Europese Commissie kiest voor 55% minder uitstoot van broeikasgassen tegen 2030

Op 11 december bereikten alle 27 leiders van de Europese lidstaten een akkoord om de uitstoot van broeikasgassen in Europa met 55% te verminderen tegen 2030. België schaarde zich, bij monde van premier Alexander De Croo en federaal minister van klimaat Zakia Khattabi, volledig achter de verhoogde klimaatambities. Alleen Vlaams minister Zuhal Demir vindt dat er voor Vlaanderen te weinig garanties zijn.

Wat hebben de Europese leiders beslist?

Concreet bereikten de Europese leiders een akkoord over de volgende klimaatgebonden maatregelen:

• Om de doelstelling van een klimaatneutrale Europese Unie te halen tegen 2050, in lijn met de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs, moet de EU zijn ambities verhogen voor het volgende decennium en haar beleidskader voor klimaat en energie actualiseren. De Europese Raad onderschrijft een bindende EU-doelstelling van een netto binnenlandse vermindering van minsten 55% broeikasgassen tegen 2030, in vergelijking met 1990. Het roept de wetgevers op om dit nieuwe doel op te nemen in een Europees voorstel voor een klimaatwet en deze wet dan snel goed te keuren.
• De EU wil de klimaatambitie op zo’n manier verhogen dat het duurzame economische groei tot gevolg heeft, jobs creëert, voordelen op gezondheids- en milieuvlak brengt voor EU inwoners en bijdraagt aan het concurrentievermogen van de EU-economie op lange termijn door innovatie in groene technologie te promoten.
• De doelstelling wordt collectief gerealiseerd en zo kostenefficiënt mogelijk. Alle lidstaten zullen mee helpen om de doelstelling te halen, weliswaar rekening houdend met eerlijke faire verdeling en solidariteit, zodat niemand achterblijft. Dit moet gebeuren op een manier die het concurrentievermogen van de EU behoudt en rekening houdt met de verschillende uitgangspunten van de lidstaten en met specifieke nationale omstandigheden en emmissiereductiepotentieel, inclusief die van eilandlidstaten en eilanden, evenals de al geleverde inspanningen.
• De Europese Raad erkent de noodzaak om interconnecties te verzekeren, zodat er energiezekerheid is voor alle lidstaten en zodat er energie is aan een prijs die betaalbaar is voor huishoudens en bedrijven. Ze respecteert het recht van lidstaten om hun eigen energiemix samen te stellen en de meest geschikte technologieën te kiezen om gezamenlijk de klimaatdoelstelling van 2030 te halen. Dit houdt ook transitietechnologieën in zoals gas.
• Overheidsfinanciën en privaat kapitaal moeten gemobiliseerd worden om de aanzienlijke investeringen aan te kunnen die uit deze verhoogde ambitie voortvloeien. De economische reactie op de coronaviruscrisis biedt de mogelijkheid om de duurzame transformatie en modernisering van onze economie te versnellen en een concurrentievoordeel te behalen. Het MFF (of MFK, meerjarig financieel kader) en het NGEU (of NGGE, COVID-19 herstelpakket) moeten optimaal gebruikt worden, inclusief het mechanisme voor een rechtvaardige transitie, om de klimaatambitie te bereiken. Zoals overeengekomen in juli 2020 zal klimaatactie worden geïntegreerd in het beleid en in de programma’s die onder MFF en NGEU gefinancierd worden. Er is een algemene klimaatdoelstelling van minstens 30% van toepassing op het totale bedrag van de uitgaven van het MFK en NGGE en dit zal weerspiegeld worden in passende doelstellingen in sectorale wetgeving.
• De EU moet de ontwikkeling van gemeenschappelijke, wereldwijde normen voor groene financiering bevorderen. De Europese Raad verzoekt de Commissie om een wetsvoorstel in te dienen voor een EU groene obligatiestandaard en dit uiterlijk in juni 2021. De Raad verwelkomt ook de klimaatbank (EIB Group Climate Bank) Roadmap 2021-2025, die zal bijdragen tot het halen van de toezegging van de EIB-Group van 1 biljoen euro aan klimaat- en milieu-investeringen tegen 2030.
• De Europese Raad verzoekt de Commissie om na te gaan hoe alle economische sectoren het beste kunnen bijdragen aan de 2030 doelstelling en de nodige voorstellen te doen, samen met een diepgaand onderzoek van de ecologische, economische en sociale impact op lidstaatniveau, rekening houdend met de nationale energie- en klimaatplannen en de huidige flexibiliteit te herzien.
• De Commissie wordt verzocht om de volgende zaken te bekijken:
  • manieren om het ETS-systeem (European Trade System waarin het verhandelen van emissierechten geregeld is) te versterken, met name de prijsstelling voor koolstof, met behoud van de integriteit en rekening houdend met de noodzaak om bezorgdheden omtrent distributie en energie armoede aan te pakken;
  • maatregelen die energie-intensieve industrieën in staat moeten stellen innovatieve klimaatneutrale technologieën te ontwikkelen terwijl ze hun concurrentievermogen behouden
  • een voorstel voor een koolstofgrensaanpassingsmechanisme om de milieu-integriteit van het EU-beleid te waarborgen (zie over CBAM dit artikel op ecoTips) en koolstoflekkage te vermijden op een WTO-compatibele manier;
  • aanpak van de bezorgdheid over de verdeling van de inspanningen, de eerlijkheid en de kosteneffectiviteit, de bosbouw en het landgebruik, stijgende emissies en het stoppen van dips in deze sectoren omwille van de nadelige effecten van de klimaatverandering.
• Het probleem van onevenwichten voor begunstigden van het moderniseringsfonds (met name het niet ontvangen van inkomsten die gelijk zijn aan de kosten door door ETS-installaties in die lidstaten worden betaald) zal behandeld worden als onderdeel van de in ontwikkeling zijnde wetgeving.
• De Europese Raad zal op de kwestie terugkomen en op tijd aanvullende richtlijnen aannemen vooraleer de Commissie met haar voorstellen komt. De toekomst van de ‘Effort Sharing Regulation’ zal bij deze gelegenheid aangepakt worden.
• De nationaal bepaalde bijdrage van de EU zal worden bijgewerkt met deze nieuwe bindende doelstelling en tegen het einde van het jaar aan het UNFCCC-secretariaat worden overgemaakt. Vooruitlopende op COP26 herhaalt de Europese Raad dat internationale betrokkenheid cruciaal is om succesvol te zijn bij het aanpakken van de klimaatverandering. Het roept alle andere partijen en in het bijzonder de grote economieën van deze wereld op om hun eigen ambitieuze doelstellingen en beleid te melden. Het onderstreept het belang van sterke gecoördineerde acties door middel van actieve Europese klimaatdiplomatie.
• De EU zal ervoor zorgen dat haar handelsbeleid en haar handelsovereenkomsten in overeenstemming zijn met haar klimaatambitie.
• De Europese Raad kijkt nu al uit naar de intensivering van de internationale inspanningen op het gebied van de bescherming van de biodiversiteit, voorafgaand aan de 15de Conferentie van de Partijen (COP) over het Verdrag over biodiversiteit dat volgend jaar in China wordt georganiseerd.

