Op het gloednieuwe klimaatneutrale bedrijventerrein Blue Gate Antwerp opent weldra met BlueChem de allereerste incubator voor duurzame chemie in België. Bedoeling: beloftevolle start-ups en ambitieuze groeibedrijven uit binnen- en buitenland de nodige infrastructuur en ondersteuning van allerlei aard bieden om ze zo te helpen uitgroeien tot nieuwe, innovatieve chemiebedrijven. Het gaat om een samenwerking tussen verschillende partners. Wij spraken er daar met essenscia vlaanderen en SAS twee van. “BlueChem is de juiste accommodatie op de juiste plaats”, klinkt het.
BlueChem moest de deuren eigenlijk al geopend hebben, maar de coronacrisis besliste daar anders over. “Het is dus nog even wachten voor we écht aan de slag kunnen”, vertelt Frank Beckx, voorzitter van BlueChem en gedelegeerd bestuurder van essenscia vlaanderen. De sectorfederatie van de chemie, kunststoffen en life sciences is één van de initiatiefnemers van BlueChem. “35% van de 3.400 m² ruimte, die bestaat uit labo’s, kantoren en flexplekken, is nu verhuurd. Het gaat om de start-ups en groeibedrijven Arpadis, Creaflow, Caladris Bio, IBEVE, InOpSys, Peace of Meat en Triple Helix, innovatiepartners Catalisti en VITO en internationale ondernemingen zoals BASF, Borealis, INEOS, ExxonMobil, Air Liquide en Vopak. Die laatsten zullen er zelf geen onderzoek voeren, maar de starters en groeibedrijven ondersteunen. Ze willen er ook de vinger aan de pols houden wat de laatste nieuwe ontwikkelingen betreft.”
Van labo-experiment tot chemiebedrijf
Want baanbrekende ideeën van beloftevolle start-ups en ambitieuze groeibedrijven op het gebied van duurzame chemie laten groeien van labo-experiment tot nieuwe chemiebedrijven, daar is het BlueChem om te doen. “De incubator spitst zich daarvoor toe op vier thema’s, die overeenstemmen met de strategische innovatiedoelen van Catalisti, de speerpuntcluster voor chemie en kunststoffen”, legt Beckx uit. “Dat zijn de valorisatie van afval- en nevenstromen, procesoptimalisatie, de ontwikkeling van hernieuwbare chemicaliën en de ontwikkeling van duurzame producten. Meer concreet gaat het over het omzetten van afval en CO2 naar herbruikbare chemicaliën, industriële toepassingen voor biogebaseerde materialen zoals suikerbieten of houtafval, producten beter herbruikbaar en recycleerbaar maken binnen een circulaire economie en productieprocessen heruitvinden om meer te produceren met minder energie, minder grondstoffen en minder afval. Kortom, de chemie als bron van oplossingen voor een betere, schonere en duurzamere toekomst met respect voor ieders levenskwaliteit. Want de wetenschappelijke innovatiekracht van de chemiesector is essentieel voor de duurzame ontwikkeling van onze planeet.”
Internationale aantrekkingskracht
“BlueChem moet de aanzet geven tot lead innovations waarmee de sector van de Vlaamse chemie en life sciences de rest van de wereld op weg zet naar een duurzamere samenleving en een circulaire economie. Dat versterkt de internationale aantrekkingskracht van de Vlaamse chemiesector wat tot nieuwe investeringen kan leiden. BlueChem is dus een extra troef om de chemie-industrie in Vlaanderen op lange termijn te verankeren en klaar te maken voor de toekomst. Vlaanderen is naar omzet per inwoner trouwens wereldkampioen in chemie en kunststoffen. Acht van de tien grootste chemiebedrijven ter wereld hebben een productievestiging in de Vlaamse regio. De chemische industrie is dan ook niet alleen de motor van de Antwerpse haven, maar van de hele Vlaamse economie. De Vlaamse overheid heeft niet voor niets duurzame chemie als een van de vijf sleutelsectoren naar voren geschoven in haar economische toekomstvisie.”
