Een ecologische grafkist die je online bestelt, via DPD ontvangt en vervolgens zelf in elkaar knutselt… Het concept is, zacht uitgedrukt, toch wel eerder apart. Maar als je er wat dieper over nadenkt, en beseft dat het idee – hoe kan het ook anders – in Nederland is ontsproten, groeit het vermoeden dat hier wel eens een clever businessplan achter kan schuilen.
In april won Coffin in a Box de Final Footprint Challenge, een eco-award voor de Nederlandse uitvaartsector. We praatten met bezieler Cor Geijtenbeek over zijn bedrijf, over de eeuwige verschillen tussen onze landen en over de toekomst… of het einde. Het is maar hoe je het bekijkt.
Final Footprint Challenge
Eind 2017 schreef Cor Geijtenbeek zijn ecologische Chistann-grafkist in voor de allereerste Final Footprint Challenge. Deze wedstrijd, een initiatief van Stichting Duurzaam Afscheid (DELA, Yarden en Stichting GreenLeave), moest de verduurzaming van de Nederlandse uitvaartsector stimuleren. En dat lijkt wel gelukt te zijn. De competitieformule trok 37 inzendingen aan en schonk 10 finalisten een budget van 500 euro om hun idee verder uit te werken. In die fase sloeg Geijtenbeek de handen in elkaar met Ecor, een producent van houten platen waarmee hij zijn kist nog milieuvriendelijker kon maken. Samen gingen ze uiteindelijk met de hoofdprijs aan de haal.
Openstelling uitvaartsector
Een concept als Coffin in the Box begrijpen, kan je als Belg pas met wat achtergrondkennis over de Nederlandse uitvaartsector. Die verschilt immers enorm van de onze. In België kan je sinds 1 januari 2018 zonder een gespecialiseerd diploma als begrafenisondernemer van start gaan. Op die datum werd voor dit beroep immers, net als voor bakkers, slagers, opticiens,…, de vestigingswet afgeschaft.
De Nederlandse uitvaartsector is daarentegen al lange tijd een open speelterrein en dat heeft volgens Cor Geijtenbeek zowel positieve als negatieve gevolgen: “Nederlanders regelen een groot deel van hun begrafenissen zelf. Als Belg klop je meestal gewoon aan bij je lokale begrafenisondernemer die alles voor je in orde maakt. Wij gaan eerder zelf op zoek naar verschillende dienstverleners om ons bijvoorbeeld verder te helpen met het vervoer, de kist, het drukwerk,… Je kan ook een uitvaartverzorger onder de arm nemen. Maar die vergelijk je dan best met een soort van weddingplanner, iemand die op jouw maat een mix samenstelt van de ideale dienstverleners en elementen om een begrafenis mee vorm te geven. In het Belgische model kunnen uitvaartondernemers dus vooral winst boeken door steeds iets gelijkaardigs te doen. In Nederland heb je als klant veel meer vrijheid. Maar die speelruimte komt ook wel met een keerzijde. Onze sector kreeg de laatste jaren heel wat kritiek. Zo werd er recent nog geschreeuwd om meer openheid over tarieven omdat bepaalde bedrijven hun klanten wel eens onverwachts hoge facturen onder de neus schoven.”
Volgens uitvaartpro.be, een nieuwswebsite voor en door uitvaartverzorgers, bedraagt de gemiddelde kost voor een begrafenis in ons land ongeveer 4.000 euro terwijl in Nederland bedragen van meer dan 10.000 euro geen rariteit zouden zijn. Anderzijds zou er ook een ongezonde prijzenslag gevoerd worden. Het aantal uitvaartverzorgers ligt bij onze noorderburen meer dan 4,5 keer hoger dan 10 jaar geleden. Sommigen bieden zelfs begrafenissen aan voor 1.200 euro. Hoe kan dat nog verantwoord, kwalitatief en rendabel zijn, klinkt het.
