In 2017 werden er in Vlaanderen 5.031 milieumisdrijven geregistreerd. Dat zijn er meer dan in 2016, maar ongeveer evenveel als vijf jaar geleden. Heel uitzonderlijk is dat cijfer dus niet. Wat wel opvalt is dat deze misdrijven steeds meer door het Departement Omgeving opgevolgd worden en minder door het parket. Omdat sindsdien heel wat administratieve boetes werden opgemaakt en er over het algemeen minder zaken geseponeerd werden, lijken overtreders ondertussen toch wat meer stil te staan bij de mogelijke gevolgen van hun handelingen. Het Departement Omgeving zet enkele vaststellingen op een rijtje.
Aantal milieuovertredingen blijft stabiel
Het aantal milieumisdrijven in Vlaanderen schommelt de laatst vijf jaar tussen de 4.600 en 5.050 gevallen. Dit cijfer blijft dus redelijk stabiel.
Aantal milieumisdrijven (op basis van het aantal zaken ‘milieuhandhaving’ geregistreerd door de correctionele afdelingen bij de parketten in het Vlaams Gewest)
- 2013: 4.621
- 2014: 5.048
- 2015: 5.020
- 2016: 4.589
- 2017: 5.031
Alles start met een proces-verbaal. Een proces-verbaal kan worden opgesteld door zowel de lokale en federale politie als door aangestelde toezichthouders binnen bijvoorbeeld de lokale overheden, de Vlaamse Milieu-inspectie, het Agentschap voor Natuur en Bos, de Vlaamse Landmaatschappij,… Provinciale en lokale toezichthouders moeten beschikken over een bekwaamheidsbewijs ‘toezichthouder milieuhandhaving’.
Type verbalisanten 2017
- Gewestelijke overheid (bv. ANB, VLM,…): 46%
- Politie: 43%
- Lokale overheid: 6%
- Overige: 5%
Opvolging milieumisdrijven
Voor de inwerkingtreding van het milieuhandhavingsdecreet in 2009, werden alle misdrijven behandeld door de parketten. Alle pv’s werden dus strafrechtelijk behandeld. Onder andere omdat in die tijd heel wat zaken geseponeerd werden, besloot men ondertussen bijna tien jaar geleden om een dubbel spoor in te voegen voor de opvolging van milieuovertredingen. Vandaag komen alle pv’s initieel nog steeds op het parket terecht, maar kan daar beslist worden om bepaalde milieudossiers door te sturen naar het Departement Omgeving van de Vlaamse overheid. En dat gebeurt steeds meer.
Brigitte Borgmans, woordvoerder van het Departement Omgeving, legt uit: “Het parket heeft 180 dagen de tijd om te beslissen of aan een pv een strafrechtelijk of bestuurlijk gevolg gegeven zal worden. Vorig jaar liet het parket 38% van alle milieuovertredingen opvolgen door de administratie. In totaal ging het om 1.915 dossiers. Vijf jaar geleden waren dat er nog minder dan 1.600.
Aantal doorgestuurde dossiers (parketten » administratie)
- 2013: 34% | 1594
- 2014: 34% | 1693
- 2015: 38% | 1932
- 2016: 43% | 1991
- 2017: 38% | 1915
Hoewel het aantal doorgestuurde pv’s stijgt, behandelen de parketten dus nog steeds het overgrote deel van alle milieumisdrijven zelf . Daarvan wordt toch nog een deel geseponeerd (oa. technische sepots). “Als we de vergelijking maken met 2009, zien we dat de parketten zich sterk hebben gespecialiseerd in de materie”, vertelt Brigitte Borgmans. “Bijvoorbeeld fraudezaken en herhaaldelijke overtredingen worden nu meer strafrechtelijk opgevolgd. Mogelijke uitkomsten zijn bijvoorbeeld een minnelijke schikking of de beslissing om de beschuldigde voor een rechter te laten verschijnen. De parketten zijn dus ondertussen goed vertrouwd met de mogelijkheid om milieudossiers door te sturen naar de gewestelijke beboetingsentiteit van het Departement Omgeving. Het departement heeft een goede samenwerking met de parketten zodat elk dossier een passend gevolg kan krijgen. Die ingreep heeft dus duidelijk gewerkt. ”
Mentaliteitswijziging bij overtreders
De werkwijze zorgt er niet enkel voor dat meer zaken bestraft worden. Overtreders lijken er ook wat voorzichtiger op te worden. Borgmans: “Omdat er aan de pv’s voor milieudelicten ook effectief een gevolg gegeven wordt, merken de toezichthouders een mentaliteitswijziging op het terrein. Overtreders beseffen dat een pv niet enkel tot een strafrechtelijke maar ook tot een bestuurlijke boete kan leiden. In 2017 legden we voor 1,8 miljoen euro aan boetes op. Dit bedrag vloeit via het Minafonds terug naar het milieu en de natuur.”
Geldboetes 2017 (voor milieuovertredingen opgevolgd door het Departement Omgeving)
- Totaalbedrag: 1,8 miljoen euro
- Hoogste: 22.080 euro (inclusief opdeciemen)
- Gemiddelde: +/-1.250 euro (inclusief opdeciemen)
- Mediaan: +/- ongeveer 500 euro (inclusief opdeciemen)
Types milieudelicten
24% van alle boetes die het Departement Omgeving vorig jaar uitschreef, had betrekking op het achterlaten van afval.
Ook het schenden van regelgeving met betrekking tot bos, natuur, jacht en visserij zorgde voor veel problemen. Daarnaast werden er heel wat mestdelicten behandeld en kwam het ontbreken van een vergunning voor milieubelastende inrichtingen een aantal overtreders duur te staan. Borgmans: “Uiteraard plakken we niet gewoon een prijs op een dossier wanneer we het via de parketten binnenkrijgen. We starten steeds een heus onderzoek op en geven de betrokken personen ook de kans om een woordje uitleg te geven.”
Tekst: Katrien Van Miert
Cijfers: Departement Omgeving
Foto: © Bengt Nymann