Reactie van Refinitiv Carbon Research

Volgens Ingvild Sørhus, lead analyst bij RCR reageerde de markt positief op het akkoord van de Europese Raad en gingen de prijzen voor emissierechten meteen de hoogte in, naar 31,30 euro/ton.

“Er zal wel een agressieve aanscherping van het emissiehandelssysteem nodig zijn om het klaar te maken voor de 55%”, denkt Hæge Fjellheim, Head of Refinitiv Carbon Research. “De koolstofprijzen zullen voortdurend stijgen. We voorspellen dat de EUA-prijzen gemiddeld 50 euro zullen bedragen gedurende dit decennium en dat ze zullen eindigen op 89 euro/ton in 2030. Met een emissiereductiedoelstelling van 55 procent zullen nog hogere koolstofprijzen nodig zijn om duurdere emissiereducties in de industriesectoren teweeg te brengen, aangezien het potentieel om van brandstof te wisselen afneemt wanneer steenkool bijna uit de energiemix verdwijnt.

Een versterkte ambitie in deze grootteorde impliceert een snelle decarbonisatie van de Europese economie, waardoor het al sterk afnemende deel van fossiele brandstoffen in de Europese energieopwekking bijna teniet wordt gedaan.”

De voorspelling voor de emissietarieven door Refinitiv (jaargemiddelden)