Pesticiden zijn een factor in de snelle achteruitgang van de Belgische bijenpopulaties, blijkt uit een beleidsnota in opdracht van de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid. De nota roept om om het gebruik van de stoffen te verminderen.
Pesticiden zijn giftige stoffen die gewassen moeten beschermen tegen insecten en onkruid. Maar ze eisen ook een grote tol van insecten die juist cruciaal zijn om de gewassen te bestuiven, met name bijen.
Insecticiden hebben de meest directe impact, stelt de nota in opdracht van de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. Ze kunnen bijen doden, maar ook schade toebrengen aan hun immuniteitssysteem of voortplanting. De effecten zijn afhankelijk van de gebruikte stof en van de duur van de blootstelling, maar ook van de combinatie met andere pesticiden.
Ook onkruidverdelgers kunnen schadelijk zijn, omdat ze wilde bloemen en ander onkruid doen verdwijnen. Daardoor vinden insecten minder wilde bloemen voor nectar en minder nestplaatsen. In België wordt dat effect nog versterkt door het versnipperde landschap en de overheersing van intensieve landbouw met monoculturen.
15 miljard euro per jaar
Het verlies van bijen is een zorgwekkende en kostbare zaak, stelt de nota. Bestuiving door insecten levert de Europese landbouw immers zo’n 15 miljard euro per jaar op. Het grootste deel daarvan is te danken aan bijen, waaronder honingbijen, hommels en solitaire soorten.
Alleen al in België kan 11 procent van alle gewassen voor menselijke voeding toegeschreven worden aan bestuivers. De afname van de populaties is dus slecht nieuws voor het vermogen van de landbouw om aan de vraag van een groeiende bevolking te voldoen. Volgens de nota moet er dringend actie worden ondernomen om deze trend te keren.
“Een grondiger inzicht van de blootstelling aan pesticiden en verbeterde praktijken zijn essentieel voor het herstel van de Belgische wilde bijenpopulaties”, stelt de nota. De gecombineerde effecten moeten daarvoor op grotere schaal bestudeerd worden. Ook moeten de gegevens beter beheerd worden en is er steun nodig voor alternatieve oplossingen die vriendelijker zijn voor bestuivende insecten.
