Natural Capital Accounting. Steeds meer bedrijven schenken er aandacht aan. NCA of natuurlijke kapitaalboekhouding houdt in dat bedrijven in hun jaarverslag hun impact op de totale voorraden en stromen van natuurlijke hulpbronnen in een bepaald ecosysteem of een bepaalde regio berekenen, in fysieke of monetaire termen. Waardevolle info waarmee ze vervolgens aan de slag kunnen om van een lineair businessmodel naar een meer circulair verdienmodel te evolueren. Daarmee nemen ze hun maatschappelijke verantwoordelijkheid, want de overheid en consumenten houden steeds meer rekening met het milieuaspect in hun besluitvorming. Het Belgische Naturalogic helpt bedrijven in die oefening. “Onze missie is het aantonen van de voordelen van de waardering van het natuurlijk kapitaal”, vertelt Eric Dierckx, managing director.
Beeld (Pixabay): Een marmergroeve in Toscane. Steeds meer bedrijven worden er zich volgens Naturalogic van bewust dat bepaalde grondstoffen ooit uitgeput zullen zijn.
Naturalogic is een spin-off van CO2logic, dat bedrijven helpt CO2-neutraal te worden. Voor CO2logic was de oprichting van Naturalogic een logische volgende stap, omdat het streeft naar het grotere plaatje bedrijven helemáál klimaatneutraal te maken. Het minimaliseren of zelfs neutraliseren van de milieu-impact van een bedrijf gaat immers verder dan het beperken van zijn CO2-uitstoot. Iedereen weet dat de grondstoffenschaarste een steeds dreigender probleem wordt, niet alleen vanuit ecologisch, maar ook vanuit economisch standpunt. Steeds meer bedrijven worden zich bewust van die mogelijke uitputting van grondstoffen en willen daarom een andere koers gaan varen. Of ze dat dan vooral doen vanuit milieubewustheid en maatschappelijke verantwoordelijkheidszin of puur op basis van economische gronden, doet eigenlijk niet eens ter zake. Punt is dat er een positieve evolutie merkbaar is in de bedrijfswereld. Enter: natural capital accounting of het berekenen – in fysieke dan wel monetaire termen – van de totale voorraden en stromen van natuurlijke hulpbronnen in een bepaald ecosysteem of een bepaalde regio en de eigen impact daarop.
Pioniers
“Wij zijn pioniers in België op het vlak van wat men noemt environmental impact assessment en natural capital valuation”, begint managing director Eric Dierckx te vertellen. “Wij helpen onze klanten bij de waardering van hun milieu-impact. Dat kan voor hun activiteiten, hun product(en), hun supply chain … of voor het totale plaatje. Wat ons werk zo uniek maakt, is dat wij niet enkel de fysieke milieuvoetafdruk meten, maar ook de werkelijke kost ervan voor de samenleving, in euro. Waar CO2logic vooral focust op klimaat, doet Naturalogic dat dus op milieu. Toch hebben de twee problematieken met elkaar te maken. Een simpel voorbeeld: 50% van de CO2 die op onze planeet wordt uitgestoten, wordt geabsorbeerd door de zeeën en oceanen. Daardoor worden die zuurder, wat leidt tot minder plankton en minder vis. Door de opwarming van de aarde zijn er dan weer meer bosbranden, terwijl bomen sowieso al een bijzonder populaire grondstof zijn voor tal van producten. Bomen zijn dan nog een hernieuwbare grondstof – zij het heel traag – maar er bestaan ook grondstoffen die voorgoed dreigen te verdwijnen door onze manier van leven. Het is dus enkel door systeemdenken, dat we zullen leren en begrijpen hoe een onderneming zo min mogelijk impact kan hebben op het klimaat en het milieu.”
