Via de ecoTips Energiebarometer krijg je interessante informatie over de evoluties op de energiemarkt: elektriciteit, gas, olie, CO2-emissierechten.
Energiebarometer i.s.m. Condugo
Xavier de Moor van Condugo brengt in het kader van de energiebarometer op regelmatige basis verslag uit betreffende de status quo op de elektriciteitsmarkt, o.a. door het bespreken van evoluties in de prijzen en de verhouding tussen vraag en aanbod wat betreft kolen, gas, olie, hernieuwbare energiebronnen, nucleaire energie en CO2-emissierechten. Bij de evaluatie worden verschillende externe omstandigheden betrokken om evoluties te kunnen contextualiseren.
Door middel van de energiebarometer kan ecoTips je bijstaan in de evaluatie van investeringsmogelijkheden op de energiemarkt, o.a. of het interessant is om te investeren in energie, en dan wel in korte of lange contracten. Hieronder vind je alle updates terug sinds maart 2016. De meest recente update staat steeds bovenaan.
UPDATE JULI 2019
De elektriciteitsprijzen terug op laagste niveau van het jaar: 50 euro/MWh
De grootste reden van deze sterke daling komt er door de lagere olie-, gas- en kolenprijzen. Steenkool zit nu al twee weken op een laagtepunt ver onder het 70 $/ton-niveau. Ook de lagere olieprijzen zijn een belangrijke driver (zie hieronder).
Daarentegen moet de prijs van CO2 (nog steeds boven 25 euro/ton) gebroken worden vooraleer de energieprijs onder het 50 euro/MWh valt.
Supply/demand in België/EU
De beschikbaarheid van Belgische kernenergie bereikte de hoogste waarde voor het jaar, wat het bullish risico van de prijs zou moeten beperken. De lage watervoorraden en lage rivierstanden in heel Europa moeten wel in gaten gehouden worden en kunnen invloed hebben op de prijs in komende weken. De korte termijn prijzen zijn daarentegen redelijk sterk geweest (vooral in Frankrijk) door de hittegolf van de afgelopen weken. Deze zijn nu weer op normaal niveau.
Om op middellange termijn het ‘support-level’ van 50 euro/MWh te breken zullen alle bovenstaande (bearish) factoren een aantal weken moeten duren. Bovenal blijft de allerbelangrijkste indicator van lagere prijzen de CO2-emissie prijzen en dus heel belangrijk deze goed in de gaten te houden.
De CO-2 emissieprijzen blijven sterk boven het 25 euro/MWh niveau
(bron ICE Data)
CO2-emissieprijzen hebben recordhoogtes bereikt de afgelopen maanden met prijzen tot 29 euro/MWh. Speculatie blijft heel hoog in de CO2-markten, waardoor we een zeer hoge volatiliteit zien. Vandaag zien we de markten wat rustiger en koelt de CO2-prijs een ‘heel klein’ beetje af tot 25 euro niveau. Toch lijkt dit een ondergrens te zijn. To be followed …
De gasprijzen zitten nog steeds in hun dalende trend (laagste punt sinds 12 maanden)
(bron ICE Data)
De lage gasprijzen zijn voornamelijk te danken aan lagere olieprijzen. Dit ondanks het vooruitzicht van grote onderbrekingen en onderhoud bij de Britse St.-Fergus-terminal en het Noorse Trollenveld en Kolsness-verwerkingsveld. Toch blijft de balans positief en vooral een sterke toename van LNG-leveringen in de komende weken richting Europa en de recordhoeveelheden aan voorraden, zorgen ervoor dat het aanbod stevig blijft.
Gegeven de huidige (hogere) kolenprijzen en sterk CO2-prijzen, lijkt men toch stilaan een bodem te creëren voor de lange termijn gasprijzen. Gascentrales zullen meer en meer de kolencentrales vervangen als de huidige trend zich voorzet. Dit moet zeker in de gaten worden gehouden in de komende maanden.
De olieprijzen zijn de afgelopen maanden sterk gedaald en het belangrijke 50 dollar/ton niveau is opnieuw in zicht
(bron ICE Data)
De grote onzekerheid rond (g)een handelsovereenkomst tussen VS en China en een eventuele recessie die hiermee gepaard gaat, zorgt ervoor dat prijzen daalden de afgelopen maanden. Toch moet men voorzichtig zijn: de spanning in de Perzische Golf neemt immers dagelijks toe (situatie Iraanse tankers in straat van Gibraltar zou kunnen escaleren), de precaire situatie in Libië en de opkomende OPEC meetings (productieverminderingen) in september.
Overzicht van elektriciteitsprijzen in Europa: duidelijke dalende trend
(bron ICE Data)
Prijsverschillen tussen België, Nederland en Frankrijk blijven relatief stabiel en gelijklopend. De laatste maanden is er duidelijk een dalende trend in alle Europese landen.
————————
UPDATE MEI 2019
De elektriciteitsprijzen blijven stabiel schommelen tussen 50 en 55 euro/MWh
(source ICE Data)
De belangrijkste reden van een nog steeds sterke energieprijs is de invloed van de historisch hoge CO2-emissie prijs (zie hieronder). Ook de hoge steenkoolprijzen – die stegen tot een stuk boven de 70 dollar/ton – spelen hier een (kleinere) rol in.
