De 37 Belgische burgercoöperaties die 100.000 burgers vertegenwoordigen zullen gezamenlijk de partner zijn die rechtstreekse burgerparticipatie door de burger voor offshore wind mogelijk zal maken. REScoop België is enthousiast om de rol van rechtstreekse burgerparticipatie in windturbines op zee op zich te nemen. REScoop België zal zich daartoe als evenwaardige partner aanbieden bij de tenderprocedure voor windconcessies op zee.
Het principe van Burgerparticipatie werd reeds in het Koninklijk Besluit van 12 Mei 2019 ingeschreven. De federale regering maakte hier verdere modaliteiten voor op om dit mogelijk te maken via Energiegemeenschappen. Burgercoöperaties voldoen aan beide Europese definities van energiegemeenschappen.
Vice-eersteminister en minister van de Noordzee Vincent Van Quickenborne en minister van Energie Tinne Van der Straeten ondersteunen deze officiële lancering van BURGERWIND OP ZEE.
Vincent Van Quickenborne, vice-eersteminister en minister van Noordzee: “De windmolens op zee voorzien 2,2 miljoen Belgische gezinnen van groene stroom. Tegen 2030 gaan we die capaciteit verdubbelen. We willen ervoor zorgen dat mensen daarbij niet alleen gebruik kunnen maken van deze hernieuwbare energie maar voortaan ook mede-eigenaar kunnen worden, samen met de gespecialiseerde bedrijven, van windmolens op zee. Zo kunnen ontwikkelaars beroep doen op extra particulier kapitaal.”
Minister van Energie Tinne Van der Straeten: “De energieswitch naar 100% hernieuwbare energie moet er één zijn van en voor iedereen. Ik wil onze burgers hierbij betrekken om zo een nog groter maatschappelijk draagvlak te creëren. Dankzij nieuwe rechten voor energiegemeenschappen zullen zowel burgers, lokale autoriteiten waaronder gemeenten, verenigingen, maar ook KMO’s binnen enkele jaren mede-eigenaar van offshore windmolens kunnen worden, en daarmee dus ook medeproducent van hernieuwbare energie. België is momenteel nummer 5 in de wereld op gebied van wind op zee. Offshore wind is een nationale trots, naast onze frieten, onze chocolade en ons bier. Ik wil dat alle Belgen kunnen delen in die trots en er mee de vruchten van plukken.”
Philippe Awouters, REScoop.BE: “De wind waait voor iedereen. Rechtstreeks eigenaarschap van burgers in het kapitaal van windturbines op zee zorgt ervoor dat de burger écht participeert in lokale energieproductie. Het creëert bovenal een maatschappelijke meerwaarde, biedt buitengewone kansen op een faire transitie en garandeert dat het rendement lokaal verdeeld wordt. De burger heeft volledige democratische controle in deze burgercoöperaties voor energie die volledig autonoom handelen.”
Als federatie van Belgische burgercoöperaties voor hernieuwbare energie wenst REScoop.BE maar één ding: rechtstreekse toegang tot de beschikbare hernieuwbare energiebronnen op ons grondgebied. Dat is de normaalste zaak van de wereld: de zon schijnt voor iedereen, net zoals de wind waait voor groot en klein, arm en rijk. Onze natuurlijke rijkdommen zijn een gemeenschappelijk goed waar vooral de lokale gemeenschap de vruchten van hoort te plukken. Niet enkel financieel, ook sociaal-maatschappelijk en ecologisch. Burgercoöperaties willen samen een deel van de omgevingsenergie oogsten voor eigen gebruik (energiedelen). Zo bevorderen ze de lokale cohesie en vergroten het engagement van burgers in de noodzakelijke energietransitie. Die is enkel haalbaar als ook gewone mensen op een faire en betaalbare manier kunnen deelnemen.
