Wat we de afgelopen maanden meemaakten, is ongezien. De vraag is of we teruggaan naar ‘business as usual’ of deze crisis aangrijpen om definitief de kaart van de duurzame economie te trekken. Topman Piet Vanthemsche vindt de coronauitdaging alvast klein bier in vergelijking met de klimaatopwarming. In Knack liet hij optekenen: “De wereld zal niet vergaan door corona. Ik geloof trouwens dat de opwarming van de aarde op lange termijn een grotere uitdaging is dan het coronavirus. Als we het coronavirus overwonnen hebben, is die strijd gestreden. De opwarming van de aarde is van een heel andere orde: die strijd zal nooit gestreden zijn. Het gevecht om het klimaat is fundamenteler voor onze toekomst dan de oorlog tegen corona.”
Beeld (Adobe Stock): Groene plantenmuren in steden zorgen voor een aangenamer klimaat omdat ze minder opwarmen in de zomer. Maar ze ondersteunen ook de biodiversiteit in de steden, dienen als wateropvang bij hevige regenval, slaan CO2 op en zuiveren de lucht.
Met welke wapens moeten we dan naar de oorlog trekken om die strijd te beslechten? De roep om herstelplannen gebaseerd op duurzaamheid en circulaire economie, klinkt steeds luider. Europa gaf daar al deels gevolg aan, bijvoorbeeld door ambitieuze plannen voor te stellen voor biodiversiteit en de landbouwsector en in kaart te brengen welke impact op ontbossing producten hebben die Europa binnenkomen. Duitsland geeft dan weer elektrische mobiliteit een boost, in de hoop de machtige Duitse autosector zo aan te zwengelen.
Op 5 juni, Wereld Milieu Dag, organiseerde Climate Action een webinar over ‘Nature Based Recovery’. Mark Gough, CEO van de Capitals Coalition, wees er op het feit dat de crisis die we nu meemaken, een combinatie is van een gezondheidscrisis maar ook een economische, sociale en milieucrisis. Een systeembenadering is dus nodig om opnieuw uit deze crisis te geraken. “Een wereldwijd herstel moet waarde creëren voor mensen, de economie en de natuur. Oplossingen moeten ons veerkrachtiger maken en ons gedrag richting natuurgebaseerde alternatieven sturen. De privésector heeft daar absoluut zijn rol in te spelen.”
1 triljoen dollar investeren
Tim Christophersen, Head of Nature for Climate Branch bij de UN Environment Programme, wijst erop dat we ook voor de COVID-19 crisis al te maken hadden met meer dan 800 miljoen mensen wereldwijd die ondervoed waren. “Terug naar het oude gaan, is dus geen optie. We moeten beter doen en mogen deze crisis niet zomaar laten voorbijgaan. Dat hebben we enkele jaren geleden met de financiële crisis al gedaan. We hebben deze niet aangegrepen om beter te doen. Integendeel.
Groen herstel zal zorgen voor 50 tot 60 miljoen nieuwe groene jobs in de komende maanden en jaren. Daar moeten we op focussen. Uiteraard zullen er investeringen in natuur nodig zijn. We schatten die op 1 triljoen dollar in publieke en private fondsen tot 2030. Maar dat geld is er want het betekent maar 0,01% van het globale BBP over die periode. Bovendien berekenden we dat er voor elke dollar die geïnvesteerd wordt, 9 dollar zal gecreëerd worden. ‘Building back better’ kan niet zonder investeringen in natuur.” Twee soorten organisaties hebben momenteel al interesse in Nature Based Solutions: de voedingsindustrie is er één van. Zij willen er hun wereldwijde toeleveringsketen mee veiligstellen. Daarnaast zijn die bedrijven die op zoek zijn naar klimaatmitigatieacties, ook geïnteresseerd.
Maria Mendiluce, CEO van We Mean Business, wijst erop dat natuurgebaseerde oplossingen die bedrijven kunnen helpen die momenteel nog geen andere manier hebben om hun CO2-uitstoot terug te dringen. “Uiteraard moeten we voluit inzetten op innovatie om nieuwe technologieën te ontwikkelen, die ervoor zorgen dat er minder CO2 uitgestoten wordt. Maar tot het zover is, zijn investeringen in natuurlijke oplossingen zinvol om onze doelen te halen.”
Manuel Pulgar-Vidal, Global Climate and Energy Lead bij WWF waarschuwt wel voor onduidelijkheid: “Wat zijn ‘Nuture Based Solutions’ eigenlijk? We zullen dit duidelijk moeten definiëren en ook de principes vastleggen. Bovendien moet ook de politiek mee op deze kar. Zij moeten deze principes en mechanismen erkennen als waardevol instrument.”
Geloofwaardige projecten
“We hebben nood aan geloofwaardige projecten”, vindt Maria Mendiluce. “Er is geld om te investeren maar bedrijven willen wel methodologieën die kunnen berekenen en meten wat de resultaten zijn van hun investeringen, hoeveel CO2 ze reduceren enzovoort. Momenteel zijn die methodologieën nog in ontwikkeling en we hebben geen tijd om er lang over te debatteren.”
Cecilia Mcaleavey van Oatly, producent van plantaardige dranken, vindt dat bedrijven de burgers voldoende informatie moeten geven en dat ze de milieu-impact in hun bedrijfsvoering moeten inrekenen. “In de voedingsindustrie wordt er meestal gestuurd op prijs en daarnaast op voedingswaarde. Wij hebben ervoor gekozen om de klimaatimpact van een product op de verpakking te plaatsen. Zo leer je mensen ook wat de impact is. Duidelijkheid is belangrijk. Als op elk product af te lezen staat wat de klimaatimpact ervan is, dan kunnen mensen bewust kiezen. Uiteraard hebben we daarvoor het beleid nodig om dit af te dwingen.” Cecilia roept bedrijven ook op om de handschoen op te nemen. Oatly zelf heeft echte liefhebbers van het merk maar ook mensen die hen hartsgrondig haten. “Dat is normaal. We zitten in het midden van een paradigmaverschuiving en wij laten duidelijk weten waar wij voor staan. Bedrijven moeten stoppen met iedereen te willen dienen. Ze moeten duidelijk zeggen wat hun doel is.”
Een nadeel van deze uitzonderlijke situatie, is dat het beleid er nog niet op aangepast is. “In de landbouwsector bijvoorbeeld zijn Europese subsidies nog steeds grotendeels gefocust op intensivering en steeds groter wordende bedrijven die één product maken, terwijl diversifiëring voor meer veerkracht zorgt. Het duurt een tijd voordat steunmaatregelen en het beleid in het algemeen, afgestemd zijn op de nieuwe situatie.”
De combinatie van een goed politiek framework en bedrijfsinitiatieven moet ervoor zorgen dat de herstelplannen gebaseerd worden op natuurgebaseerde oplossingen.
Niet enkel BBP telt
Tim Christophersen vindt dat de manier waarop landen hun rijkdom meten, momenteel erg beperkt is. Meestal wordt enkel gekeken naar het BBP. Maar ondertussen zijn er ook andere instrumenten ontwikkeld, zoals ‘the System of Environmental and Economic Accounting (SEEA)’ waarmee landen bijvoorbeeld ook natuurlijk kapitaal in hun berekeningen kunnen opnemen. Op die manier krijgen ze een veel breder beeld op hun welzijn en niet enkel op hun rijkdom.