De korte termijn prijzen zijn daarentegen redelijk zwak en dit komt vooral door de hoge nucleaire beschikbaarheid in België en omringende landen, de grote overvloedige hoeveelheden ‘renewables’ (zowel hoge zon als wind waarden). In het bijzonder in Duitsland zorgt dit voor lage spot prijzen (met zelfs negatieve waarden). Ook de gezonde gasvoorraden in heel Europa helpen deze korte termijn prijzen laag te houden. Dit zou wel eens een bearish (dalend) affect kunnen hebben op de lange termijn prijzen. Deze trend lijkt zich ook verder te zetten de komende weken. Doch moet men de droogte in Europa in de gaten houden want lage hydrologische productie zou een stijgend effect kunnen hebben op de markten.
Om op middellange termijn het ‘support-level’ van 50 euro/MWh te breken zullen alle bovenstaande (bearish) factoren een aantal weken moeten duren. Bovenal blijft de allerbelangrijkste indicator van lagere prijzen de CO2 emissie prijzen en dus heel belangrijk deze goed in de gaten te houden.
De CO2-emissieprijzen staan op historisch hoge niveaus (tot 27,5 euro/MWh)
(source ICE Data)
CO2-emissieprijzen hebben recordhoogtes bereikt de laatste weken met prijzen tot 27,5 euro/MWh. Speculatie blijft heel hoog in de CO2-markten, waardoor we een zeer hoge volatiliteit zien. Alleen al in de eerste maanden van dit jaar bewoog de prijs tussen 20 en 27.5 euro (bewegingen van 30 procent). Aangezien het EU ETS (Emission Trading Scheme) ook heel erg gelinkt is aan het Brexit-verhaal, zal de onzekerheid hierbij zeker ook een invloed hebben op de hoge prijzen.
De gasprijzen zitten nog in dalende trend met wat volatiliteit de laatste maand
(source ICE Data)
De milde winter had duidelijk een neerwaartse druk op de gasprijzen maar sinds begin maart hebben we toch weer ‘mixed-signals’ gezien die onduidelijkheid scheppen. Het CO2-verhaal blijft voor een ondersteunend effect zorgen. Maar toch zien we ook heel wat factoren die de prijzen – relatief snel – terug in de dalende trend kunnen duwen. LNG-invoer naar West-Europa was op recordhoogte in de maand maart en deze zal waarschijnlijk blijven duren daar de vraag in Azië op de dag van vandaag eerder gematigd is. In april zagen we naast warme temperaturen en veel wind, ook grote toevoer van Russisch gas. Al deze factoren zorgen ervoor dat de Europese gasopslag op historische niveaus is.
De olieprijzen zitten duidelijk in een stijgende trend en bereiken belangrijke niveaus tot boven 70 dollar/ton
(source ICE Data)
Voor het eerst sinds 1 november haalde de olieprijs zijn hoogste prijs in vijf maanden. De belangrijkste factor zijn de sancties van de Verenigde Staten opgelegd aan alle landen die nog Iraanse olie invoeren. Ook de economische perspectieven in de VS zijn een reden tot optimisme en dus hogere olieprijzen. Aan de aanbodzijde zijn er nog meer versterkende effecten: vermindering van productie binnen het OPEC kartel, de precaire situatie in Venezuela en de opkomende onrust in Libië. De nakende overeenkomst tussen VS en China en economische groei die daaraan gepaard is, helpt om de prijzen hoog te houden. Enkel een hele grote stijging in olievoorraden en slecht globaal economisch nieuws kan hierin verandering brengen.
Overzicht van elektriciteitsprijzen in Europa:
(source ICE Data)
Prijsverschillen tussen België, Nederland en Frankrijk blijven relatief stabiel en gelijklopend.
| UPDATE JANUARI 2019 |
De elektriciteitsprijzen zijn terug op het niveau van begin augustus 2018 en zijn sinds het hoogtepunt van vorig jaar al met meer dan 10% gezakt.
(source ICE Data)
De forse daling van de afgelopen weken (-10%) is het gevolg van verschillende factoren.
De kolenprijzen zijn de afgelopen maanden serieus teruggevallen, alsook de recent daling van de CO2 certificaten (zie hieronder). Omringende landen (Nederland, Frankrijk en Duitsland) zagen een grote daling: alleen al Duitsland verloor de laatste 2 weken 5 euro (van 50 naar 45 euro/Mwh) en dit heeft een belangrijk invloed op het huidige bearish sentiment in de Europese energiemarkt. Ook lijkt de terugval van de industriële productie in Europa (vooral Duitsland) hierbij een belangrijke rol te spelen.
Ook de korte termijn prijzen zijn laag voor de huidige periode. Dit komt voornamelijk door de zachte temperaturen, weinig tot geen problemen voor de nucleaire installaties, veel waterkracht energie door het vroeg smelten van sneeuwhoeveelheden en de hele hoge windproductie.
We zagen een tijdelijk opwaartse druk in het begin van het jaar door de koude temperaturen, de lage nucleaire beschikbaarheid in Frankrijk (aantal centrales hadden technische problemen waardoor de herstart een aantal malen werd uitgesteld) maar dit was allemaal kortstondig.
Zien we de eerste signalen van een oververhitte CO2 markt of is dit gewoon een tijdelijke terugval van de prijzen?
(source ICE Data)
Speculatie is nog steeds hoog in de CO2-markten, waardoor we een zeer hoge volatiliteit zien. Alleen al in de eerste weken van dit jaar bewoog de prijs tussen 20 en 25 euro (bewegingen van 20%).
De gasprijzen zitten duidelijke in een neerwaartse spiraal sinds oktober 2018
(source ICE Data)
De neerwaartse druk is enerzijds het gevolg van de hoger-dan-gemiddelde temperaturen in Europa (lijkt nog een aantal weken te duren), waardoor de vraag laag blijft. Ook de lagere CO2 prijzen spelen hier een belangrijke rol. Vanuit productieniveaus is er ook veel bearish nieuws: maximale invoer via pijpleiding vanuit Noorwegen en Rusland en nog steeds grote hoeveelheden LNG komen toe in Europa. LNG volumes staan op historische hoge niveaus (zeker tov. 2018 en 2017) alsook de gasvoorraden zijn beduiden hoger dan vorige jaren.