Wind en zon zijn lokale natuurlijke rijkdommen, ons land voorziet met art.714 van het burgerlijk wetboek gelijk gebruiksrecht voor alle burgers. Een deel van de omgevingsenergie dient dan ook gereserveerd voor burgerinitiatieven en de lokale gemeenschap.
Om de wind te oogsten richten gemeenschappen coöperaties op die democratisch en collectief het bedrijf runnen dat de wind oogst, de energie verdelen onder de leden en de meerwaarde bestemmen voor de coöperanten en de lokale gemeenschap al dan niet met een sociaal oogmerk. De coöperatieve aanpak, waarbij burgers mee eigenaar kunnen worden van windturbines op land en op zee, is dé manier om lokale meerwaarde te creëren en te zorgen dat de energietransitie niet enkel duurzaam maar ook inclusief en democratisch is. Burgercoöperaties bieden geen beleggingsproduct aan maar dienstverlening op vlak van energieproductie en -besparing. Zo willen ze ook maatschappelijke meerwaarde creëren op land vanuit projecten op zee.
De inkomsten uit zee zullen door de burgercoöperaties benut worden voor het versterken/versnellen van de lokale energietransitie :
- PEOPLE : autonomie en eigenaarschap onder democratisch bestuur, iedereen kan participeren (100% openstelling)
- PLANET : elke burger heeft recht op toegang tot groene stroom van eigen bodem
- PROFIT: meerwaarde blijft in onze eigen economie, gaat naast voordeel op de energiefactuur en een bescheiden dividend naar meerwaardeprojecten voor de lokale gemeenschap in het kader van energietransitie (SEAP / burgemeesterconvenant)
- Creatie van een maatschappelijk draagvlak voor de lokale energietransitie
- Mobiliseren van het spaargeld van burgers (niet als belegger maar als prosument)
- Burgers rechtstreeks betrekken bij de energietransitie
- Bijdrage in de strijd tegen energie-armoede en energie kunnen delen/leveren met/aan leden aan kostprijs (eigenaarschap).
Achtergrond
In 2023 worden er 2 nieuwe offshore windturbine zones door de Federale Overheid getenderd voor een totaal van 1,4 GW vermogen. Een aanpassing van de wet rond de energiemarkt ter voorbereiding van deze offshore tender van 12 mei 2019 spreekt over de mogelijkheid van burgerparticipatie in offshore.
De Ministerraad keurde eind april een voorontwerp van wet tot omzetting van de Europese richtlijn betreffende gemeenschappelijke regels voor de elektriciteitsmarkt goed. Deze laat toe aan burgers een actievere rol op te nemen in de elektriciteitsmarkt. Hierbij wordt voorzien in het nieuwe concept van hernieuwbare energiegemeenschap. De weerhouden concessionaris van de domeinconcessie zal burgerparticipatie kunnen voorzien en/of een samenwerking opzetten met een hernieuwbare energiegemeenschap. De verdere uitwerking zal gebeuren via Koninklijke Besluiten.
Wie zijn de Burgercoöperaties voor Hernieuwbare Energie?
- Geschikte coöperatieve organisatievorm met productie-installaties in eigendom van de gebruikers, afname van eigen energie, meerwaardes worden geïnvesteerd in nieuwe projecten, passen de ICA-principes toe, zijn in eigendom van de gebruikers, staan open voor iedereen, worden democratisch bestuurd door de leden volgens het principe “één persoon, één stem” ,staan op hun autonomie en blijven onafhankelijk.
- Burgercoöperaties voldoen aan beide Europese definities van ‘Energiegemeenschap’ met name inzake eigenaarschap, democratische controle, autonomie en het creëren van maatschappelijke meerwaarde.
- Georganiseerd in de federaties REScoop Vlaanderen (www.rescoopv.be) en REScoop Wallonië (www.rescoop-wallonie.be), die samen REScoop België uitmaken. De 37 Belgische burgercoöperaties vertegenwoordigen samen 100.000 burgers.
Meer info www.burgerenergie.be