Uitvaartkist-online.nl
Cor Geijtenbeek is ondernemer in hart en nieren en met zijn Coffin in a Box zeker niet aan zijn proefstuk toe. De man runt immers ook een consultancybureau voor bedrijven die nieuwe producten en diensten in de markt willen zetten. Ook hij zag enkele jaren geleden het potentieel in van de Nederlandse uitvaartsector en tracht sindsdien om het marktaanbod te verruimen: “In 2013 lanceerde ik samen met mijn schoonbroer Dave Van Santen www.uitvaartkist-online.nl, een webshop waar zowel particulieren als professionele begrafenisondernemers kwaliteitsvolle houten grafkisten konden bestellen.”
Een snelle zoekopdracht op Google leert al snel dat zij niet de enige waren met dit idee. Qua URL-creativiteit deden verschillende landgenoten er zelfs nog een schepje bovenop. Tussen aanbieders zoals www.goedkoopstegrafkist.nl en www.dekistemakker.nl, onderscheidde uitvaartkist-online zich vooral op vlak van milieuvriendelijkheid. Cor: “Ongeveer vijf jaar lang verkochten we de klassieke, gekende grafkisten, maar steeds wel met een duurzaam kantje. Wist je dat ongeveer 70% van alle kisten gemaakt wordt van spaanplaten die formaldehyde bevatten? In België en Nederland produceren we veel zelf. Maar als je een exemplaar kiest uit bijvoorbeeld populierenhout zal de grondstof, of de hele kist, waarschijnlijk uit Spanje komen. Daarnaast is er ook wel wat invoer uit verre landen, van Oost-Europa tot China. Daarom hebben we steeds getracht om vooral te focussen op ecologische kisten, lokaal gemaakt uit duurzaam hout. Maar nu schrappen we ook die producten volledig uit ons aanbod. We willen immers nog een stapje verder gaan.”
Zelfbouwkist
“We verkochten misschien dan wel ecologische kisten, maar telkens er ééntje besteld werd, moesten we voor dat ene exemplaar een volledig transportvoertuig inschakelen om het op de bestemming te krijgen. Dat klopte voor mij niet. Toen een klant me vroeg naar een kist om zelf in elkaar te knutselen, ging bij mij een lichtje branden. Waarom geen compact bouwpakket samenstellen dat gewoon met de pakjesdienst mee kan?” Cor snorde de gewicht- en formaatcriteria van de GLS’sen en DPD’s in deze wereld op en tekende samen met een specialist het bouwplan uit van de Chistann-kist. Cor: “Dat was een hele uitdaging, vooral omdat het eindproduct ook eenvoudig in elkaar te zetten, stevig, veilig, mooi en budgetvriendelijk moest zijn.”
Prijsbewust
Voor die mix van eigenschappen bestaat er immers een publiek. Daar was het ondernemersduo zeker van. “We kregen wel vaker de vraag naar kisten om zelf in elkaar te zetten. Eén van de redenen daarvoor is de welbekende prijsbewustheid van de Nederlander. Wat je zelf in elkaar zet is meestal goedkoper. Ook zijn we, zelfs als het op begrafenissen aankomt, erg pragmatisch. De kist wordt toch verbrand of in de grond gestopt. Waarom zouden we er dan veel geld aan spenderen?”
Afscheid nemen
Maar wie kiest voor de zelfbouwkist, doet dat vaak ook om emotionele redenen. Cor: “In vergelijking met de Belgen gaan Nederlanders, denk ik, gemakkelijker om met de dood. We maken er bijvoorbeeld geen probleem van om erover te praten. De kist van een geliefde zelf in elkaar steken, decoreren met gedichten of tekeningen, bekleden met herinneringen,… is een erg persoonlijke en mooie manier van afscheid nemen. Je kan bij ons zelfs een print op maat bestellen om op de kist te kleven.”
De Chistann-kist
Conceptverfijning
Cor en Dave produceerden begin 2017 een eerste oplage van 10 Chistann-kisten die op enkele weken tijd de deur uit waren. Een grootse marketingcampagne kwam er niet aan te pas. In april 2018 stelden ze hun project voor op een uitvaartbeurs en enkele weken later wonnen ze de Final Footprint Challenge die hen heel wat persaandacht opleverde.
