Op 11 oktober verscheen het boek ‘Reis naar duurzaam ondernemen’ van Bob Elsen en Nathalie Bekx. Waarom zetten de 2 auteurs samen met BNP Paribas Fortis hun schouders onder dit project? We vroegen het ons af en gingen op zoek naar antwoorden bij auteur Nathalie Bekx en CSR-verantwoordelijke van BNP Paribas Fortis Wilfried Remans.
Overstappen op duurzaam ondernemen
De CSR Monitor, een recente bevraging bij 640 bedrijven door Trendhuis in samenwerking met BNP Paribas Fortis, bewijst dat niet enkel grote bedrijven, maar ook kmo’s willen bijdragen aan een leefbare wereld en aan de realisatie van de SDG’s (Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties).
Drie op de vier kmo’s wil zich inzetten voor meer duurzaamheid, omdat dit – niet alleen naar eigen zeggen – medewerkers motiveert, talent aantrekt, klanten overtuigt en kosten bespaart. Twee op de drie zien duurzaamheid bovendien als een noodzaak om te overleven in deze sterk veranderende wereld. Bedrijven blijven echter met enkele vragen zitten zoals:
- Kunnen we nu zelf concreet iets doen?
- Hoe beginnen we aan duurzaamheid?
- Hoe stippelen we een strategie uit?
- Hoe zorgen we voor interne en externe participatie?
- Hoe halen we resultaten?
- Hoe houden we dit vol op lange termijn?
- En heel belangrijk: gaat ons dat niet teveel kosten? Of wat brengt dat op?
Duurzaamheid praktisch integreren is geen eenvoudig verhaal. Duidelijk is dat de vrees voor het onbekende, de extra kosten en afhankelijkheid van extern advies, heel wat kmo’s ervan weerhoudt om de stap naar duurzaam ondernemen te zetten. Bob Elsen en Nathalie Bekx lanceerden daarom hun boek ‘Reis naar duurzaam ondernemen’ waarin een praktische insteek centraal staat. We stelden hen enkele vragen.
Waarom heb je juist dit boek geschreven?
Bekx: “Duurzame ontwikkeling is altijd een aandachtspunt en een drijfveer geweest binnen onze bedrijven Trendhuis en Joker. We schrijven dan ook vanuit onze interesse, passie en ervaring, zonder onze core business te vergeten. Het feit dat Joker SDG Voice 2018 in België is geworden, was een goed moment om dit boek te lanceren. En we schrijven samen omdat 1 +1 = 3.
Daarnaast kwam het onderzoek dat Trendhuis gevoerd heeft, op het juiste moment. Uit de resultaten van de CSR Monitor in samenwerking met BNP Paribas Fortis blijkt dat er een grote vraag is vanuit bedrijven en in het bijzonder kmo’s, naar praktische ideeën en een haalbaar model om duurzaam te ondernemen. Minder theorie kortom en graag meer aandacht voor de dagdagelijkse praktijk.”
Waarom zijn de SDG’s eigenlijk zo belangrijk volgens jou?
Bekx: “De aandacht voor duurzaam ondernemen nam de laatste jaren sterk toe, onder meer door het toegenomen inzicht in klimaatverandering, interne druk en die van de buitenwereld, imagobekommernis en economische opportuniteiten. The Triple Bottom Line van People, Planet, Profit raakte ingeburgerd.
De United Nations lanceerden in 2000 de millenniumdoelstellingen, die zich vooral concentreerden op de uitbanning van wereldwijde armoede. Het doel om het aantal mensen dat in extreme armoede leeft te halveren werd effectief gehaald, hoewel dat zonder de economische groei van China niet was gelukt. Doelen zoals de drastische vermindering van moeder- en kindersterfte waren minder succesvol. In september 2015 keurde de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de Duurzame Ontwikkelingsdoelen of Sustainable Development Goals – afgekort SDG’s – goed, waarin de universele doelstellingen voor zowel armoedebestrijding als duurzame ontwikkeling gekoppeld werden in één gezamenlijk kader voor de periode 20162030.
De SDG’s gaan kortom verder, daar waar de millenniumdoelstellingen ophouden: ze gaan niet enkel over ontwikkeling, maar ook over duurzaamheid. Bovendien zijn de SDG’s, in tegenstelling tot de millenniumdoelstellingen, niet enkel door de VN samengesteld. Via de online enquête MyWorld konden burgers wereldwijd stemmen op thema’s die zij belangrijk vinden, zoals onderwijs en internettoegang. VN-medewerkers gingen zelfs met pen en papier naar het platteland in arme landen. Bijna 7,8 miljoen wereldburgers stemden zo op hun favoriete doel. Voorts gaan de SDG’s ervan uit dat niet enkel overheden, maar dat iedereen een bijdrage kan leveren tot de realisatie: vooral bedrijven kunnen het voortouw nemen.
