Het is eens iets anders: drie opeenvolgende generaties die samen een verklarend boek over de klimaatproblematiek schrijven. In dit geval gaat het om opa, oud-VRT-journalist en oud-Agalev-parlementslid Hugo Van Dienderen, zijn dochter Ilse en de ‘klimaatjongere’, de vijfentwintigjarige kleindochter Amber Paris.
Het boek begint met twee intro’s van Paul De Grauwe en dichter Peter Holvoet-Hansen, gevolgd door een hele reeks getuigen van diverse pluimage.
De rest van het boek is alfabetisch samengesteld en beschrijft de problemen die zich stellen, al dan niet gerealiseerde beleidsacties om de klimaatcrisis aan te pakken, allerhande initiatieven ‘van onderop’, en goede voorbeelden van ondernemingen die de omslag ingezet hebben. Er wordt verwezen naar cijfermateriaal, aangevuld met commentaren of inzichten van wetenschappers. Bij een aantal hoofdstukjes staat ook een doorverwijzing naar nuttige websites. Hierbij hadden de auteurs weliswaar vollediger kunnen zijn. Zo ontbreken bijvoorbeeld verwijzingen naar documenten of websites van de aangehaalde initiatieven uit het bedrijfsleven.
Ook de eigen ervaringen van de familie van Dienderen komen aan bod. Zo bijvoorbeeld de eigen waarneming dat de gletsjers in de Alpen jaar na jaar verder afsmelten. Ook andere voorbeelden van zichtbare klimaatopwarming worden beschreven (Australië, Californië, Borneo, de polen, Himalaya, Groenland, Tuvalu, Alaska…). Elk stukje eindigt ook met een persoonlijke noot, visie of ervaring van één van de auteurs.
Voorbeelden bedrijven
De voorbeelden van de inspanningen vanuit het bedrijfsleven en de industrie zijn ruim gekozen uit binnen- en buitenland. Zo komt bijvoorbeeld een Kempense boer ter sprake die de traditionele boerderij van z’n ouders omvormde tot een ‘agro-ecologisch’ biolandbouwbedrijf. Coup de Chocolat is dan weer een jong fair trade chocoladebedrijf met hoge duurzaamheidsambities op vlak van klimaatneutraliteit, eerlijke ingrediënten enz. Het innovatieve Orineo gebruikt met Touch of Nature afval uit de voedselketen als basis voor nieuwe producten (vloeren, banken, tafels…).
België staat aan de top van de off shore windindustrie, met een dekking van 1/5 van het stroomverbruik en 16.000 jobs. Het van oorsprong Lommelse bedrijf ZF Wind Power is wereldleider in de productie van tandwielkasten voor windturbines. Hyoffwind is een dan weer investeringsproject van Fluxys, Parkwind en Colruyt. Het bedrijf produceert groene waterstof voor vrachtwagens van Colruyt.
Amerikaans bedrijf Heliosun perfectioneerde zonnespiegels zodat ze zonlicht kunnen concentreren tot 1.000°C. Daarmee drijven ze een heetwaterturbine aan die gebruikt kan worden om industriële installaties te bevoorraden met elektriciteit.
De omslag van Umicore van zwaar vervuilend bedrijf naar voortrekker in circulaire economie is al vaker belicht. Multinational Philips won verschillende keren de Dow Jones Sustainability index met sociale programma’s, korte-termijn doelstellingen qua koolstofneutraliteit, realisaties in de circulaire economie voor onder meer medische toestellen enz.
Verder somt het boek voorbeelden op van geothermie bij Janssen Farmaceutica en getijdenenergie in het Noorden van Schotland. Een paar Afrikaanse start-ups vonden succesvolle formules in windenergie en zonne-energie in lokale situaties. Maar er is ook de heropleving van de eeuwenoude cultuur van drijvende moestuinen in Bangladesh. Er zijn talloze initiatieven van stadslandbouw, community supported agriculture, boslandbouw enz.