LNG toevoer in Europa is historisch hoog door volgende redenen: de lage groeicijfers in China en de opstart van meeste nucleaire Japanse centrales zorgen ervoor dat gas prijzen dalen in Azië. Hierdoor vloeien deze volumed uit Azië richting Europa.
De daling van de olieprijzen is (tijdelijk) gestopt
(source ICE Data)
(Relatief) stabiele olieprijzen zijn er enerzijds door de nog steeds stijgende olieproductie in de VS. Men verwacht in de VS de komende 2 jaar een productiestijging van 10% tov. het huidige (al hoge) niveaus. Ook de huidige lage economische groei in meeste (EU) landen zorgt ervoor dat prijzen momenteel onder druk staan. Anderzijds is er nog steeds de moeilijke politieke situatie in Venezuela, onzekerheid rond ‘China/USA-trade deal en potentiële nieuwe productieakkoorden tussen OPEC en Rusland.
Eind vorige jaar werd een laagterecord gevestigd rond de 50 dollar (komt van boven de 80 dollar). Maar lijkt zich nu wat te stabiliseren tussen 60-65 dollar. De redenen van deze grote crash zijn (zoals reeds vermeld): slechtere economische vooruitzichten, grote recordproducties in VS, Rusland en Saoedi-Arabië. Daarentegen hebben de huidige productie’cuts’ van OPEC landen weinig effect.
Overzicht van elektriciteitsprijzen in Europa
We zien dat de prijsverschillen tussen Belgie, Nederland en Frankrijk blijven krimpen.
| UPDATE OKTOBER 2018 |
Sinds de piek van begin oktober zijn de prijzen gedaald met 15 procent, maar we zitten nog steeds in een stijgende trend t.o.v. 3 maanden geleden
(bron: ICE Data)
Forse daling ten gevolge van verschillende factoren
De forse daling van de afgelopen weken (15 procent) is het gevolg van verschillende factoren. De vele (kleine) maatregelen die genomen werden om de nucleaire beschikbaarheid op te vangen (enkele oude gascentrales werden opnieuw opgestart), hebben de nucleaire problemen gedeeltelijk opgelost. Daarnaast hebben de milde temperaturen van de afgelopen weken ervoor gezorgd dat de vraag naar energie beduidend lager is geweest dan gepland. Ook de hoge beschikbaarheid van de Franse kerncentrales en de extra importcapaciteiten zorgden ervoor dat de korte-termijnprijzen relatief laag blijven.
Toch blijven de prijzen in het algemeen heel sterk (de stijgende trend blijft). In augustus en oktober zagen we een heel lage beschikbaarheid van productie-eenheden (wind, water en kernenergie) in heel Europa. Het historisch lage peil van veel waterlopen (vooral de Rijn) maakt dat de vrachtboten met steenkool niet meer kunnen varen en dus hun voorraden niet ter plaatse kunnen brengen. Zoals hieronder is beschreven, blijft ook de markt van de CO2-certificaten heel sterk oplopen. Bovendien zien onze buurlanden (Nederland en Duitsland) historisch hoge lange-termijncontracten – wat de ondergrens voor de Belgische prijzen gestaag omhoog trekt. De belangrijkste oorzaak blijft tot op de dag vandaag echter de slechte beschikbaarheid van de nucleaire eenheden in Belgie. Door de grote onduidelijkheid hierrond, is de verwachting dat de prijzen voorlopig hoog zullen blijven.
Door heel wat speculatie in de CO2-markten, zijn de EUA’s (CO2-prijzen) flink gestegen op relatief korte termijn. Het hoogste niveau was net onder 26 euro/ton. Net door deze speculatie, is er ook een hele grote volatiliteit. Op enkele weken tijd zijn de prijzen gedaald van 25 euro tot 16 euro (correctie van 35 procent) om vervolgens weer richting 20 euro te gaan.
(bron: ICE Data)
De gasprijzen zijn heel volatiel, maar we zien wat neerwaartse druk
(bron: ICE Data)
Die neerwaartse druk is enerzijds het gevolg van de hoger-dan-gemiddelde temperaturen in Europa, waardoor de vraag laag blijft. Anderzijds zijn de fundamenten van de gasmarkten ook wat verbeterd. De sterke daling van de olieprijzen (zie hieronder) en lagere prijzen in Azië zorgen ervoor dat LNG-cargo’s nu richting Europa komen. Tel daarbij de recente neerwaartse druk van de kolenprijzen en hogere gasimport vanuit Rusland en Noorwegen. Toch vormen de nog steeds lage gasvoorraden in de opslagpunten in Europa een aandachtspunt. Die kunnen snel slinken als het koude weer er komt.
Olieprijzen zijn heel hard aan het dalen om verschillende redenen
(bron: ICE Data)
De neerwaartse spiraal is het gevolg van een samenspel van factoren. Eerst en vooral is er de eerste algemene verlaging van de groeiverwachting wereldwijd. Hierbij komen de sterke stijging van olie-gerelateerde productiecijfers in de VS (opslagcijfers zijn beduidend hoger dan verwacht), de neerwaartse druk van de financiële markten, een eventuele economische vertraging in China en de precaire situatie (Italië) in de EU.
Toch blijft de volatiliteit groot, onder meer door de spanningen met Iran en de gevoelige situatie in Saoedi-Arabië. Beide landen blijven grote drivers van de olieprijzen.
