Begin 2021 kopte CCB-betoncentrale (Compagnie des Ciments Belges) trots dat haar betoncentrale in Brussel een certificering Cradle to Cradle Silver had behaald. Een primeur in de sector, zo bleek.
Beton is een bouwmateriaal dat wereldwijd erg vaak gebruikt wordt. Het is dus belangrijk dat de CO2-uitstoot zo klein mogelijk is en dat ook andere duurzaamheidsimpacten zo klein mogelijk zijn. Denk aan water- en energiegebruik en circulariteit bijvoorbeeld.
Vanwaar de CO2-uitstoot?
Beton bestaat uit een mengeling van cement en een aantal andere materialen zoals grind, zand of steenslag. Cement maakt het grootste onderdeel uit van beton. We bekijken in eerste instantie dus de impact van de cementproductie.
Het IPCC analyseerde de cementproductie in detail. De volledige cementproductie is goed voor zo’n 2,4 procent van de wereldwijde CO2-emissies. Andere bronnen geven aan dat voor elke kg cement die er geproduceerd wordt, er bijna 1kg CO2 uitgestoten wordt.
IPCC concludeerde dat de rechtstreekse CO2-uitstoot een bijproduct is van het chemisch conversieproces dat gebruikt wordt bij de productie van klinker, een bestanddeel van cement, waarbij kalksteen (CaCO3) wordt omgezet in kalk (CaO): CaCO3 + heat -> CaO + CO2. CO2 wordt tijdens de cementproductie ook uitgestoten door de verbranding van fossiele brandstoffen maar die uitstoot wordt elders in rekening gebracht, net zoals de uitstoot van andere activiteiten die horen bij de betonproductie. Vandaar dat andere bronnen aan cijfers tot 8 procent bijdrage aan de wereldwijde CO2-uitstoot komen. Het hangt er natuurlijk vanaf welke activiteit je juist onder de loep neemt.
Cradle to Cradle Silver
CCB haalde voor zijn productiesite het C2C Silver certificaat. Dit is het middelste van de vijf certificaten die een organisatie bij Cradle to cradle (gebaseerd op C2Ccertified.org) kan halen: basic, bronze, silver, gold, platinum. Op de website van C2Cplatform.be kan je perfect de verschillende niveaus vergelijken. Je ziet het aantal eisen wat betreft materialengezondheid, hergebruik van materialen, hernieuwbare energie, watermanagement en sociale gelijkheid telkens toenemen.
Voor CCB waren de behaalde doelen:
- CCB-beton = een gezond product
- CCB-producten krijgen een tweede leven, zonder kwaliteitsverlies
- Een hoogtechnologisch proces wat de impact van de koolstofvoetafdruk betreft, onder meer dankzij het gebruik van zonne-energie
- Verantwoord waterbeheer (nullozing)
- Continue verbetering op sociaal en maatschappelijk vlak
Rénald Cattie, Kwaliteitsverantwoordelijke bij CCB Beton België/Frankrijk: “Het Cradle to Cradle-certificeringsproces bleek een echte meerwaarde tijdens het denkproces van onze teams en heeft ons geholpen om onze maatschappelijke en milieu-impact beter te begrijpen en te meten.”
Marie-Sophie Foucart, Directeur CCB Beton België/Frankrijk: “Deze certificering is slechts het begin van heel wat meer projecten. Ze bevestigt dat we op de juiste weg zijn en zet ons aan om nog verder te gaan. Nu hebben we namelijk een duidelijk beeld van de domeinen waar we nog kunnen verbeteren.“
De Cradle to Cradle-certificering was voor CCB ook bedrijfsmatig een goede zet. Zo haalden ze het “ZIN in Noord”-project binnen in opdracht van Befimmo, de bouwpromotor van het project. Een architecturaal en ecologisch vernieuwend project dat de herontwikkeling van de WTC-torens 1 en 2 in Brussel omvat. CCB Beton heeft zich ertoe verbonden om 20.000 m3 beton te leveren, waarvan 7500 m3 uit het nieuwe C-GREEN-gamma, dat gemaakt is uit gerecycleerde granulaten afkomstig van het oorspronkelijke WTC-gebouw.
