Een kleine tien jaar geleden richten Olivier Beghin en Jean-Baptiste de Mahieu, beiden gepassioneerd door duurzaam bouwen, na een ontmoeting met een Belgische onderzoeker gespecialiseerd in henneptoepassingen voor de bouw, IsoHemp op. Vandaag is het bedrijf gevestigd in Fernelmont in de provincie Namen een gevestigde waarde in de markt van ecologische bouwproducten. Het gamma: isolerende bouwoplossingen op basis van kalkhennep, met als bekendste product de kalkhennepblokken.
Beelden: IsoHemp
Het kost de twee jonge ingenieurs in 2011 uiteindelijk nog een jaar onderzoek eer hun geesteskind, een isolerend hennepblok voor het creëren van voorzetwanden en gebouwschillen, klaar is voor commercialisering.
Het eerste jaar gebeurt de productie nog op ambachtelijke wijze, maar in 2013 schaalt IsoHemp op naar industriële productie. Vanaf dan produceert het bedrijf zoveel blokken dat er verscheidene huizen per dag mee kunnen worden gebouwd. Daarnaast behoren voortaan ook hennepbeton, natuurlijke binnenpleister op basis van kalk en zand en enkele aanvullende producten, zoals mortel op kalkbasis voor het verlijmen van de hennepblokken en lintelen van hennepbeton die zijn verstevigd met een kern van gewapend beton, tot het gamma.
En het blijft crescendo gaan. In 2014 doet IsoHemp een investering van meer dan één miljoen euro om een volledig nieuwe fabriek te bouwen in Fernelmont in de provincie Namen. Drie jaar later verdubbelt de productiesite in oppervlakte, naar 1 ha. Daarbij gaat heel wat aandacht naar het minimaliseren van het energie- en waterverbruik: de productiesite verbruikt slechts evenveel energie als tien wasmachines (!) en via een gesofisticeerd systeem wordt het spoelwater gerecycleerd. Vandaag worden de producten van IsoHemp al gebruikt in duizenden nieuwbouwwoningen en renovatieprojecten, maar ook in gebouwen voor tertiaire en industriële doeleinden, zowel in België als in het buitenland. De fabriek in Namen produceert bijna één miljoen hennepblokken per jaar, waarmee IsoHemp van de acht bedrijven in Europa die zich hebben toegelegd op hennepblokken als isolatie, de grootste is.
Die productiecapaciteit zal in 2021 worden vervijfvoudigd, wanneer IsoHemp een nieuwe, nog performantere fabriek in gebruik neemt. De productiesite zal daarbij vergroten van 1 naar 2 ha. De hennepblokken dragen sinds dit jaar overigens ook het Solar Impulse Efficient Solution Label een certificering die van toepassing is op producten, processen en diensten die economische winstgevendheid en ecologische duurzaamheid combineren.
Metselbare blokken
Isolerende producten op basis van kalkhennep waren tien jaar geleden niet nieuw in de bouwsector. De oplossingen kwamen echter steeds in natte vorm. Ofwel moesten de ingrediënten op de bouwplaats worden gemengd en vervolgens in bekistingen worden gegoten, ofwel werd een spuitmachine gebruikt die moest worden bediend door hoog geschoolde vaklui. Het innovatieve aan het vlaggenschip in het gamma van IsoHemp schuilt dus in zijn vaste vorm. De isolerende hennepblokken zijn makkelijker verwerkbaar en kunnen daardoor gemetseld worden door álle professionals.
Charlotte de Bellefroid, Marketing & Communication Manager bij IsoHemp, legt uit hoe het productieproces precies in zijn werk gaat. “De benodigde grondstoffen zijn hennep, kalk en water; 100% natuurlijke producten met een kleine ecologische voetafdruk. De geselecteerde hennep is vrij van pesticiden en bevat heel weinig meststoffen. Mooi is dat elke ha hennepplanten zorgt voor een CO2-opslag van 3 ton. Om ook de CO2-voetafdruk gerelateerd aan transport zo laag mogelijk te houden, wordt hoofdzakelijk gewerkt met lokale leveranciers die bovendien bewust omspringen met de energiekosten die door de productie van kalk worden gegenereerd.”
“Voor de productie van de hennepblokken worden geen chemische producten ingezet. Bovendien worden al het productieafval en alle productieresten gerecycleerd in het productieproces. Het produceren van de hennepblokken verloopt in vier fases. In een eerste fase worden de hennep, de kalk en het water volgens een zeer nauwkeurige dosering gemengd. Vervolgens wordt het verkregen hennepbeton via een speciale pers in blokken van 7,5 tot 30 centimeter dik gegoten. Zodra de blokken zijn gegoten, worden ze automatisch getransporteerd naar een tijdelijke opslagruimte waar ze een eerste keer worden gedroogd. In een vierde en laatste fase worden ze met een robotarm op paletten geplaatst om vervolgens in de buitenlucht 6 tot 10 weken – naargelang de dikte van de blokken – een tweede keer te drogen. Daarna kunnen de paletten naar de werf worden gebracht.”