Terug naar een harmonisatie van de elektriciteitsprijzen in Europa?
(bron: ICE Data)
De afgelopen maanden hebben we steeds grotere prijsverschillen gezien tussen de voor ons belangrijkste landen in Europa (België, Nederland, Frankrijk en Duitsland). Dit prijsverschil werd vooral gedreven door lokale productieproblemen, zoals de huidige precaire nucleaire situatie in België. Het zal interessant zijn om te zien wat er zal gebeuren met deze verschillen wanneer de lokale problemen in België opgelost geraken. To be continued …
| UPDATE SEPTEMBER 2018 |
De afgelopen maanden zijn de elektriciteitsprijzen op de lange termijnmarkt gestegen met 10 euro/MWh voor cal 19 – een stijging van bijna 20 procent.
(source ICE Data)
Een veranderende context
Deze forse stijging is het gevolg van verschillende factoren: sterke korte-termijnprijzen (de day-ahead prijzen voor de maand juli zijn substantieel hoger t.o.v. voorgaande jaren), de CO2-certificaten die nog steeds in een stijgende trend zitten, de sterke prijsstijgingen in de omliggende landen en de hoge prijzen op de gas- en kolenmarkten.
De hoge korte-termijn (day-ahead) prijzen werden voornamelijk veroorzaakt door de hete temperaturen sinds juni, lage nucleaire beschikbaarheid en de historisch lage windoutput de laatste twee maanden. De hittegolf heeft ervoor gezorgd dat de vraag veel hoger is (airco) maar zorgt er ook voor dat de temperaturen van de rivieren hoger liggen. Dat heeft op zijn beurt een impact op koelwater dat gebruikt wordt voor de nucleaire installaties en resulteert in lagere en onbetrouwbare output voor veel centrales. Naast België hadden vooral Frankrijk en Duitsland hier grote problemen mee. Dit beínvloedde onze import/export-capaciteit van energie en zorgde voor hoge korte-termijnprijzen in heel wat Europese landen.
Sinds Q2 blijven de prijzen stijgen en we staan vandaag op het hoogste niveau sinds begin 2017. Ook de CO2-prijzen zijn bezig aan een non-stop opwaartse beweging sinds bijna drie jaar. Momenteel zitten we net onder 18 euro/ton.
(source ICE Data)
De gasprijzen zijn volatiel maar de algemene tendens blijft heel bullish.
We bevinden ons hierdoor op het hoogste niveau sinds begin 2017:
(source ICE Data)
De korte-termijnprijzen zijn heel volatiel maar blijven heel hoog door verschillende redenen. De elektriciteitsproductie uit windenergie was historisch laag de afgelopen maanden. Samen met de problemen bij veel Europese nucleaire installaties, zorgde dit ervoor dat dit alles gecompenseerd moet worden via gascentrales. De seizoensgebonden onderhoudsbeurten zijn volop aan de gang waardoor vooral de Noorse en de Britse gasproductie laag zijn. Dit is vooral het geval voor de Forties pijplijn (link tussen VK en Noorwegen).
De lange-termijnprijzen blijven ook sterk, ondanks de lagere olie prijzen.
Olieprijzen stagneren en tonen tekenen van wat meer neerwaartse druk:
(source ICE Data)
De spanningen tussen Iran en de Verenigde Staten blijven aangroeien. Ook de lagere productieniveaus in Saoedi-Arabië en VS (lagere voorraden) zorgen ervoor dat de daling maar heel traag verloopt. De redenen waarom we eventueel toch een sterkere daling kunnen zien in de komenden maanden, zijn veelzijdig. Een handelsoorlog tussen VS, China en Europa kan de economische vraag beïnvloeden. De dollar blijft sterk t.o.v. van de meeste munten. Libië neemt opnieuw een aantal exportterminals in dienst en een aantal OPEC-landen en Rusland hebben beslist om hun productie op te voeren.
Weetjes: overzicht van elektriciteits- en gasmarkten in België
- Lange-termijnmarkten
ICE ENDEX – Producten gaan van M+1 (maand) over Q (kwartaal) tot Cal+3 (Jaar +3). Elektriciteitsfutures kunnen verhandeld worden op de ENDEX BE beurs,
Hoogcalorisch gas futures kunnen verhandeld worden op de Zeebrugge HUB. Laag-calorisch gas wordt verhandeld via de TTF NL markt.
- Day-aheadmarkt
Via Belpex: beurs waar energie kan gekocht/verkocht worden voor de volgende dag. De markt opent 14 dagen voor de levering en sluit de dag voor de levering om 12.00. Prijzen voor de komende dag worden standaard gepubliceerd rond 13.00. Elektriciteit wordt verhandeld in blokken van 1 uur.
- Intra day markt
Via Belpex: beurs waar energie kan gekocht/verkocht worden voor de komende uren
- Over the Counter
Naast deze gereguleerde en gestructureerde handel, kan er ook zogenaamde “Over the Counter” handel plaatsvinden. Dit betekent dat er directe interactie is tussen twee partijen en dat de prijs het gevolg is van een bilaterale overeenkomst tussen die twee partijen.
| UPDATE JULI 2018 |
De afgelopen maanden zijn de elektriciteitsprijzen op de lange termijnmarkt gestegen met 10 euro/MWh voor cal 19 – een stijging van bijna 20%.
(source ICE Data)
Deze forse stijging is het gevolg van verschillende factoren: sterke korte-termijnprijzen (de day-ahead prijzen voor de maand juli zijn substantieel hoger t.o.v. voorgaande jaren), de CO2-certificaten die nog steeds in een stijgende trend zitten, de sterke prijsstijgingen in de omliggende landen en de hoge prijzen op de gas- en kolenmarkten.