Caroline Kerremans, persverantwoordelijke bij Befimmo: “Met het ZIN-project leggen we de lat heel hoog op het gebied van circulariteit: 65 procent van de bestaande materialen blijft behouden, meer dan 1.000 ton materiaal wordt hergebruikt. 30.000 ton beton uit de sloopwerkzaamheden recycleren tot nieuw hoogwaardig Cradle to Cradle -gecertificeerd beton lijkt ons perfect bij deze ambitie te passen en is ook een primeur in België! We zijn er trots op dat Befimmo bijdraagt aan de vergroening van de bouwsector en dat al onze partners hier actief aan willen meewerken.”
CSC-certificaat
Naast het C2C-certificaat voor haar betoncentrale in Brussel, behaalde CCB ook het zilveren CSC-certificaat (Concrete Sustainability Council) voor haar cementfabriek in Gaurain-Ramecroix.
Het CSC-systeem is een productcertificeringssysteem dat doorgaans van toepassing is op alle producten die door de fabriek worden vervaardigd en geleverd. Betonmortelcentrales en prefab betoncentrales kunnen een CSC-certificaat verkrijgen.
Leveranciers van cement en toeslagstoffen kunnen een “CSC-leverancierscertificaat” verkrijgen. De CSC-leveranciercertificaten worden erkend in de CSC-betoncertificering in de categorie “Chain of custody”.
De certificering is gebaseerd op gecontroleerd bewijsmateriaal met betrekking tot vier hoofdcategorieën: management, milieu, sociaal aspect van duurzaamheid en economie. Ook de categorieën deontologie, naleving van de wetgeving en mensenrechten spelen een belangrijke rol.
Net als in Nederland, waar de CSC-certificering op grote schaal wordt gevolgd door materiaalproducenten, wint het CSC-label geleidelijk aan belang in België en is het ondertussen erkend door de Belgische overheid.
CCB was niet de eerste Belgische cementproducent die het CSC-label ontving. Dat was CBR die midden 2020, voor al zijn productiesites het zilverlabel ontving.
Ecopact
Holcim, een andere beton- en cementproducent, introduceerde dan weer twee Ecopact-producten:
- ECOPactZero: Beton dat bestaat uit cement en granulaten met een geringe ecologische impact
- ECOPactZero+: Beton dat bestaat uit cement met een geringe ecologische impact en minimaal 20% gerecycleerde granulaten
Holcim ontwikkelde dit concept zelf. Het is gebaseerd op vijf eisen:
- het gebruik van grondstoffen met een geringe ecologische impact
- geproduceerd in betoncentrales met het CO2-neutrale keurmerk van CO2logic en/of het CSC-label (Concrete Sustainability Council, Duurzaamheidsraad)
- vervoer van het beton met Euro6-voertuigen
- een analyse van het koolstofgehalte, die aan het einde van elk project door een externe organisatie wordt uitgevoerd en gevalideerd
- compensatie van het aandeel van de onsamendrukbare CO2-uitstoot door te investeren in gecertificeerde duurzame ontwikkelingsprojecten in samenwerking met CO2logic
- investeren in lokale duurzame ontwikkelingsprojecten
Klimaatneutraal in 2050
De beton- en cementindustrie neemt dus al zeker een aantal stappen om minder CO2 uit te stoten. De internationale Global Cement and Concrete Association (GCCA) kondigde op 1 september 2020 aan dat veertig grote bedrijven in de sector het doel hebben om klimaatneutraal te zijn in 2050.
De focus ligt op:
- het verminderen en elimineren van energiegerelateerde emissies
- het verminderen van procesemissies door middel van nieuwe technologieën en de inzet van koolstofafvang
- efficiënter gebruik van beton
- hergebruik en recycling van beton en gebouwen
- het benutten van het vermogen van beton om koolstof uit de atmosfeer te absorberen en op te slaan
Volgens de beton- en cementindustrie is het een belangrijk onderdeel van de bouwsector – die goed is voor 13 procent van het mondiale bbp. De sector zou al inspanningen geleverd hebben. Zo is de CO2-uitstoot per ton cementhoudend materiaal met 19 procent gedaald en is het gebruik van alternatieve brandstoffen sinds 1990 met een factor negen toegenomen.
Om die koolstofneutraliteit in 2050 te kunnen halen, ontwikkelden bedrijven die lid zijn van de GCCA een stappenplan voor beton 2050, waarin de gedetailleerde acties en mijlpalen worden uiteengezet die de industrie zal nemen om haar ambitie te verwezenlijken. Dit omvat samenwerking binnen de waardeketen om de visie van koolstofneutraal beton in een circulaire economie en een levenslange context te realiseren. De routekaart voor beton 2050 zou in de tweede helft van 2021 worden gepubliceerd.