Kalkhennep vs. traditionele isolatiematerialen
De hennepblokken, die een lambda-waarde hebben van 0,07, zijn 2 tot 4% duurder dan traditioneel isolatiematerialen, maar wel een pak minder belastend voor het milieu en ons klimaat. Daarnaast hebben ze nog tal van andere voordelen in vergelijking met traditionele isolatiematerialen. “Vooreerst reguleren ze op natuurlijke wijze de temperatuur in het gebouw waarin ze worden toegepast, dankzij hun vermogen om opgeslagen warmte vrij te geven”, licht de Bellefroid toe. “In de winter houden ze de warmte zo langer vast in de woning, in de zomer voorkomen ze op die manier oververhitting. Ten tweede hebben de hennepblokken dankzij hun hoge waterdampdoorlaatbaarheid een vochtregulerende werking, waardoor ze voor een gezond binnenklimaat zorgen met een relatieve luchtvochtigheid die constant tussen de 50 en 55% ligt. Onze hennepblokken hebben daarnaast ook een voortreffelijke geluidsisolerende werking en ze beantwoorden aan de geldende normen inzake brandveiligheid. Dankzij hun uitstekende brandgedrag – klasse A1 voor een bepleisterd blok – zijn ze twee of meer uur brandbestendig. De precieze duur hangt af van de aangebrachte eindlaag en de dikte van de blokken. Wanneer een project waarin ze werden toegepast, wordt afgebroken, kunnen de blokken worden gerecycleerd tot materiaal voor nieuwe hennepblokken.”
“Topproduct binnen segment biogebaseerde materialen”
Voorlopig zijn de blokken nog niet drukvast genoeg om als dragende muur te fungeren, maar daar wordt aan gewerkt. Ze worden vooral gebruikt als isolatie aan de buiten- of binnenzijde van een massieve muur in hout, leem of steen, of als opvulling van een vakwerk of andere houtstructuur. “Een referentieproject is bijvoorbeeld een opslagdepot van de Vlaamse regering in Vilvoorde, gebouwd in 2017 naar een ontwerp van Ar-Te Architecture, waar ideale thermische en vochtregulerende omstandigheden moesten worden gecreëerd omdat er fragiele voorwerpen worden bewaard. Alle binnenmuren van het 1.200 m² grote gebouw werden er opgebouwd uit hennepblokken van 6 cm dik. Een nog recenter voorbeeld (2020) is de realisatie van een brandmuur die een opslaghal en kantoren moet scheiden, in opdracht van Energreen, een bedrijf uit Waver”, aldus de Bellefroid.
Bruno Deraedt, ir. arch. bij BAST architects & engineers, heeft veel ervaring met de hennepblokken van IsoHemp en is er grote fan van. “Ik kan met twee petjes spreken als het gaat over de IsoHemp-hennepblokken”, vertelt hij. “Vanuit mijn functie als verantwoordelijke voor bouwtechniek en bouwfysica bij BAST architects & engineers, maar ook als bouwheer van ons eigen kantoorproject, waar we 400 m² kalkhennepwanden hebben opgetrokken. Het materiaal kalkhennep behoort binnen ons kantoor tot de topproducten wanneer het gaat over biogebaseerde materialen, omwille van het feit dat het heel wat eigenschappen in één product combineert. De hennepscheven zijn een restproduct uit de hennepstengels waarvan de vezels voor textielproductie worden gebruikt. Door die scheven aan elkaar te klitten met kalk, krijg je een materiaal dat lucht goed omsluit in zijn holtes, wat een goede isolatie oplevert. De hennepblokken zorgen ook bouwfysisch gezien voor een interessante wand, omdat ze vocht gaan opnemen uit de ruimte als de luchtvochtigheid te hoog is en vocht zullen afgeven als die lucht te droog is. Door de verhoogde massa van het isolatiemateriaal absorbeert het ook beter geluid. Om die reden hebben we de kalkhennepblokken gebruikt in ons nieuwe kantoor, waar we een gezonde werkomgeving wilden creëren.”
Onbekend is onbemind
“Onze hennepblokken zijn vandaag nog steeds een nicheproduct, maar als je ziet hoe wij in slechts tien jaar tijd gegroeid zijn – met afgelopen jaar een groei van 30% – dan mag het duidelijk zijn dat de vraag exponentieel stijgt. Niet alleen goed voor ons, maar vooral ook voor mens, milieu en planeet”, besluit de Bellefroid.