De hoge korte-termijn (day-ahead) prijzen werden voornamelijk veroorzaakt door de hete temperaturen sinds juni, lage nucleaire beschikbaarheid en de historisch lage windoutput de laatste 2 maanden. De hittegolf heeft ervoor gezorgd dat de vraag veel hoger is (airco) maar zorgt er ook voor dat de temperaturen van de rivieren hoger liggen. Dat heeft op zijn beurt een impact op koelwater dat gebruikt wordt voor de nucleaire installaties en resulteert in lagere en onbetrouwbare output voor veel centrales. Naast België hadden vooral Frankrijk en Duitsland hier grote problemen mee. Dit beínvloedde onze import/export-capaciteit van energie en zorgde voor hoge korte-termijnprijzen in heel wat Europese landen.
Sinds Q2 blijven de prijzen stijgen en we staan vandaag op het hoogste niveau sinds begin 2017.Ook de CO2 prijzen zijn bezig aan een non-stop opwaartse beweging sinds bijna drie jaar. Momenteel zitten we net onder 18 euro/ton.
(source ICE Data)
De gasprijzen zijn heel volatiel maar de algemene tendens blijft heel bullish. We zijn op het hoogste niveau sinds begin 2017:
(source ICE Data)
De korte-termijnprijzen zijn heel volatiel maar blijven heel hoog door verschillende redenen. De elektriciteitsproductie uit windenergie was historisch laag de afgelopen maanden. Samen met de problemen bij veel Europese nucleaire installaties, zorgde dit ervoor dat dit alles gecompenseerd moet worden via gascentrales. De seizoensgebonden onderhoudsbeurten zijn volop aan degang waardoor vooral de Noorse en de Britse gasproductie laag zijn. Dit is vooral het geval voor de Forties pijplijn (link tussen VK en Noorwegen).
De lange-termijnprijzen blijven ook sterk, ondanks de lagere olie prijzen (zie hieronder).
Olieprijzen stagneren en tonen tekenen van wat meer neerwaartse druk:
De spanningen tussen Iran en de Verenigde Staten blijven aangroeien. Ook de lagere productieniveaus in Saoedi-Arabië en VS (lagere voorraden) zorgen ervoor dat de daling maar heel traag verloopt. De redenen waarom we eventueel toch een sterkere daling kunnen zien in de komenden maanden, zijn veelzijdig. Een handelsoorlog tussen VS, China en Europa kan de economische vraag beïnvloeden. De dollar blijft sterk t.o.v. van de meeste munten. Libië neemt opnieuw een aantal exportterminals in dienst en een aantal OPEC-landen en Rusland hebben beslist om hun productie op te voeren.
Weetjes: overzicht van elektriciteits en gas markten in Belgie
- Lange-termijnmarkten
ICE ENDEX – Producten gaan van M+1 (maand) over Q (kwartaal) tot Cal+3 (Jaar +3). Elektriciteitsfutures kunnen verhandeld worden op de ENDEX BE beurs,
Hoogcalorisch gas futures kunnen verhandeld worden op de Zeebrugge HUB. Laag-calorisch gas wordt verhandeld via de TTF NL markt.
- Day-aheadmarkt
Via Belpex: beurs waar energie kan gekocht/verkocht worden voor de volgende dag. De markt opent 14 dagen voor de levering en sluit de dag voor de levering om 12.00. Prijzen voor de komende dag worden standaard gepubliceerd rond 13.00. Elektriciteit wordt verhandeld in blokken van 1 uur.
- Intra day markt
Via Belpex: beurs waar energie kan gekocht/verkocht worden voor de komende uren
- Over the Counter
Naast deze gereguleerde en gestructureerde handel, kan er ook zogenaamde “Over the Counter” handel plaatsvinden. Dit betekent dat er directe interactie is tussen twee partijen en dat de prijs het gevolg is van een bilaterale overeenkomst tussen die twee partijen.
| UPDATE MAART 2018 |
De elektriciteitsprijzen op de lange termijnmarkt zijn gestegen sinds begin maart met meer dan 10% tot 43 euro/MWh voor cal19.
(source ICE Data)
Deze forse stijging is het gevolg van verschillende factoren: sterke kortetermijnprijzen (waarden boven 100 euro/MWh begin maart), de CO2-certificaten die nog steeds in een stijgende trend zitten, de sterke prijsstijgingen in de omliggende landen en de hoge prijzen op de gas-, kolen- en oliemarkten.
De hoge korte-termijn (day-ahead) prijzen werden voornamelijk veroorzaakt door de hoge vraag tijdens het koufront in maart. Eenmaal dit front voorbij was – wat bovendien samenviel met een recordproductie aan renewables in Europa die massaal op de markt kwamen – zagen we een dalend effect op de day-ahead prijzen. Dit hield de lange-termijnstijging echter niet tegen.
De korte dip de we gezien hebben in Q1 2018 is weer helemaal tenietgegaan en we staan vandaag op het hoogste niveau van alle omringende landen sinds begin 2017.
(source ICE Data)
De belangrijkste oorzaak van de huidige stijging van de elektriciteitsprijzen, is het bullish karakter van de CO2-prijzen. Sinds 1 maart zijn deze met ongeveer 35% gestegen van 10 euro tot 13,5 euro per MWh.
(source ICE Data)
De daling van de gasprijzen was van korte duur.
