Dit jaar raken er naar schatting zo’n 5,3 miljard mobiele telefoons buiten gebruik. Plat op elkaar vormen ze een stapel van zo’n 50.000 km hoog – 120 keer hoger dan het internationaal ruimtestation of een achtste van de weg naar de maan. Het WEEE Forum, een organisatie met focus op afgedankte elektrische en elektronische apparatuur onderzocht waarom we er niet in slagen om de afgedankte toestellen in te leveren.
Wereldwijd zijn er naar schatting zo’n 16 miljard mobiele telefoons in omloop. Daarvan raken er dit jaar 5,3 miljard in onbruik. Slechts een kleine factie wordt op de juiste manier weggegooid. Rampzalig voor het milieu. En het zijn niet de enige elektronische apparaten die in kasten of lades rondslingeren of doodleuk in de vuilbak belanden.
Goud in de kast
Slechts een fractie van die toestellen wordt op de juiste manier weggegooid. De overgrote meerderheid eindigt in lades en kasten of gaat gewoon de vuilbak in. En dat ondanks de waardevolle grondstoffen die ze bevatten, van goud en koper tot zilver en palladium. Mobiele telefoons staan trouwens op de vierde plaats van kleine elektronische producten die consumenten het vaakst bijhouden.
De voorbije maanden – van juni tot september – deed het WEEE Forum via haar leden onderzoek naar de redenen waarom huishoudens en bedrijven er niet in slagen om afgedankte elektrische en elektronische apparatuur in te leveren voor reparatie of recyclage.
Het WEEE Forum is ’s werelds grootste multinationale competentiecentrum met betrekking tot het beheer van afgedankte elektrische en elektronische apparatuur. WEEE staat overigens voor ‘waste electrical and electronic equipment’.
“Kan nog eens van pas komen”
Uit de enquêtes bij 8.775 Europese huishoudens in zes Europese landen (Portugal, Nederland, Italië, Roemenië en Slovenië) en een afzonderlijke enquête in het VK, blijkt dat een gemiddeld huishouden maar liefst 74 e-producten in huis heeft. Het gaat dan onder andere om telefoons, tablets, laptops, elektrisch gereedschap, haardrogers en broodroosters en andere apparaten (exclusief lampen).
LED-lampen zijn de producten die het meest waarschijnlijk worden weggegooid. Items die in Europa het vaakst bijgehouden worden zijn respectievelijk:
- Kleine consumentenelektronica en accessoires zoals koptelefoons en afstandsbedieningen
- Kleine huishoudelijke apparatuur zoals klokken of strijkijzers
- Kleine IT-hardware zoals externe harde schijven, routers, toetsenborden en muizen
- Mobiele telefoons en smartphones
- Kleine keukentoestellen zoals broodroosters, grills of keukenrobots
Bijna de helft van de respondenten (46 procent) geeft aan dat ze de items bijhouden omdat ze in de toekomst mogelijk nog weleens van pas kunnen komen.
Ongemerkt in huis
Pascal Leroy, directeur-generaal van het WEEE Forum: “We hebben ons gericht op kleine e-waste-items omdat die zich gemakkelijk ongemerkt opstapelen of worden weggegooid in de gewone vuilnisbak. Mensen realiseren zich vaak niet dat die items veel waarde hebben en wereldwijd enorme volumes vertegenwoordigen.” Nochtans bestaan er al initiatieven om de terugname van deze producten aan te moedigen, via inzamelboxen in supermarkten, door kleine kapotte apparaten mee te nemen bij levering van nieuwe of door mogelijkheden aan te bieden om klein e-waste in te leveren.
Alleen al in 2022 komt de productie van items zoals mobiele telefoons, elektrische tandenborstels , broodroosters en camera’s naar schatting overeen met een gewicht van 24,5 miljoen ton – vier keer het gewicht van de grote piramide van Gizeh. Deze kleine items vormen een aanzienlijk deel van de 8 procent van al het e-waste dat in de prullenbak wordt gegooid.
Hele levenscyclus aanpakken
Die evolutie is ook de Europese Commissie niet ontgaan, met op de agenda een update van de wetgeving ter zake. Virginijus Sinkevičius, Europees commissaris voor Milieu, Oceanen en Visserij: “De aanhoudende groei in de productie, consumptie en het weggooien van elektronische apparaten heeft enorme gevolgen voor milieu en klimaat. De Europese Commissie pakt die problematiek aan met voorstellen en maatregelen die de hele levenscyclus van het product beslaan, vanaf het ontwerp tot de inzameling en de juiste verwerking wanneer elektronica afval wordt.”
“Bovendien is het voorkomen van verspilling en het terugwinnen van belangrijke grondstoffen uit e-waste cruciaal om te vermijden dat de natuurlijke hulpbronnen nog meer onder druk komen te staan. Alleen met een circulaire economie voor elektronica kan de EU een voortrekker blijven qua inspanningen om het snelgroeiende probleem van e-waste dringend aan te pakken.”