Zes categorieën
Natural Capital accounting vergt volgens Dierckx nog iets meer expertise dan het in kaart brengen van de CO2-uitstoot van een bedrijf. “Het CO2-probleem oplossen is, met lichte overdrijving, al bij al niet zo moeilijk. Voor de aanpak en vooral het in kaart brengen van andere milieu-impacten, ligt dat anders. Veel bedrijven hebben geen zicht op die milieu-impacten, laat staan dat ze die kunnen waarderen. Wij hebben de verschillende milieu-impacten die een bedrijf heeft, gecategoriseerd in zes grote groepen: luchtvervuiling – die doodt elk jaar wereldwijd zeven miljoen mensen – grondvervuiling, grondgebruik, watergebruik, afval en CO2-uitstoot, het domein van CO2logic. Middels een honderdtal milieu-indicatoren die we daaronder hebben gedefinieerd, geven we onze klanten een concreet beeld van hun milieu-impact op die domeinen. We hebben op die zes categorieën een bedrag in euro geplakt. Die waardering is gestoeld op verschillende wetenschappelijke studies. Alle milieueffecten worden dus gemonetariseerd. Zo tonen we bedrijven wat de werkelijke kost is van hun bedrijf, hun supply chain of hun product(en). We willen de boodschap finaal voor de eindgebruiker zo gemakkelijk mogelijk te interpreteren maken.”
“Ons economisch model kent limieten”
Het bedrag dat op zo’n milieu-impact gekleefd wordt, is een fictieve prijs. “Voorlopig worden bedrijven niet verplicht om te betalen voor hun milieu-impact, het blijft dus een schaduwprijs”, is Dierckx duidelijk. “We stellen de ondernemingen gewoon in staat te kunnen begrijpen wat de exacte kost voor het milieu is van een bepaalde activiteit of een bepaald product. Stel dat ze bijvoorbeeld een product op de markt brengen dat 50 euro kost. Die prijs is slechts de marktprijs en houdt geen rekening met de maatschappelijke kost van het product. Is 50 euro dan wel de werkelijke prijs? Vermoedelijk kost het product de maatschappij een pak meer. Door een schaduwprijs te kennen, kunnen bedrijven duidelijk de verschillende maatschappelijke impacten in kaart brengen en hun bedrijfsvoering vervolgens duurzamer maken. Voorlopig halen ze daar puur economisch weinig voordeel uit, maar het zou kunnen dat overheden bedrijven vroeg of laat op de een of andere manier ook echt zullen laten betalen voor hun milieu-impact. Door daar nu al rekening mee te houden, kunnen bedrijven zich daartegen wapenen. Door nu al te investeren, voorkom je een aantal impacten in de toekomst. Wanneer je die investeringen pas doet wanneer het echt moet, zullen ze zwaarder zijn, het spel van vraag en aanbod. Een recente studie heeft aangetoond dat als alle bedrijven wereldwijd gezamenlijk zouden moeten betalen voor de aangerichte milieuschade, het zou gaan om een bedrag van 5.000 miljard euro! Volgens mij een duidelijk signaal dat ons economisch model zijn limieten heeft. We generen meer kost aan de maatschappij, dan dat we waarde creëren.”
Dierckx denkt wel dat het nooit echt zo ver zal komen dat bedrijven heel zwaar zullen moeten betalen voor hun milieu-impact. “Maar ooit zullen grondstoffen op zijn en dat is wel iets dat bedrijven aanzet om op andere manier te werken, want die hebben ze nodig. En er is natuurlijk ook nog altijd je imago dat je op het spel zet.”
Puma deed het al
Een aantal bedrijven past NCA inmiddels al toe en ging op basis daarvan duurzamer werken. “Puma is zo’n pionier”, vertelt Dierckx. “Het bedrijf heeft in 2011 als allereerste een milieuresultatenrekening gepresenteerd. Datzelfde jaar heeft het als allereerste een T-shirt uit biokatoen op de markt gebracht. De productie daarvan kostte het bedrijf tot 20% meer en het T-shirt was dus ook wat duurder, maar het ticket in het shirt gaf aan wat de maatschappelijke meerwaarde was, waardoor die duurdere prijs te verantwoorden was. In het begin was het duurzaamheidsbudget van Puma vooral toegespitst op de eigen bedrijfsactiviteiten, maar na een studie die wij voor hen deden, bleek dat de gebruikte grondstoffen, zoals water en katoen, een veel grotere milieu-impact genereerden, waarna het bedrijf ook zijn toeleveringsketen is gaan vergroenen. Kering, de holding achter Puma, heeft die milieuresultatenrekening op groepsniveau overgenomen. Voor de categorieën waarover ik gesproken heb, gaan ze berekenen wat hun maatschappelijke impact is. Dat bedrag, in de grootteorde van miljoenen euro’s, willen ze elk jaar zo klein mogelijk houden.”