We zijn terug op het hoogste niveau sinds begin 2017:
(source ICE Data)
De opwaartse trend werd initieel ingezet door de hoge day-aheadprijzen op TTF. Deze prijzen gingen tot 300 à 400% hoger dan normale waarden tijden de koude dagen in maart. Een andere reden van de hoge prijzen zijn zowel lage voorraden in de LNG terminals (minder schepen komen naar Europa) als de lage gasvoorraden in de meeste West-Europese landen. Daarnaast – vooral door de sluiting van de vele kolencentrales in Europa – wordt er stelselmatig meer gas gestookt worden om te voldoen aan de huidige elektriciteits vraag.
Olieprijzen zijn op 1 jaar tijd met 50% gestegen:
(source ICE Data)
De grootste reden van deze stijgende prijzen het laatste jaar, is van geopolitieke aard. De spanningen in het Midden-Oosten blijven duren, de precaire situatie rond het Iraanse nucleaire akkoord en de banden van dat land met de OPEC-landen (vooral de relatie Saoudi-Arabië-Iran is cruciaal). Daarnaast veroorzaakt een mogelijke handelsoorlog tussen China en de VS een stijging van de volatiliteit op de oliemarkten. Tot slot zijn er natuurlijk ook de – nog steeds – positieve groeicijfers in meeste landen en de lage werkloosheidscijfers wereldwijd.
Weetjes: enkele termen vanuit de tradingwereld:
- Bullish: een lange periode van stijgende energie prijzen
- Bearish: een lange periode van dalende energieprijzen
- Volatility: hoe meer de prijzen (op en neer) bewegen in een markt, hoe meer volatiel een markt is
- Hedging: Om je risico (en vaak je verbruiksprofiel) op voorhand in te dekken, ga je reeds energie inkopen. Deze inkoop wordt vaak geassocieerd met hedging.
- EUA: European Union Allowance: refereert naar de ‘carbon credits’ verhandeld in het EU Emissions Trading Scheme (ETS).
- Prompt: Elektriciteit met levering binnen de huidige kalendermaand. Dit bevat meestal day-ahead en week-ahead contracten.
- Locational marginal pricing: dit is één van de belangrijkste concepten in elektriciteitsmarkten. ‘Locational’ refereert naar de prijs op een bepaald moment op een bepaalde plaats. ‘Marginal’ houdt in dat prijs is vastgelegd door de kost van het afleveren van 1 extra MW (megawatt). Dus LMP heeft 3 belangrijke componenten: Energiekost, de congestie en de verliezen.
| UPDATE JANUARI 2018 |
De electriciteitsprijzen op de lange termijnmarkt zijn sinds begin dit jaar bezig aan een dalende trend
(bron ICE Data)
Deze dalende zogenaamde bearish trend kan voornamelijk verklaard worden door enerzijds heel lage spot elektriciteitsprijzen. De reden hiervoor lag vooral in het extreem warme weer in januari, uitzonderlijk grote hoeveelheden windproductie en de hoge nucleaire beschikbaarheid. Anderzijds zagen we in het begin van 2018 een sterke daling van de gasprijzen (zie verder). Daarnaast zien we recent ook een fikse daling van de kolenprijzen die het huidige bearish- sentiment versterken. Het laagste niveau van de cal19 was mid-februari net onder 38 euro/MWh.
Deze dalende trend zet zich ook voort in andere landen (NL, FR & DE).
(bron ICE Data)
De daling van de elektriciteitsprijzen wordt momenteel wel wat getemperd door de stijging van de prijs van CO2-emissierechten.
(bron ICE Data)
Niettegenstaande de grote problemen rond de gasvelden van Groningen hebben de gasprijzen ook hun dalende trend ingezet sinds begin dit jaar
(bron ICE Data)
De neerwaartse trend wordt veroorzaakt door enerzijds het warme weer (een lage vraag), grote hoeveelheid renewables (dus minder nood aan gasproductie) en de recente lagere kolen- en olieprijzen. De grote onzekerheid – wat de gasvoorraden betreft – is de situatie in Groningen en hoe snel/veel de productie daar zal verminderd worden. (zie verder ‘Weetjes’)
(bron ICE Data)
Deze dalende trend komt er enerzijds door de recente verkoopgolven op de financiële markten en anderzijds door de historische productieniveaus van olie wereldwijd. Ook het hoge productieniveau van schalie-olie in de Verenigde Staten speelt hier een cruciale rol. Deze trend kan zich gemakkelijk omkeren mochten de spanningen tussen Iran/Saudi-Arabië of US/Noord-Korea terug oplopen.
Weetjes: Gasveld in Groningen/Slochteren
In 1959 werd het grootste gasveld van Europa ontdekt onder Slochteren. De Staat gaat met de Nederlandse Aardolie Maatschappij, een samenwerking van Shell en Exxon, het gas exploiteren. Vanaf het begin was het duidelijk dat deze gaswinning ook lokale (grote) aardbevingen met zich meebracht (en dus ook veel schade aan de huizen), maar de economische belangen kregen de overhand. Pas in 2014 wil men een eerste keer de gaswinning beperken (van 54 miljard m3 gas naar 42,5 miljard m3 per jaar). Maar het is pas onlangs – begin januari dit jaar – na één van de grootste aardbevingen in Nederland (3,4 op de schaal van Richter) dat men de problemen serieus neemt. Men wil zo vlug mogelijk naar een productie van max. 12 miljard m3 om daarna geleidelijk tot nul te gaan. Dit verhaal wordt vervolgd, maar kan belangrijke impact hebben op de gasprijs in Europa.