Het Coffin in a Box-project was succesvol gelanceerd. Toch bleek de exposure niet het belangrijkste resultaat van de deelname aan de Final Footprint Challenge. Cor: “ De wedstrijd is erop gericht om duurzame initiatieven in de uitvaartsector optimaal te helpen ontwikkelen en wat ons betreft is dat zeker gelukt. Ons concept is niet enkel bekend geworden, we hebben het ook verder kunnen uitdiepen. We wonnen de award immers in partnerschap met Ecor, een producent van duurzame bouwmaterialen die we tijdens het wedstrijdtraject leerden kennen. Door gebruik te maken van de Ecor-materialen, konden we een volledig CO2-neutrale kist creëren, waar geen enkel stukje metaal aan te pas komt.”
Bovendien werkt het ondernemersduo ondertussen samen met Ecor aan een tweede kistmodel. “Ook DELA en Yarden bleken, net als vele andere uitvaartverzorgers, met transportkwesties te worstelen. Maar in tegenstelling tot een consument die het heilzaam vindt om zelf de schroefjes in de kist te draaien, willen professionelen vooral een product dat in een mum van tijd in elkaar gezet kan worden. Binnenkort zullen zij dat via onze website kunnen bestellen. Dit idee, en de fondsen om het uit te werken, hebben we eveneens te danken aan de Final Footprint Challenge. Uiteraard hebben we nog heel wat andere modellen in het achterhoofd zitten die we de komende jaren eveneens in productie willen brengen.”
En in België?
Dat dit zelfbouwconcept in Nederland kan werken, lijkt nu misschien al lang niet zo gek meer. Maar of het ook op de Belgische markt kan doorbreken, is een andere zaak. DELA, een belangrijke speler in beide landen, heeft twijfels. “Coffin in a Box biedt een voordelig en milieubewust product aan, dat mensen bovendien kan helpen bij het verwerken van hun verlies. Maar volgens ons is de Belgische markt hier nog niet rijp voor. In relatie tot uitvaart heeft men in Nederland iets minder schroom, waardoor er gewoon meer en andere mogelijkheden zijn dan in België. Denk maar aan de watermethode bij het opbaren van foetussen, het hoge percentage thuisopbaringen, de sterk gepersonaliseerde uitvaarten, geliefden die helpen bij het verzorgen van de overledene,…”, aldus Marysia Kluppels, woordvoerdster van DELA.
Ook Cor Geijtenbeek weet het niet zeker: “Ondertussen zijn er een tiental kisten naar België vertrokken. Maar ik weet dat ons product er moeilijk voet aan wal zal krijgen. Ik zie eigenlijk meer mogelijkheden in het Verenigd Koninkrijk. Daarnaast biedt de zelfbouwkist ook een meerwaarde voor hulporganisaties zoals het Rode Kruis. In geval van rampen kunnen we in een enkele container een duizendtal keurige, maar zeer budgetvriendelijke, kisten verschepen. Op die manier kunnen we getroffen gebieden de kans geven om op een waardevolle manier afscheid te nemen van hun geliefden.”
Een ecologische uitvaart
Een milieuvriendelijke uitvaart stopt uiteraard niet bij het kiezen van een ecologische kist. Elektrische lijkwagens, grafstenen geproduceerd met restproducten, recyclageprogramma’s voor bloemenkransen,… Op de infowebsite www.groenebegrafenis.be vind je heel wat mogelijkheden. Daarvan is resomatie misschien wel de meest ingrijpende. In Canada en de Verenigde Staten is dit alternatief voor begraven en cremeren al een tijdje toegelaten en ook het Brussels Gewest lijkt te willen volgen. Met resomatie wordt een lichaam ondergedompeld in een zuurbad en in anderhalf uur tijd volledig omgezet in vocht en kruimels.
“Stof ben je, tot stof keer je terug” staat in een zeer oud boek geschreven. Wie wil, kan dat stof nu dus ook een groen tintje geven…
Tekst: Katrien Van Miert
Foto’s: © Coffin in a Box
