In natuurreservaten en beschermde gebieden wordt 76 procent van de insecten niet beschermd. In de eerste plaats is dat te wijten aan het feit dat ze er gewoon niet meer voorkomen.
Insecten spelen een cruciale rol in ecosystemen. Ze bestuiven niet alleen meer dan 80 procent van alle planten, ze zijn ook een belangrijke bron van voedsel voor duizenden andere soorten. Maar insectenpopulaties zijn wereldwijd in vrije val, en toch worden ze nog vaak over het hoofd gezien in milieubescherming, zeggen wetenschappers van het Duitse Centrum voor Integratief Biodiversiteitsonderzoek (iDiv).
Dekkingsgraad
Beschermde gebieden kunnen bedreigde soorten beschermen, maar alleen als ze ook echt in die gebieden leven. Uit de nieuwe studie in het tijdschrift One Earth blijkt nu dat het pover gesteld is met de dekkingsgraad van driekwart van de insectensoorten, waardoor bescherming bemoeilijkt wordt.
Volgens Shawan Chowdhury, de hoofdauteur van de studie, verrichten natuurgebieden veel werk om gewervelde soorten actief te beschermen tegen schadelijke menselijke activiteiten. Maar de mate waarin dit ook geldt voor insecten, blijft grotendeels onbekend.
Chowdhury en zijn team kwamen tot die bevinding door de gegevens over de verspreiding van insectensoorten naast kaarten van natuurgebieden te leggen. Zo ontdekten ze dat 76 procent van de wereldwijde insectensoorten onvoldoende vertegenwoordigd is in beschermde gebieden.
lees ook
Europese bossen steeds meer verstoord
Insecten over het hoofd gezien
De auteurs waren verrast door de mate van ondervertegenwoordiging. “Veel gegevens over insecten komen uit beschermde gebieden, dus we dachten dat het aandeel aan soorten in die gebieden hoger zou zijn”, zegt Chowdhury.
De wetenschappers benadrukken dat sommige regio’s het beter doen dan andere. Zo waren relatief hoge percentages insectensoorten beschermd in het Amazonegebied, de Sahara, West-Australië, tropisch Afrika en Centraal-Europa. Maar in Noord-Amerika, Oost-Europa en Azië en de Pacific is het veel minder goed gesteld met die bescherming.
Volgens de onderzoekers zijn insecten in het verleden te vaak over het hoofd gezien in beschermingsprogramma’s. “Van de naar schatting 5,5 miljoen insectensoorten wereldwijd konden we maar een spreiding van 89.151 soorten in kaart brengen”, zegt Chowdhury.
Bovendien is het zo dat de insecten die wel nog aanwezig zijn in natuurgebieden ook niet volledig de vruchten plukken van de bescherming, stelt hij. “Ook binnen de beschermde gebieden gaan veel insectensoorten achteruit door bedreigingen zoals snelle veranderingen van de natuur, het verlies van corridors en de aanleg van wegen binnen beschermde gebieden.”
lees ook
Veel biodiversiteit in Afrika nog niet in kaart gebracht
Burgerwetenschappers
“Er kunnen veel dingen gebeuren om insecten beter te beschermen en de participatie van verschillende mensen daarbij is essentieel”, zegt Chowdhury. Hij doet onder meer een oproep aan burgers om mee te helpen om insectensoorten in kaart te brengen. “Burgerwetenschap kan een enorme impact hebben om het gebrek aan gegevens over de verspreiding van insecten weg te werken.”
Geïnteresseerde burgerwetenschappers kunnen bijvoorbeeld de app ObsIdentify downloaden. Door een insect te fotograferen in de app wordt duidelijk welke soort het is en wanneer de waarneming opgeslagen wordt, komt die meteen terecht op Waarnemingen.be. Beheerders, beleidsmakers en onderzoekers kunnen er vervolgens mee aan de slag. Nog een ander platform voor burgerwetenschap is Iedereen wetenschapper.
