De publieke opinie luidde lang dat online shoppen beter is voor het milieu dan met de auto fysiek naar de winkel te rijden. De laatste jaren wezen verschillende onderzoeken echter uit dat die stelling niet klopt en dat doet een nieuwe studie in het Amerikaanse tijdschrift Environmental Science & Technology nu opnieuw. De onderzoekers suggereren in hun conclusie twee manieren waarop online winkels hun bedrijfsmodel duurzamer kunnen maken: afstappen van express-leveringen en kopers niet langer de mogelijkheid bieden de gekochte artikelen gratis terug te sturen.
Beeld: Adobe Stock
In het rapport gaan onderzoekers de stelling dat online shoppen milieuvriendelijker is dan fysiek winkelen, na voor vaak gekochte artikelen als shampoo, tandpasta en toiletpapier. Hun conclusie is duidelijk: de artikelen zelf gaan halen in de winkel veroorzaakt minder uitstoot van broeikasgassen dan ze online bestellen en ze thuis te laten leveren.
De grootste reden daarvoor schuilt in de manier waarop mensen online shoppen. Hoewel veel mensen vaak online shoppen, kopen ze zelden veel artikelen in één keer bij dezelfde webshop. Wanneer mensen fysiek naar de winkel gaan, doen ze dat wel. Dat specifieke online koopgedrag, brengt enerzijds meer verpakkingsafval mee en anderzijds meer transport. Een eerder onderzoek wees in 2010 al uit dat het verzenden van pakketten niét tot meer uitstoot van broeikasgas leidt in vergelijking met fysiek winkelen als aan een van de volgende drie voorwaarden is voldaan: de online bestelling vervangt 3,5 ritten met de auto, er worden 25 producten of meer in één keer geleverd of het online winkelen bespaart de koper een rit van 50 kilometer naar de winkel.
Brick & click meest milieuvriendelijk
Het team achter de studie in Environmental Science & Technology focuste in zijn onderzoek op wat het zelf “de laatste mijl” noemt; bij fysiek shoppen de afstand tussen de winkel en de koper, bij online shoppen de afstand tussen het distributiecentrum en de klant. Ze vergeleken de CO2-voetfadruk van die laatste mijl voor de drie meest gebruikte winkelkanalen in het Verenigd Koninkrijk: fysieke winkels; ‘brick & clicks’, wanneer kopers online bestellen maar een fysieke winkel het artikel levert en echte webshops. De CO2-voetdruk was telkens de optelsom van de uitstoot gerelateerd aan het product zelf, de opslag ervan, de levering en de verpakking(sactiviteiten). Conclusie: aankopen via zuivere webshops hebben de hoogste totale CO2-voetfdruk per gekocht item. Die ligt aanzienlijk hoger dan die van aankopen in een fysieke winkel, maar de grote winnaar, de beste optie vanuit ecologisch standpunt, is eigenlijk online bestellen bij een brick & click-winkel. De onderzoekers maken wel een kanttekening: “dit patroon geldt voor landen waar mensen zich voornamelijk verplaatsen met de auto.”
De grootste boosdoeners? Express-leveringen en het feit dat je bij veel online winkels de optie hebt om de aangekochte artikelen gratis terug te sturen. ‘Nu bestellen, morgen geleverd’, is een mooie belofte, maar ze houdt bepaald geen rekening met het milieu en klimaat. Niet zelden zal een bestelbus niet maximaal beladen zijn. Webshops zouden moeten streven naar optimaal beladen levertransporten, wat haaks staat op de belofte al een dag na bestelling te leveren, want dan is er geen tijd om leveringen in hetzelfde gebied te clusteren voor transport. De optie bieden de aangekochte items gratis terug te sturen, faciliteert natuurlijk dat dat effectief gebeurt, en zorgt uiteraard ook voor meer ritten. Maar het leidt er ook toe dat kopers minder kritisch nadenken over hun aankoop. De vraag ‘Heb ik dit artikel écht nodig?’, wordt vaak niet meer gesteld.
De onderzoekers geven aan het einde van hun studie dan ook twee duidelijke tips mee waarmee online winkels hun bedrijfsmodel duurzamer kunnen maken: afstappen van express-leveringen zodat transporten optima(a)l(er) beladen zijn en klanten laten betalen voor een levering en zeker voor het eventuele terugsturen van de aangekochte goederen.
Maar ook de consumenten moeten volgens hen hun mentaliteit wijzigen. Zo kopen ze het product beter fysiek in de winkel als die niet te ver van hun woning ligt en gebruiken ze best het openbaar vervoer voor de verplaatsing. Als ze toch iets bestellen via een webshop, mogen ze dus zeker niet voor een express-levering kiezen en laten ze het product ook beter naar een afhaalpunt brengen, wat scheelt in het aantal ritten van de bezorger. Daar halen ze het vervolgens idealiter pas op wanneer ze er eens passeren, in plaats van er speciaal naartoe te rijden. Is de mogelijkheid er niet het pakket te laten leveren in een afhaalpunt? Dan is het cruciaal gemiste thuisleveringen trachten te vermijden, want dan komen de bezorgers vaak nog eens een tweede keer langs. Ook overleggen met vrienden en collega’s om groepsaankopen te doen en die op één locatie te laten leveren, wordt als tip meegegeven.
Nuancering
De Amerikaanse supermarktketen Walmart, het grootste detailhandelconcern ter wereld, hanteert de drie genoemde winkelkanalen – fysieke winkels, brick & click en een echte webshop – en pleit wel voor enige nuancering bij het onderzoek, en zelfs meer dan dat. “Er is geen eenduidig antwoord te geven op de vraag welk kanaal het meest efficiënt is in termen van CO2-uitstoot”, klonk het al in een bedrijfsrapport uit 2017. “Er is een verschil tussen met de auto naar de nabijgelegen supermarkt rijden om er proviand voor meer dan een week in te slaan en met de auto naar een speelgoedwinkel enkele dorpen verderop rijden om nog snel een kerstcadeautje te gaan kopen en. Het is daarom beter de volgende vraag te stellen: wanneer is elk kanaal het meest efficiënt in termen van emissies?”
Jeff Bezos, CEO van ’s werelds grootste online retailer Amazon, liet vorig jaar dan weer weten dat hij 100.000 elektrische bestelwagens heeft besteld om tegen 2021 te gaan gebruiken voor de laatste mijl. Ook zo’n duurzame ingrepen veranderen mogelijk de conclusie van het onderzoek in Environmental Science & Technology.
