Voor het tweede jaar op rij liet KBC door IPSOS een marktonderzoek uitvoeren rond de Vlaamse landbouwsector. Vorig jaar was ‘de korte keten’ het centrale onderwerp, dit jaar werd ‘duurzaamheid’ centraal geplaatst. Hoewel zowel consumenten als landbouwers duurzame landbouw belangrijk vinden, blijkt uit het onderzoek dat overgaan tot maatschappelijk en ecologisch verantwoord consumeren en land verbouwen nog niet vanzelfsprekend is.
Duurzame landbouw
Duurzame landbouw steunt op drie pijlers: een economische pijler, een ecologische pijler en een sociale pijler. Het doel is om op zo’n manier landbouwproducten te produceren zodat voldaan wordt aan de huidige noden, zonder het welzijn van de toekomstige generaties in gevaar te brengen.
- Het beschermen van Belgische landbouw, het beter beheren van risico’s verbonden aan prijsschommelingen en het verhogen van de meerwaarde van producten staan centraal in de economische pijler.
- De ecologische pijler heeft betrekking op het beschermen van natuurlijke bronnen en het bijdragen aan het behoud en de verbetering van de biodiversiteit.
- Tot slot omvat de sociale pijler het produceren van voldoende grondstoffen en voeding van hoge kwaliteit, het verhogen van het welzijn van zowel de landbouwers als de maatschappij in het algemeen en het verbeteren van het imago van landbouw.
Verschil in focus
Wanneer het begrip duurzame landbouw uitgelegd wordt aan landbouwers en consumenten, delen velen de mening dat duurzaamheid een fundamenteel onderdeel hoort te zijn van landbouw. Nadenken over en werken aan duurzame landbouw is belangrijk voor het verzekeren van de toekomst van Vlaamse agrarische bedrijven.
Hoewel landbouwers het percentage lager inschatten (73%), geeft maar liefst 92% van de bevraagde consumenten aan dat ze duurzame landbouw belangrijk vinden. Uit het onderzoek blijkt wel dat de nadruk die consumenten en landbouwers leggen, van elkaar verschilt. Het grootste aandeel van de 1 141 bevraagde consumenten (63%) vindt duurzame landbouw belangrijk omdat ze bezorgd zijn om het milieu en de planeet, een bezorgdheid die onder de ecologische pijler valt. Voor 6 op de 10 van de in het onderzoek bevraagde landbouwers kwam daarentegen de economische pijler op de eerste plaats. Zij liggen vooral wakker van de economische levensvatbaarheid van hun bedrijven. Bezorgdheid om het milieu kwam op de tweede plaats.
De toekomst
Uit het onderzoek blijkt dat consumenten denken dat er nog veel verbeterd kan worden aan hun consumptiegedrag: 60% vindt het eigen consumptiegedrag niet duurzaam. Consumenten geven wel aan zich in de toekomst op verschillende manieren in te willen zetten voor voornamelijk de ecologische pijler van duurzame landbouw. Dit willen ze doen door verse en seizoensgebonden producten te kopen die afkomstig zijn van lokale landbouw. Daarnaast vinden ze het belangrijk om de hoeveelheid verpakkingsmateriaal drastisch te verminderen en voedselverspilling te vermijden.
Landbouwers willen zich eveneens inzetten om hun bedrijven duurzamer te maken. 50 à 60% van hen heeft plannen om de duurzaamheid van hun bedrijf te vergroten. Ze willen daarbij voornamelijk verbeteringen doorvoeren die passen binnen de economische en ecologische pijler van duurzame landbouw. Landbouwers halen aan dat ze voornamelijk meer meerwaarde willen creëren voor hun producten, willen werken naar een betere balans tussen werk en privéleven en hun bedrijf minder energieafhankelijk willen maken.
Maatregelen
Aan beide kanten is er dus nog heel wat ruimte voor verbetering. Maar consumptiegedrag en agrarische bedrijfsvoering vallen niet zo eenvoudig te veranderen. Consumenten kunnen bijvoorbeeld gestimuleerd worden om duurzaam te consumeren door de invoer van een label ‘duurzame en lokale landbouw’. Hoewel maar net iets meer dan de helft van de bevraagde landbouwers overtuigd is van deze marketingstrategie, spreekt zulk label 91% van de bevraagde consumenten aan.
Landbouwers kunnen eveneens begeleid worden in het meer duurzaam maken van hun bedrijf. In tegenstelling tot de 50 à 60% van de bevraagde landbouwers die wil werken aan meer duurzaamheid, weet namelijk slechts 20 tot 30% van hen hoe ze dat kunnen doen. Toch geven landbouwers aan dat begeleiding hen niet het meest aanspreekt. Ze zijn daarentegen voornamelijk te vinden voor simpele tools die hen een indicatie geven van hoe duurzaam hun bedrijf is.