In de bouwsector zorgen heel wat overheidsinvesteringen en particuliere opdrachten voor jobs in energetische renovaties.
Minder bekend, maar bijzonder relevant: 184 Belgische bedrijfsleiders en 105 academici schreven met ‘Plan Sophia’ samen een post-covid-19-strategie voor een economische relance in duurzame richting, met een radicale omslag.
Beleid
De lemma’s die over beleid gaan, hebben het zowel over goede algemene voorbeelden, zoals het klimaatbeleid in Nieuw-Zeeland, als over concrete maatregelen: een herverdelende belasting of CO2-dividend op vervuilende producten in Canada en Zwitserland, de beslissing van de Europese Investeringsbank om niet meer te investeren in fossiele energie-projecten, een Europese grensbelasting op zwaar vervuilende importproducten om de Europese bedrijven geen valse concurrentie aan te doen…
Vele steden voeren een toonaangevend mobiliteitsbeleid, zoals Bogota. In de Chinese stad Chenzen zijn alle bussen voor de 11,5 miljoen inwoners elektrisch aangedreven. Daartoe installeerde de stat 40.000 laadpalen. Bij ons produceert Compagnie Maritime Belge een sleepboot op waterstof/diesel, nadat ook al passagiersboten op waterstof ingezet werden in Antwerpen.
Denemarken zal haar uitstoot verminderen met 70% tegen 2030 en zal fossielvrij zijn tegen 2050. De EU heeft haar doelstellingen verscherpt: 40% vermindering tegen 2030 werd 55%, om in 2050 klimaatneutraal te zijn. De Europese doelstellingen worden onderschreven door de huidige Belgische Regering. Maar Vlaanderen wil tegen 2030 naar een uitstootbeperking van slechts 30% (en heeft al toegegeven dat dit niet gehaald zal worden) en tegen 2050 van 80%. Daar is zelfs geen stappenplan voor.
Biodiversiteit & natuur
In verscheidene stukje krijgen ook acties voor meer biodiversiteit (behaging, boslandbouw, natuurlijke tuinen, groen in steden) aandacht.
Daar zijn ook grootschalige projecten bij, zoals de Afrikaanse Grote Groene Muur, een geplande bomengordel van Senegal tot Djibouti, om verdere verwoestijning vanuit de Sahara tegen te gaan. Het plan is voorlopig verzand in een aantal kleinschalige projecten, onder meer door de conflicten in de strook.
Tegelijk wijzen de auteurs op invasieve soorten, de toenemende verspreiding van tropische ziektes in het noorden en het gevaar op pandemieën in het algemeen.
Sociaal
Ook sociale thema’s zoals armoede worden belicht. Zo kreeg de Noord-Franse stad Grande-Synthe (1/3 van de mensen leefden er in armoede) met een doorgedreven sociaal-ecologisch beleid heel wat internationale aandacht. De sociaal-ecologische transitie krijgt bij ons ook uitvoering, onder meer in de verhuur van energetisch gerenoveerde huizen, verhuur en onderhoud van energiezuinige toestellen aan mensen in armoede enz.
Wereldwijd leidt degelijk onderwijs voor meisjes tot een bewuste keuze voor kinderen, kansen voor zelfontwikkeling, minder consumptie, minder voedselnood, minder uitstoot…
Evaluatie
Het boek graaft nooit echt diep, en heeft die bedoeling ook niet, maar geeft een goed algemeen overzicht van problemen, oorzaken, onderzoek, stand van zaken, oplossingen en goede voorbeelden. Het zijn vooral die laatste die het tot interessante lectuur maken, uitzicht op verandering leveren en zin geven om meer informatie op te zoeken.
- Referentienummer: 978 949 2419 552
- Uitgeverij: Willems Uitgevers
- Jaar van uitgave: 2020
- Bindwijze: paperback
- Aantal pagina’s: 150
Andere recensies op ecoTips.org
