Op één week tijd een gecustomized gebouw produceren in de fabriek en het vervolgens op één dag tijd monteren op de werf, dat is de ambitie van BuildUp, specialist in digitaal offsite bouwen. Duurzame bonus: het gebouw is koolstof- en energieneutraal.
Bij digitaal offsite bouwen gebeurt er zo veel mogelijk in de fabriek. Eerst gieten de ingenieurs van BuildUp een plan in een digitaal ontwerp – met behulp van BIM en een digitale mock-up. Daardoor kunnen ze materialen precies inschatten en bestellen. Vervolgens gaat het richting productie in een geautomatiseerd offsite constructionproces. In het atelier rollen volledige muren van de band, inclusief ramen en deuren, isolatie en gevelbekleding. Die muren gaan integraal de vrachtwagen op en dan richting bouwwerf. Daar monteert de aannemer alle elementen. Een huis kan zo op één dag gebouwd “Op de werf moeten we alleen nog de grote elementen – wanden, vloeren, daken – in elkaar klikken”, aldus CEO Hélène de Troostembergh.
“Elke nieuwe woning zie ik als een oplossing voor de klimaatproblemen”
Systematische kwaliteitscontroles
Offsite bouwen is vandaag nog redelijk onbekend, niet alleen bij het brede publiek maar ook bij aannemers en architecten. Toch is het volgens de Troostembergh de bouwwijze van de toekomst. BuildUp daagt de bouwsector dan ook uit om zichzelf opnieuw uit te vinden. “We zitten nog maar aan het begin van de innovatiecurve”, licht ze toe. “Early adopters bouwen al offsite. De rest van de sector gaat vanzelf volgen gezien de voordelen.”
Die zijn legio. Vooreerst zijn er de meer gecontroleerde omstandigheden. Dankzij het gedigitaliseerde proces weet BuildUp op voorhand hoeveel tijd en budget er nodig is voor een project. Bovendien heeft offsite bouw amper te lijden onder de weersomstandigheden, wel zo handig in een land als België. Verder is er de kwaliteit die voortvloeit uit het productieproces. “Je kunt het vergelijken met de manier waarop auto’s tot stand komen”, licht de Troostembergh toe. “Niemand twijfelt aan zijn auto die net uit de fabriek komt omdat de productie op een lean geïndustrialiseerde manier gebeurt, met systematische kwaliteitscontroles. Ook wij doen die kwaliteitscontroles: zit de isolatie op de juiste plaats, is het dampscherm goed geplaatst enzovoort.”
De Troostembergh heeft geen achtergrond in de traditionele bouw. Een pluspunt vindt ze: “Want net daardoor bekijk ik de dingen anders. Elke nieuwe woning zie ik als een oplossing voor de klimaatproblemen. De bouw is immens belastend voor de planeet. Ik besef dus goed hoe groot onze impact kan zijn. Dat motiveert mij in dit avontuur.”
“Bij BuildUp heeft de architect een creatieve designersrol”
Bouwen wat je maar wilt
Offsite bouwen roept bij velen het beeld op van saaie woonblokken die er allemaal hetzelfde uitzien. Een achterhaald beeld, aldus de Troostembergh. “Die perceptie dateert nog van de eerste golf van het prefab bouwen, net na de oorlog. Toen moest er veel, snel en goedkoop gebouwd worden, vandaar de gestandaardiseerde aanpak. Vandaag bieden we volledige architecturale vrijheid. Van gevel en bakstenen tot ramen en deuren: je kunt bouwen wat je maar wilt. Door de digitale tools en het parametrisch ontwerp bouwen we volledig gecustomiseerd maar wel op een gestandaardiseerde wijze. De manier van opbouwen – bijvoorbeeld het type schroeven – is altijd dezelfde maar kan volledig gepersonaliseerd worden. De ene dag maken we een woning in de ene stijl, de volgende dag rolt er iets totaal anders van de productielijn.”
