Internationaal onderzoek met VUB-wetenschappers introduceert het concept van netto-nul koolstofschuld om de mondiale klimaatrekening eerlijker te verdelen na het overschrijden van de opwarming van 1,5°C.
Klimaatschuld als maatstaf voor eerlijke verdeling
Een internationaal onderzoeksteam, waaronder wetenschappers van de Vrije Universiteit Brussel, ontwikkelde een methode om te bepalen welke regio’s wereldwijd het meest verantwoordelijk zijn voor het overschrijden van de klimaatlimiet van 1,5°C. De studie introduceert het concept van de netto-nul koolstofschuld, dat historische én toekomstige uitstoot in rekening brengt.
De onderzoekers baseren zich op scenario’s uit het zesde IPCC-rapport. Ze berekenen per regio hoeveel CO₂ er reeds is uitgestoten, hoeveel er nog mag worden uitgestoten binnen het resterende koolstofbudget, en wat de impact is van het tijdstip waarop een regio netto-nul wil bereiken. Wanneer een regio meer uitstoot dan haar eerlijke aandeel toelaat, bouwt ze een koolstofschuld op. Die moet gecompenseerd worden via extra emissiereducties elders of door actief CO₂ uit de atmosfeer te halen.
“De vraag is niet alleen wanneer we 1,5°C overschrijden, maar ook hoe we omgaan met de gevolgen daarna,” zegt Setu Pelz van het IIASA, hoofdauteur van de studie. Volgens hem biedt de koolstofschuld-benadering een kader om verantwoordelijkheden toe te wijzen en beleidskeuzes te onderbouwen.
Toenemende last voor toekomstige generaties
De onderzoekers stellen vast dat sommige regio’s vooral een schuld opbouwen door in het verleden weinig klimaatmaatregelen te nemen. Andere bouwen vooral een schuld op omdat ze hun netto-nuldoelstellingen te ver in de toekomst leggen. Uitgestelde actie zorgt zo voor een grotere verantwoordelijkheid.
Een belangrijke conclusie is dat elke ton CO₂ die vandaag wordt uitgestoten, later gecompenseerd moet worden om de temperatuurstijging te beperken. “Hoe meer we nu uitstoten zonder te compenseren, hoe zwaarder de opdracht voor toekomstige generaties,” zegt klimaatwetenschapper Wim Thiery van de VUB. “Zij zullen niet alleen meer uitstoot moeten vermijden, maar ook vaker geconfronteerd worden met extreme hittegolven.”
De studie onderstreept het belang van onmiddellijke actie om de opwarming onder 1,5°C te houden. Volgens de onderzoekers is dit essentieel om de impact op jongere generaties te beperken. De studie is een samenwerking tussen wetenschappers van onder meer de VUB, IIASA, Climate Analytics en het Potsdam Institute for Climate Impact Research.
lees ook
