PFAS zijn moeilijk afbreekbaar. Daardoor zijn ze overvloedig aanwezig in het milieu. En in het menselijk lichaam. Onderzoekers hebben nu een manier ontdekt om een aantal stoffen uit de PFAS-categorie makkelijk af te breken.
PFAS (Poly- en perfluoralkylstoffen) komen voor in producten zoals blusschuim, waterdichte kleding en kookgerei met anti-aanbaklaag. Ze kregen de bijnaam ‘forever chemicals’ omdat ze maar heel moeilijk afbreken. Bovendien stapelen ze zich op in de bodem en het water waardoor ze uiteindelijk in het menselijk lichaam belanden. Zo vond een Amerikaanse studie uit 2015 vond PFAS in het bloed van 97% van de deelnemers. De stoffen worden onder meer gelinkt aan schildklieraandoeningen, hoge cholesterol en kanker.
Onderzoekers hebben nu een gemakkelijkere en goedkopere manier ontwikkeld om de hardnekkige chemicaliën af te breken dan de harde niet-selectieve methodes die tot dusver worden gebruikt. De gebruikelijke methodes zijn afhankelijk van agressieve behandelingen onder hoge druk en met temperaturen boven duizend graden Celsius, zo lezen we bij Nature. Bovendien blijkt verbranding van producten met PFAS de stoffen alsnog in het milieu te verspreiden. Dat versterkte de nood aan een methode om PFAS op een definitieve manier kwijt te raken.
Verhitten in solvent
Het nieuwe onderzoek, dat in Science verscheen, is veelbelovend voor de afbraak van een van de grootste groepen PFAS. Het gebruikt goedkope reagentia en temperaturen van ongeveer honderd graden Celsius.
PFAS danken hun hardnekkig karakter aan een reeks koolstof-fluorverbindingen. Door de verbindingen te verhitten in een solvent die courant is bij de productie van schoonmaakmiddelen en zeep, wisten de onderzoekers een reeks reacties in gang te zetten. Die splitsten de verbindingen uiteindelijk op in onschadelijke producten. Het team slaagde er zo in om tien PFAS af te breken, waaronder PFOA (perfluoroctaanzuur) – een chemische stof die in de meeste landen verboden is – en een van de gebruikelijke vervangingen ervan.
Het onderzoekswerk geeft ook meer inzicht in de manier waarop de chemicaliën uit elkaar vallen. Die bevinding kan ander onderzoek inspireren en helpen om de stoffen te vernietigen.