De rubriek energiebarometer wordt verzorgd door Xavier De Moor – Condugo
UPDATE OKTOBER 2017
De elektriciteitsprijzen op de langetermijnmarkt blijven voorlopig sterk toenemen:
- Elektriciteit [1]: van ca. 33,65 euro/MWh in week 12, naar ca. 40,95 euro/MWh in week 43 (stijging van 21,7%)
- Aardgas [2]: van ca. 15,75 euro/MWh in week 25, naar ca. 17,13 euro/MWh in week 43 (stijging van 8,7%)
De stijgende termijnprijzen voor elektriciteit volgen voornamelijk uit de opwaartse beweging van de steenkoolprijs. De vraag naar steenkool blijft echter hoog, en dit mede door aanhoudende beperkingen in steenkoolproductie.
Voor aardgas fluctueren de prijzen op de langetermijnmarkt niet heel sterk. Het licht toenemende effect dat de laatste maanden kan worden waargenomen, is in hoofdzaak gerelateerd aan productiebeperkingen in een aantal olieproducerende landen. Hiermee volgen de gasprijzen de algemene tendens op de brandstofmarkt.
[1] ICE Endex termijnmarkt n+1 (2018)
[2] ICE Endex termijnmarkt n+1 (2018)
UPDATE AUGUSTUS 2017
Een toename in elektriciteitsprijzen op de langetermijnmarkt, merkbaar vanaf april 2017, zette zich door in de zomermaanden:
- Elektriciteit [1]: van ca. 33,65 euro/MWh in week 12, naar ca. 37,97 euro/MWh in week 35 (stijging van 12,8 procent)
Het verloop van de aardgasprijzen op de langetermijnmarkt is sinds januari 2017 licht dalend:
- Aardgas [2]: van ca. 17,8 euro/MWh in week 01, naar ca. 16,32 euro/MWh in week 35 (daling van 9,0 procent)
De stijging van termijnprijzen voor elektriciteit kan onder meer verklaard worden door de toename in steenkoolprijs. Deze toename is het gevolg van de hoge steenkoolvraag, alsook van een aantal beperkingen in aanbod. De daling in gasprijzen zorgde enigszins nog voor een remmend effect m.b.t. de stijgende elektriciteitsprijzen.
De prijzen voor gas op de langetermijnmarkt kenden afgelopen periode een daling, als reactie op het grote aanbod aan olie op de wereldmarkt. Echter zou de nakende winter kunnen zorgen voor een toename in gasvraag.
[1] ICE Endex termijnmarkt n+1 (2018)
[2] ICE Endex termijnmarkt n+1 (2018)
Update energie mei 2017
De globale stijging van de elektriciteits- en aardgasprijs, die zich voordeed van het tweede tot het laatste kwartaal van 2016, werd bij de start van het jaar 2017 een halt toegeroepen. Dit uitte zich in een lichte daling van de prijzen die aanhield tot het begin april 2017. De prijzen van zowel elektriciteit als aardgas stegen vervolgens zeer licht gedurende een aantal weken en zijn momenteel op terugweg. De lichte daling van het moment weerspiegelt zich als volgt op de termijnmarkt:
- Elektriciteit [1]: van ca. 34,28 euro/MWh in week 18, naar ca. 33,85 euro/MWh in week 19 (daling van 1,4%)
- Aardgas [2]: van ca. 16,62 euro/MWh in week 18, naar ca. 16,24 euro/MWh in week 19 (daling van 2,3%)
De daling van de elektriciteitsprijzen op de langetermijnmarkt kan toegewezen worden aan de huidige, relatief lage prijzen voor fossiele brandstoffen. De prijzen voor fossiele brandstoffen (o.a. aardgas en steenkool) liggen niet al te hoog vanwege een groot aanbod.
Update energie maart 2017
De globale stijging van de elektriciteits- en gasprijzen die zich in het tweede kwartaal van 2016 heeft ingezet, lijkt voor zowel aardgas als elektriciteit gestopt te zijn. De laatste maanden heeft zich voor zowel gas als elektriciteit een lichte daling voorgedaan. Deze werd op de jaarwisseling ingezet.
- Elektriciteit[1]: van ca. 35,44 euro/MWh in week 02, naar ca. 34,44 euro/MWh in week 02 (-2,8%)
- Aardgas[2]: van ca. 17,75 euro/MWh in week 02 naar ca. 16,22 euro/MWh in week 02 (-9,1 %)
[1] ICE Endex n+1 (2018)
[2] ICE Endex n+1 (2018)
Update energie januari 2017
De globale stijging van de elektriciteits- en gasprijzen die zich in het tweede kwartaal van 2016 heeft ingezet, lijkt nog altijd door te gaan. De laatste maand heeft zich voor zowel gas als elektriciteit een sterkere stijging voorgedaan die op de jaarwisseling gevolgd werd door een matige daling om in beide gevallen te eindigen op een netto prijsstijging van om en bij de 8,5 procent sinds week 49.
Het effect van de stilstand van verschillende kernreactoren in zowel Frankrijk als België (Q4 2016) is hierdoor nog steeds niet verdwenen in beide markten.
- Elektriciteit[1]: van ca. 32,61 euro/MWh in week 49, naar ca. 35,44 euro/MWh in week 02 (+8,7%)
- Aardgas[2]: van ca. 16,44 euro/MWh in week 49, naar ca. 17,75 euro/MWh in week 02 (+8,0 %)
Meer weten over energiecontracten en prijzen? Contacteer Kristof Van den Bergh (Profex) op +32 485 03 24 71 of via kvdb@profex.be
[1] ICE Endex n+1 (2018)
[2] ICE Endex n+1 (2018)
Update december
Na de drastisch stijging van de elektriciteitsprijzen de afgelopen 2 maanden (+ 11€/MWh tussen week 36 en week 44), zijn de prijzen de afgelopen 4 weken gedaald tot 40€/MWh. Hiermee volgen ze de lagere prijzen voor steenkolen (groot aanbod) en CO2-rechten.
