Voor velen zou een verhoging van de levensstandaard een verhoging van de energievoorziening vereisen. Tegelijkertijd zou het halen van de huidige klimaatdoelstellingen in het kader van de Overeenkomst van Parijs gebaat zijn bij een lager energieverbruik. IIASA-onderzoekers bekeken hoeveel energie nodig is om de armen in de wereld een fatsoenlijk leven te bieden en zij kwamen tot de conclusie dat dit te verzoenen is met de inspanningen om de klimaatdoelstellingen te halen.
In de strijd om de armoede in de wereld uit te roeien en een fatsoenlijke levensstandaard te bereiken, is voldoende energie hebben een essentiële vereiste. Ondanks internationale verbintenissen zoals de VN-doelstellingen voor duurzame ontwikkeling (SDG) is op veel gebieden slechts traag vooruitgang geboekt bij het bereiken van de Decent Living Standards (DLS) wereldwijd. Ook bestaat de vrees dat een betere toegang tot energie kan leiden tot een hogere uitstoot van CO2, wat in strijd zou zijn met de doelstellingen om de klimaatverandering tegen te gaan.
In een recente studie, gepubliceerd in het tijdschrift Environmental Research Letters, maakten IIASA-onderzoekers gebruik van een multidimensionale benadering van armoede om een uitgebreid wereldwijd onderzoek naar DLS uit te voeren. De onderzoekers identificeerden lacunes in DLS per regio en maakten een schatting van de hoeveelheid energie die nodig is om die lacunes op te vullen. Zij gingen ook na of iedereen een menswaardig bestaan bieden, verenigbaar is met de klimaatdoelstellingen.
Studies over armoede gebruiken vaak een inkomensgebaseerde definitie voor het bepalen van armoedegrenzen ($1,90/dag of $5,50/dag), wat verhult dat er andere factoren zijn die directer bijdragen tot het menselijk welzijn. DLS daarentegen vertegenwoordigen een reeks materiële voorwaarden om te voorzien in de diensten die nodig zijn voor welzijn, zoals het hebben van adequaat onderdak, voeding, schoon water, sanitaire voorzieningen, kooktoestellen en koeling, en in staat zijn om fysieke en sociale contacten te leggen via vervoer en communicatietechnologieën. Van cruciaal belang is dat dit het mogelijk maakt de middelen te berekenen die nodig zijn om deze basisdiensten te verlenen.
Afrika
De grootste kloven in DLS werden aangetroffen in Afrika bezuiden de Sahara, waar meer dan 60% van de bevolking een tekort heeft aan ten minste de helft van de DLS-indicatoren. De onderzoekers stelden ook hoge DLS-deprivatie vast bij indicatoren zoals toegang tot sanitaire voorzieningen en water, toegang tot schoon koken en thermisch comfort in Zuid- en Pacifisch Azië, en meer gematigde kloven in andere regio’s. Een van de meest opvallende bevindingen van het onderzoek was dat het aantal mensen dat volgens DLS verstoken blijft van basisbehoeften over het algemeen veel groter is dan het aantal mensen dat in extreme armoede leeft, wat betekent dat de huidige armoedegrenzen vaak niet in overeenstemming zijn met een menswaardig bestaan.
Onderdak en vervoer
Toen de onderzoekers bekeken welke componenten van DLS de meeste investeringen in energie vereisen, kwamen zij tot de conclusie dat onderdak en vervoer het grootste aandeel hebben.
“De meerderheid van de wereldbevolking beschikt momenteel niet over een behoorlijk niveau van gemotoriseerd vervoer. Een belangrijke beleidsles voor nationale regeringen is het grote effect van investeringen in openbaar vervoer om het gebruik van personenvoertuigen te verminderen, die over het algemeen een veel hoger energieverbruik per persoon hebben”, zegt Jarmo Kikstra, hoofdauteur van de studie en een onderzoeker in het IIASA Energie, Klimaat, en Milieuprogramma.
De energie die nodig is om van 2015 tot 2040 wereldwijd nieuwe huizen, wegen en andere materialen te bouwen om DLS voor iedereen mogelijk te maken, bedraagt ongeveer 12 exajoule per jaar. Dit is slechts een fractie van het huidige totale eindgebruik van energie, dat meer dan 400 exajoule per jaar bedraagt. De toename van de jaarlijkse energie voor de exploitatie van deze toename van de dienstverlening, met inbegrip van de onderhoudskosten, is aanzienlijker en zal uiteindelijk met ongeveer 68 exajoule toenemen. Voor sommige landen zou het bereiken van dit doel ingrijpende veranderingen in de ontwikkeling vereisen, wat een uitdaging zal zijn, vooral in het zuiden van de wereld.
“Voor de meeste landen, vooral veel arme landen in Afrika, zijn een ongekende groei van het energiegebruik en een meer rechtvaardig verdeelde groei essentieel om DLS vóór het midden van de eeuw te bereiken”, voegt Kikstra toe. “Daarom zal de grootste uitdaging voor beleidsmakers zijn om wereldwijd een rechtvaardige verdeling van de toegang tot energie te bereiken, wat nu nog buiten bereik ligt.”
Volgens de studie is de hoeveelheid energie die nodig is voor een fatsoenlijk leven wereldwijd minder dan de helft van de totale finale energievraag die wordt voorspeld in de meeste toekomstscenario’s waarbij de temperatuurstijging onder de 1,5°C blijft. Dit wijst erop dat het bereiken van DLS voor iedereen niet in de weg hoeft te staan van klimaatdoelstellingen. Hoewel deze verhouding verandert in verschillende klimaatmitigatiescenario’s en per regio, blijft de energiebehoefte voor DLS altijd ver onder de geraamde energiebehoefte op het niveau van grotere mondiale regio’s.
“Om wereldwijd fatsoenlijke levensomstandigheden te bereiken, lijkt het erop dat we de toegang tot energie niet hoeven te beperken tot basisvoorzieningen, aangezien er een overschot aan totale energie is. Wat misschien onverwacht is, is dat zelfs bij zeer ambitieuze scenario’s voor armoedebestrijding en klimaatmitigatie er nog vrij veel energie beschikbaar is voor welvaart”, zegt studieauteur Alessio Mastrucci.
“Onze resultaten ondersteunen het standpunt dat op wereldschaal energie voor het uitroeien van armoede geen bedreiging vormt voor het matigen van klimaatverandering. Om iedereen een fatsoenlijk leven te kunnen bieden, is echter een herverdeling van energie over de hele wereld en een ongekende uiteindelijke energiegroei in veel arme landen nodig”, concludeert auteur van de studie, Jihoon Min.