In de toekomst hoef je voor je bouwproject niet meer uit je zetel te komen. Met een digitale configurator kies je uit een uitgebreide database wat je maar wilt. Artificiële intelligentie helpt het resultaat personaliseren. Dat betekent niet dat iedereen plots architect is. BuildUp ziet voor hen zelfs een creatievere toekomst dan vandaag het geval is. “Architecten spelen nog altijd een belangrijke rol maar het is niet meer aan hen om bijvoorbeeld te kiezen welke gipsplaat er gebruikt moet worden”, vertelt de Troostembergh. “Bij BuildUp heeft de architect vooral een designersrol.” Dankzij offsite bouwen besparen architecten ook tijd: ze moeten minder aanwezig zijn op de werf en hoeven geen meetstaten te updaten.
Bye, bye beton
BuildUp focust op individuele woningen, kleine appartementsgebouwen en kantoren. Daar kunnen ze de meeste impact maken op het vlak van duurzaamheid. “In de traditionele bouw moet je veel materialen naar de werf brengen – palletten met osb, met bakstenen, cement. Daarna begint de opbouw met al die kleine elementen”, legt de Troostembergh uit. “Door offsite te bouwen genereren we dankzij het geoptimaliseerde ontwerp minder afval. We gebruiken ook alleen maar gecertificeerde materialen, die we zo veel mogelijk lokaal aankopen. Verder bouwen we volledig circulair, met koolstofneutrale constructies die volledig demonteerbaar zijn. Er komt nergens beton aan te pas. We werken met een lichtgewicht structuur – staalframe of houtskelet – op een fundering met palen.”
De ambitie van BuildUp is om een gebouw dat vandaag besteld op een week tijd te leveren en te monteren. “Dat is haalbaar door de volledige verticale integratie van het proces. En door samen te werken met niet-conventionele bouwbedrijven, tech innovators uit de clean tech industrie. De traditionele bouwsector is nog te weinig bezig met nieuwe manieren van denken. Ze kent veel innovatie op productniveau maar er is geen disruptie. Op het einde van de rit zijn mensen nog altijd bezig met een moeizaam proces waarbij ze niet weten wanneer hun huis opgeleverd wordt, of voor welke prijs.”
Over het kostenplaatje van een digitaal offsite bouwproject is de Troostembergh duidelijk: “Dat is gelijkaardig aan een traditionele constructie. Alleen hoef je geen faalkosten in te calculeren. Dat bespaart je geld op het einde van de rit.”
“Een digitaal offsite bouwproject is niet duurder dan een traditionele constructie”
Ook voor renovatie
Digitaal offsite bouwen leent zich niet alleen voor nieuwbouw maar ook voor renovatie. BuildUp is daarmee bezig in het kader van de Europese Energiesprong, een initiatief om gebouwen snel energetisch te renoveren. “80 procent van de gebouwen van vandaag staat er nog in 2050. Alleen zijn daar veel ‘energetische zeven’ bij, slecht geïsoleerde gebouwen die als het ware de buitenlucht verwarmen. Zulke gebouwen geven we een nieuwe schil. We pakken ze volledig in met duurzame materialen. De daken krijgen zonnepanelen, die integreren we op voorhand in de fabriek. Zo kunnen we een woning op één dag tijd energieneutraal maken.”
Ook actueel zijn de inderhaast opgetrokken nooddorpen voor Oekraïense vluchtelingen. Die zijn volgens de Troostembergh een gemiste kans qua duurzaamheid. “De keuze ging naar containerdorpen, heuse wegwerpdorpen met metalen containers vol polyurethaanisolatie. Enorm belastend voor het milieu. Het is jammer dat er niet snel kwalitatieve energieneutrale woningen gebouwd werden. Bij BuildUp hebben we intussen een concept uitgewerkt voor een volledig duurzaam en energieneutraal nooddorp. Zo’n wijk kan er op zes dagen staan.”
Het bedrijf BuildUp
Buildup ontstond uit beSteel dat vijf jaar geleden werd opgericht door CEO Hélène de Troostembergh (33) met staalframebouw als core business. Eind vorig jaar veranderde de naam in BuildUp. Het bedrijf telt negentig medewerkers en opereert vanuit Aarschot.
Vandaag kunnen alleen project-ontwikkelaars en aannemers bij BuildUp terecht. Binnen twee jaar zijn ook particuliere bouwers welkom. Een ander toekomstplan: een showroom waar je ter plaatse kunt gaan om te kiezen. Die staat gepland over een vijftal jaar. Besix Group investeerde alvast in BuildUp via dochteronderneming Vanhout.