De nieuwe ontwikkelingsagenda van de VN is voortaan niet alleen ‘hulp’ van rijke landen aan arme landen. De SDG’s zijn universeel en gelden voor alle landen in de wereld, noord en zuid, oost en west. Het ‘Zuiden‘ is immers reeds lang in het ‘Noorden’ aanwezig en omgekeerd.
Zowel bedrijven, als overheden, ngo’s én burgers gaan zich moeten engageren om de doelen in 2030 te behalen. Redenen te over om een praktisch boek te schrijven dat bedrijven en burgers kan inspireren en begeleiden om bij te dragen tot de realisatie van de SDGs.”
Hoe passen Joker en Trendhuis duurzaam ondernemen in de praktijk toe?
Bekx: “Trendhuis is al jaren pionier in maatschappelijk verantwoord ondernemen. Zo richtten we in 2008 de vzw Time4Society op die bedrijven vraagt om tijd te investeren in de maatschappij. We organiseren hier jaarlijks de verkiezing van de CSR Professional of the Year.
In het verlengde startten we, samen met Joker, de vzw Go2Learn die maatschappelijke stages organiseert, geïnspireerd door de Sustainable Development Goals. Daarnaast zijn er onze vele projecten rond maatschappelijke integratie, zoals Time4YourTalent, Road67, Time2grow , Welcome2Work enz. Ook intern werken we aan duurzaamheid en hebben we, als klein bedrijf, bijvoorbeeld een ecoteam en een CSR manager.
Joker wordt sinds zijn oprichting in 1981 beschouwd als pionier van het duurzaam toerisme. Dit heeft geleid tot diverse erkenningen, waaronder recent de aanduiding van Joker als SDG Voice 2018 door het Belgisch Federaal Instituut voor Duurzame Ontwikkeling. Het uitgangspunt bij de oprichting was en is nog steeds dat naarmate kennis en contact met ‘de andere’ toenemen, begrip en waardering kunnen groeien maar ook de verwondering, met andere woorden ‘het avontuur’. Toerisme kortom als een confrontatie met diversiteit en hierdoor ook met zichzelf, zonder dat het reizen zijn speelse vakantiefactor hoeft te verliezen.
Kortom, samen hebben we praktijkervaring genoeg om onze expertise te bundelen in een praktisch boek om bedrijven en burgers te helpen inspireren bij de uitbouw van hun eigen duurzaamheidstrategie.”
Heb je een goede raad voor ondernemingen als het om duurzaamheid gaat?
Bekx: “Zorg dat duurzaamheid deel uitmaakt van je identiteit en beperk het niet tot een PR-verhaal. Hecht niet teveel belang aan certificaten: die zijn er teveel en de meeste klanten hebben er geen zicht op en hechten er weinig belang aan.
Het komt erop aan alle stakeholders te betrekken bij je duurzaamheidstreven. Daarnaast moet je je plan integreren, realiseren en ook meten. Tenslotte moet je beseffen dat de SDG’s een kompas zijn, geen meetinstrument. Iedereen kan bijdragen in samenwerking, maar nooit op zijn eentje alles realiseren. In ons boek geven we een vlot hanteerbare methodologie, het SDGFITplan, die je zelf kan gebruiken om duurzaamheid te integreren in je bedrijf en bij te dragen aan een aantal zelf gekozen SDG’s.
Duurzaamheid wordt vandaag teveel en vrijblijvend gepredikt door theoretici. En dat terwijl het hele MVO-gebeuren in feite een praktijkverhaal van bedrijven zou moeten zijn. Die proberen vandaag duurzaamheid praktisch te integreren in hun werking, zonder hun medewerkers, klanten en winstoogmerk te vergeten. Ons boek staat vol inspirerende cases van geëngageerde Belgische bedrijven, die te weinig in de schijnwerpers komen.”
Wat is jouw reactie op het IPCC-rapport van begin oktober, dat wederom alarmerend was?
Bekx: “Dit is weer eens een wake-upcall: het is een consistent klimaatrapport dat zegt dat we nog amper 20 jaar hebben om de grootste klimaatrampen te voorkomen. Hier blijkt weer eens uit dat er dringend samenwerking nodig is: van overheid, bedrijfsleven en individuen. Op overheidsgebied liggen de kaarten steeds moeilijker, denk maar aan het feit dat steeds meer landen willen terugkomen op het getekende klimaatakkoord van Parijs. Jammer genoeg nemen de overheden in de eigen landen evenmin gecoördineerde initiatieven om tot een logisch plan te komen waaraan ieder zijn steentje kan bijdragen. Bob Elsen en ikzelf geloven dat bedrijven en federaties het voortouw kunnen nemen, waarschijnlijk met meer effect dan overheidsmaatregelen die vaak neerkomen op korte termijnplanning en politieke compromissen.”
