondermaats is, met allerlei gezondheidsproblemen van dien.
Hoewel België er vergeleken met andere Europese steden niet slecht voorstaat, is de luchtkwaliteit nog altijd niet goed. Gemeenten en steden zetten met de beste bedoelingen in op maatregelen om luchtvervuiling te verminderen, maar deze hebben vaak slechts plaatselijk effect of botsen op veel weerstand. Om effectief maatregelen in zetten die kunnen rekenen op draagvlak, is meer inzicht in de problematiek nodig, voor zowel steden en gemeenten als voor de burger.
Onwetendheid
Uit eigen onderzoek* blijkt dat 74 procent van de Belgen meer inzicht wil in de luchtkwaliteit van hun woonomgeving. Het laat niet alleen zien dat er een duidelijke behoefte is aan transparantie, maar ook dat zij onvoldoende weten wat de stand van de luchtkwaliteit is in hun stad of dorp, met bijbehorende risico’s. Dat gaat ten koste van het draagvlak van duurzaamheidsmaatregelen. Hoe kunnen burgers inschatten of er behoefte is aan maatregelen die de luchtkwaliteit verbeteren? Pas als zij weten aan wat voor gezondheidsrisico’s zij worden blootgesteld, kunnen ze begrip opbrengen voor de maatregelen die gemeenten en steden ondernemen en voelen zij ook eerder noodzaak om hun gedrag aan te passen ten gunste van het milieu.
Lage-emissiezones
Veel steden en gemeenten zetten goede stappen om zowel lucht- als geluidsvervuiling te verminderen, door middel van lage-emissiezones. Dit is een effectieve maatregel die de leefbaarheid (plaatselijk) verbetert, maar het is belangrijk dat dergelijke ingrepen ook onderdeel zijn van een breder actieplan die de luchtkwaliteit in de hele stad verbeteren. Meer inzicht en transparantie is daarin heel belangrijk. De afgelopen tijd konden lage-emissiezones rekenen op veel weerstand van burgers. Zo werd in Krakau een lage-emissiezone via de rechter ongedaan gemaakt, omdat de burgers onvoldoende werden betrokken. De stad implementeert dit natuurlijk niet voor niets, maar de burger ziet enkel de maatregel en niet de noodzaak. Inzicht in de vervuiling zal het draagvlak van burgers voor bepaalde maatregelen vergroten.
Data
Om een effectief maatregelenpakket uit te rollen, zou data het uitgangspunt moeten zijn. Steden worden steeds slimmer en dat levert meer data op. Daar moeten we meer gebruik van maken. Waar zijn de grootste verkeersknelpunten? Welke straten kampen met de meeste luchtvervuiling en geluidshinder? Waar komt de vervuiling en het geluid precies vandaan? Camera’s met multifunctionele sensoren kunnen real-time data verzamelen en vervuilingspieken identificeren. Verhoogde vervuilingspieken die kunnen bijvoorbeeld wijzen op verkeersopstoppingen en dit kan worden opgelost door slimme verkeerslichten te installeren. Of meer P&R gebieden buiten de stad op plaatsen waar het verkeer geregeld stilstaat. Er zijn dus meer oplossingen dan alleen lage-emissiezones of een bordje neerzetten met “Let op! Ongezonde lucht!”
“Wanneer we weten waar de problemen liggen, kunnen we ze ook écht oplossen.”
Johan Ledens, Sales Engineer bij Axis Communications
Om te kunnen voldoen aan de nieuwe wetgevingen in de Europese Unie als het gaat om luchtvervuiling en geluidshinder, moeten we eerst een stap terugzetten en inzicht verkrijgen. Technologie kan steden en gemeenten helpen om datagedreven beslissingen te nemen en daarmee de leefbaarheid voor hun inwoners structureel te verbeteren. Daarnaast zorgt het voor meer bewustzijn onder burgers. Want pas wanneer we weten waar de problemen liggen, kunnen we ze ook écht oplossen.
*Het Safety & Livability onderzoek van Axis Communications is een survey in samenwerking met onderzoeksbureau iVox, uitgevoerd in november 2023, onder 1.000 Belgen naar hun perceptie van veiligheid en leefbaarheid.