“Een tweede bedrijf dat al heel wat ervaring heeft met NCA, is SGS, een inspectie- en certificatie-instelling die wereldwijd actief is. Zij kijken in hun bedrijfsrevisies voortaan niet langer naar financiële indicatoren, maar ook naar indicatoren op vlak van social en human capital. Burn-outs hebben bijvoorbeeld ook een grote impact op bedrijven. Ook de hotelketen Soneva wil al geruime tijd begrijpen wat haar impact is op die zes categorieën. Akzo Nobel mag ook tot de pioniers gerekend worden.”
“Al die bedrijven proberen zo veel als mogelijk transparant te communiceren over hoe ze tot die cijfers zijn gekomen en staan open voor kritiek. Voorlopig is het hier en daar immers nog giswerk. NCA staat nog in de kinderschoenen. Door constructieve kritiek van stakeholders kunnen we de berekeningen nog juister maken. Idealiter moeten we naar een jaarverslag waarbij er een kolom is met de financiële indicatoren die we gewoon zijn te zien, maar aan de andere kant ook een kolom met manufactured, intellectual, human, social en natural capital. Om een geïntegreerd bedrijf te zijn moet je kunnen aantonen dat je al die domeinen beheerst.”
Tegen 2030 de standaard
Dierckx is ervan overtuigd dat NCA in de toekomst alleen maar belangrijker zal worden, maar het zou voor hem allemaal wat sneller mogen gaan. “De geïntegreerde rapportering in jaarverslagen waarover ik net sprak is vandaag helaas nog eerder de uitzondering dan de regel. Dat komt omdat er de laatste jaren zo gefocust is op louter klimaat. Bedrijven moeten op dat vlak wel al gedeeltelijk écht betalen, denk aan het EU-ETS of CO2-taksen, die nu nog meevallen, maar tegen 2030 waarschijnlijk tussen de 80 en 100 euro per ton CO2 zullen bedragen. Veel bedrijven gaan hun CO2-uitstoot daarom nu ook al compenseren. Daarbij helpt CO2logic hen. Hoe kan ik nu nóg duurzamer zijn, denken bedrijven die op het vlak van klimaat al heel wat stappen hebben gezet dan ook vaak. Desalniettemin verwacht ik dat het belang van NCA in de komende tien jaar sterk gaat toenemen en geïntegreerde rapportering tegen 2030 de standaard zal zijn. Het vergt tijd…”
Naast Naturalogic, zijn er ook nog andere initiatieven die bedrijven willen helpen hun milieu-impact in kaart te brengen. “Het Natural Capitals Coalition, dat recent wel fusioneerde met het bredere Capitals Coalition, bijvoorbeeld,” licht Dierckx toe, “is een handige tool. En wij zijn dan wel pioneer, maar intussen bestaan er – gelukkig maar – ook al andere bedrijven die hetzelfde doen als wij.”
Planeet en mensheid als schuldenaars
Een positieve vaststelling, vindt Dierckx, is dat ook de financiële wereld haar steentje steeds vaker bijdraagt. “Ook banken en investeerders beginnen die indicatoren in rekening te brengen, waardoor zij natuurlijk een belangrijke schakel zijn in het hele verhaal. Investeerders hebben een plaatsje in de board en kunnen daar hun stem laten horen.”
“Samengevat: onze grootste uitdaging is ingewikkelde info toegankelijk maken voor beslissingsnemers. Want milieu-indicatoren zijn moeilijk te begrijpen. Die willen we dus vertalen naar euro’s, wat alles een pak concreter maakt. Een levenscyclusanalyse, om maar een voorbeeld te noemen, communiceert bijvoorbeeld nooit in euro’s. Die vertalen wij dan. Met financieel kapitaal, lopen we een schuld op als we er te veel van besteden. Met natuurlijk kapitaal is het net zo. En de schuldenaars, dat zijn de planeet en de mensheid.”
Naturalogic helpt zijn klanten bij de waardering van de milieu-impact van hun activiteiten, product(en), supply chain … of van het totale plaatje.