De rol van BNP Paribas Fortis
BNP Paribas Fortis, dat de initiatiefnemer is van de bevraging over duurzaam ondernemen bij de Belgische bedrijven, zette ook mee zijn schouders onder dit boek. EcoTips vroeg Wilfried Remans, CSR-verantwoordelijke van BNP Paribas Fortis, om wat meer uitleg.
Waarom, bijvoorbeeld, vindt hij dit boek belangrijk?
Remans: “Als onderneming merken we zelf dat er op het vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen een versnelling is in de samenleving. Het jaar 2015 heeft daar zeker aan bijgedragen met enerzijds het klimaatverdrag, en anderzijds een door Staten, NGO’s en bedrijven goedgekeurde agenda rond de Duurzame Ontwikkelingsobjectieven (SDGs, Sustainable Development Goals). Maar onderliggend stellen we vast dat dit een echte maatschappelijke trend is geworden die zich vertaalt in verwachtingen van onze klanten, onze medewerkers, overheden en de kapitaalmarkten. Graag willen we onze ondernemingsklanten bijstaan in deze trend, die niet alleen risico’s en beperkingen inhoudt, maar ook kansen en opportuniteiten waaraan je je als onderneming kan aanpassen. Dit boek geeft je een eerste richting aan hoe je er zelf mee aan de slag kan gaan.”
Waarom zijn de SDG’s zo belangrijk in dit verhaal van duurzaam ondernemen?
Remans: “De SDG’s laten toe om inzake de grote maatschappelijke uitdagingen een gemeenschappelijke taal te spreken. Daarom dat het ook zo goed was dat bedrijven betrokken waren bij de definiëring ervan. Immers, meer en meer wordt er van bedrijven verwacht dat zij een rol spelen in het vinden van oplossingen, omdat Staten en NGO’s de immense uitdagingen niet alleen zullen kunnen oplossen. De SDG’s laten toe als organisatie te kiezen aan welke prioriteit je vooral wil bijdragen. Het is een soort kompas waaraan je je strategie kunt aanpassen en op basis van resultaten ook kunt communiceren naar de buitenwereld.”
Hoe gebruikt BNP Paribas Fortis de SDG’s?
Remans: “Als één van de grootste banken in Europa zijn we aanwezig in alle sectoren en kunnen we een impact hebben op alle SDG’s. Van belang is daarom goed toe te zien op wat we wel en niet financieren of waarin wordt belegd. Maar ook wij moeten ons concentreren en kiezen waarop we eerst willen werken. Vandaar dat BNP Paribas Fortis een duurzaamheidsbeleid heeft gebouwd rond 4 pijlers: onze economische, sociale, maatschappelijke en klimaatverantwoordelijkheid. Voor elk van die pijlers zijn kwantitatieve doelstellingen geformuleerd die een impact kunnen hebben op de variabele verloningen van het management.”
Waar moeten ondernemingen in verband met duurzaam ondernemen rekening mee houden?
Remans: “Dit is een traject dat niet in één, twee, drie klaar zal zijn. Wij zijn er zelf al jaren mee bezig. Eenvoudig gezegd zijn er drie niveaus die je geleidelijk kan uitbouwen. Het eerste, traditionele niveau van het steunen van goede doelen, helpt om het thema toegankelijk te maken voor je klanten en je medewerkers. Interessanter wordt het op het tweede niveau waar je gaat kijken waar jouw ondernemingsactiviteiten een mogelijke negatieve impact kunnen hebben op mens en milieu. Daarop werken zal niet alleen je reputatie beschermen, maar dikwijls ook een denkoefening zijn in betere processen en, op termijn, lagere kosten. Op het hoogste niveau, ten slotte, zal je vaststellen dat de toegenomen eisen inzake duurzaamheid, de toenemende reglementering, de hogere verwachtingen van de klanten ook business opportuniteiten kunnen creëren. Op dit niveau ga je dus kijken naar hoe je met je onderneming de positieve impact op de samenleving kan verhogen.”
De SDG’s zijn misschien een interessant hulpmiddel, maar in oktober bracht de IPCC alweer een alarmerend klimaatrapport uit. Jouw reactie?
Remans: “Het rapport is een bevestiging van de dringendheid om in te zetten op het klimaat. Niet voor niets is er ook op de kapitaalmarkten een verhoogde belangstelling van de grote institutionele beleggers in de niet-financiële resultaten van een onderneming. Op welke manier gaat een onderneming om met de maatschappelijke uitdagingen en het milieu? Dit wordt steeds meer in rekening gebracht bij het nemen van beslissingen, want niemand wil blijven zitten met ondernemingen die geen rekening houden met deze ontwikkelingen en die de risico’s en opportuniteiten verkeerd inschatten.”