“Perfecte kader”
Voor wie dat allemaal wat abstract klinkt, noemt Beckx ook enkele concrete voorbeelden van innovaties die in de incubator verder uitgewerkt worden. “Ik denk aan betere recyclagetechnieken of de recuperatie van waardevolle componenten uit industrieel afvalwater binnen een circulaire economie, nieuwe technologieën voor de fabricage van diervoeder of kweekvlees met een lagere ecologische voetafdruk, de verbetering en verduurzaming van industriële processen, innovaties die bijdragen aan de uitbouw van de waterstofeconomie… BlueChem biedt het perfecte kader om zo’n innovaties te verwezenlijken: aangepaste infrastructuur, dienstverlening op maat, financiële ondersteuning incluis, en directe toegang tot kennis en expertise binnen een uitgebreid netwerk van internationale chemiebedrijven, gerenommeerde onderzoekscentra en de vijf Vlaamse universiteiten.”
Unieke publiek-private samenwerking
BlueChem is een unieke publiek-private samenwerking, waarbij de private sector de helft van de investering voor haar rekening neemt. De private partners zijn Bopro Sustainable Investments, DEME Environmental Contractors en essenscia. De overheidspartners AG Vespa, PMV, de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij (POM) Antwerpen, Stad Antwerpen en VITO of de Vlaamse instelling voor Technologisch onderzoek.
De nv BlueChem staat in voor de exploitatie en dagelijkse werking van de incubator en bestaat uit de projectpartners en tevens aandeelhouders essenscia, stad Antwerpen, POM Antwerpen en VITO. Zij maken ook deel uit van de Raad van Bestuur, die wordt aangevuld met Catalisti.
Advanced analytics platform van SAS
Maar daarnaast kan BlueChem dus ook rekenen op een aantal strategische partners die de start-ups en groeibedrijven gespecialiseerd advies geven en hen ondersteunen met dienstverlening op maat: BNP Paribas Fortis, Deloitte, Deloitte Legal, Port of Antwerp en SAS. Wim Mues is sales director manufacturing bij dat laatste bedrijf, dat al jaren een erkende partner is voor bedrijven in alle sectoren, ook voor de chemie- en life sciences-industrie, met klanten als onder meer Siemens Healthineers, Prayon en Solvay. Hij licht toe wat SAS precies wil betekenen voor BlueChem: “Wij stellen het advanced analytics platform, inclusief machine learning en artificial intelligence, en natuurlijk ook advies ter beschikking van de start-ups en scale-ups die gevestigd zijn in BlueChem. Op die manieren helpen we hen het beste uit de beschikbare data te halen. Die geavanceerde analyses kunnen ze dan inzetten om hun processen te optimaliseren, hun capaciteit en rendement te verhogen, het energieverbruik te verminderen of de kwaliteit en betrouwbaarheid van hun innovatie te verbeteren.”
“Al decennialang streven we er met SAS naar onze technologie te gebruiken om een betere wereld te creëren. We ontwikkelen niet alleen software voor commerciële toepassingen, maar ook voor het aanpakken van economische, sociale en milieukwesties. De duurzaamheidsinitiatieven van SAS promoten de doelen van schone energie, klimaatactie en duurzame steden en gemeenten. Het partnership met BlueChem past perfect binnen deze doelstelling. Met deze samenwerking willen we onze klanten van morgen optimaal ondersteunen, maar ook onze huidige klanten uit chemiesector in Antwerpen, die mee zullen kunnen profiteren van wat BlueChem zal voortbrengen.”
Big data steeds belangrijker voor chemiesector
“Het belang van big data en artificiële intelligentie in de chemiesector neemt sterk toe”, vult Beckx aan. “Zowel om industriële processen veiliger en efficiënter te laten verlopen, als in onderzoek en ontwikkeling. Dankzij het partnerschap met SAS kunnen we de start-ups en groeibedrijven in BlueChem nu al de digitale technologie bieden om met behulp van data hun innovaties in duurzame chemie te optimaliseren en te versnellen.”
BlueChem is een project van circa 11 miljoen euro en kan rekenen op de steun van de Europese en Vlaamse overheid. Europa investeert via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) ruim 3,4 miljoen euro. Vlaanderen past via het Hermesfonds 868.397 euro bij. De stad Antwerpen investeert 4 miljoen euro. Van die 4 miljoen van de stad Antwerpen gaat er ongeveer 3,2 miljoen naar het BlueChem Kickstart Fund, een fonds dat de starters kunnen aanspreken om subsidies te verkrijgen voor hun laboinrichting in BlueChem.