De grote gasvraag voor stroomproductie zet druk op de Europese gasvoorraden met een licht stijging van de gasprijs als gevolg. Hierdoor bleef een daling van de stroomprijzen beperkt.
- Elektriciteit (ICE Endex n+1): van ca. 42 euro/MWh in week 45, naar ca. 40 euro/MWh in week 48 (-4.8 procent)
- Aardgas (ICE Endex n+1): van ca. 16,8 euro/MWh in week 45 naar ca. 17 euro/MWh in week 48 (+1,2 procent)
Meer weten over energiecontracten en prijzen? Contacteer Kristof Van den Bergh op +32 485 03 24 71 of via kvdb@profex.be
Update november
De elektriciteitsprijs steeg drastisch de afgelopen weken, al ligt het jaargemiddelde voor 2016 nog altijd onder het laagste prijsniveau van 2013, 2014 en 2015.
De productiecapaciteit van Belgische en Franse kerncentrales was beperkt. Ook het aanbod van hernieuwbare energie was vrij laag. De toenemende elektriciteitsvraag in de kouder wordende maanden zorgde ervoor dat België veel stroom uit Nederland importeerde.
Ook de gasprijs steeg de afgelopen weken. Bovenop een grotere gasvraag zorgde de beperkte productiecapaciteit van de kerncentrales voor een bijkomende grotere gasvraag voor de gasgestookte elektriciteitscentrales.
- Elektriciteit: van ca. 32 euro/MWh in week 37, naar ca. 42 euro/MWh in week 45 (+31,25 procent)
- Aardgas: van ca. 15,5 euro/MWh in week 37 naar ca. 16,8 euro/MWh in week 45 (+8,3 procent)
Meer weten over energiecontracten en prijzen? Contacteer Kristof Van den Bergh (Profex) op +32 485 03 24 71 of via kvdb@profex.be
Update september
Na de uitzonderlijk lage energieprijzen begin 2016 en de daaropvolgende toename van de elektriciteits- en aardgasprijzen, hebben de prijzen zich deze zomer gestabiliseerd. Sinds begin augustus zien we terug een licht dalende trend.
De Nederlands gasvoorraad heeft een recordhoogte bereikt, hierdoor zakt de gasprijs zodat producenten van gasgestookte elektriciteitscentrales hun productiekosten zien dalen. De lage elektriciteit- en gasprijzen krijgen tegengewicht door de verdere stijging van de olieprijs.
- Elektriciteit: van ca. 32 euro/MWh naar ca. 32 euro/MWh (+0 procent)
- Aardgas: van ca. 15,5 euro/MWh naar ca. 15,5 euro/MWh (+0 procent)
Na de tijdelijke stijging dit voorjaar, maakt de nieuwe prijsdaling het opnieuw interessanter om langetermijncontracten af te sluiten. Zeker in verhouding tot het gemiddelde prijsniveau van de voorbije jaren.
Update mei
De eerste maanden van 2016 noteerden we uitzonderlijk lage energieprijzen door de verhoging van de productiecapaciteit van elektriciteit en de lage prijzen op de brandstofmarkten.
Door een toename van de globale grondstofvraag en een daling van het aanbod zijn de brandstofprijzen ondertussen opnieuw begonnen aan een klim. En ook voor de CO2-emissierechten is er een prijsstijging merkbaar. Deze prijsevoluties resulteren in een toename van de elektriciteits- en aardgasprijzen op de langetermijnmarkt sinds de tweede helft van april:
- Elektriciteit: van ca. 28 euro/MWh naar ca. 32 euro/MWh (+15 procent)
- Aardgas: van ca. 13,5 euro/MWh naar ca. 15,5 euro/MWh (+15 procent)
De prijzen zijn wel nog steeds veel lager dan die van de voorgaande jaren. Het vastleggen van langetermijncontracten blijft dus voorlopig nog interessant.
Meer weten over energiecontracten en prijzen? Contacteer Kristof Van den Bergh (Profex) op +32 485 03 24 71 of via kvdb@profex.be
De energiebarometer in maart 2016
De energiemarkten zijn de laatste maanden in vrije val. Sinds eind 2015 merken we een zeer sterke daling van de elektriciteitsprijzen. De verhoogde nucleaire capaciteit door de indienstname van de scheurtjesreactoren en de verlenging van de kleine reactoren in Doel, hebben het aanbod aan elektriciteit stevig doen toenemen in België.
Daarnaast zijn de olieprijzen en de prijzen voor CO2-emissierechten ook sterk verlaagd, wat resulteert in een verdere daling van de elektriciteitsprijzen. Ook de aardgasprijzen kenden een stevige daling. Door de zachte winter was er een lagere vraag eind 2015. Daarnaast heeft ook de dalende olieprijs ervoor gezorgd dat de marktprijs een stevige daling kende, waardoor zelfs de winterprikken geen stijging van de aardgasmarkt veroorzaakt hebben.
Maar een consensus tussen de olieproducerende landen en het juridisch of accidenteel stilleggen van de kernreactoren kunnen ervoor zorgen dat de energieprijzen opnieuw gaan toenemen. Hierdoor is het zowel voor elektriciteit als voor aardgas interessant om nu prijzen op lange termijn vast te leggen! Meer weten over energiecontracten en prijzen? Contacteer Kristof Van den Bergh (Profex) op +32 485 03 24 71 of via kvdb@profex.be
