De tien grootste uitstoters in het Europese emissiehandelssysteem zijn allemaal kolencentrales, blijkt uit een analyse van energiedenktank Ember. Vooral Duitsland en Polen geraken maar niet af van de vervuilende brandstof.
Alle installaties in de top tien bevinden zich Duitsland of Polen, behalve één: op de tiende plaats staat de Bulgaarse centrale Maritsa East 2. In negen van de tien gevallen gaat het om bruinkoolcentrales. De tien centrales samen zijn verantwoordelijk voor een zowat een kwart van de totale uitstoot van de energiesector van de EU, en 13 procent van alle emissies die onder het ETS-systeem vallen. Dat systeem inventariseert de uitstoot van broeikasgassen in Europa en omvat meer dan tienduizend installaties. Het gaat vooral om sectoren met een grote CO2-impact zoals energie, luchtvaart en zware industrie waaronder cement- en staalproductie.
Recidivisten
In het algemeen valt de uitstoot van transport, gezinnen, handel, diensten en landbouw, niet onder het ETS. De energiesector is goed voor bijna de helft van alle uitstoot die gereguleerd wordt via ETS, en daarvan nemen steenkool en bruinkool 60 procent voor hun rekening. Duitsland en Polen waren in 2022 goed voor maar liefst twee derde van alle uitstoot door kolencentrales in de energiesector. Zeven van de tien centrales uit de lijst staan trouwens al meer dan een decennium in de top tien van grootste uitstoters van de EU.
“Kolencentrales zijn de recidivisten op de ‘vuile lijst’ van de EU”, zegt Harriet Fox, energiedeskundige bij Ember. “Hoe sneller Europa van steen- en bruinkool kan afstappen, hoe beter.” De uitstoot uit de verbranding van kolen voor energie was vorig jaar echter gestegen met 6 procent ten opzichte van 2021, al bleef het onder het niveau van 2019. Verschillende landen – naast Polen en Duitsland ook onder meer Nederland – beslisten vorig jaar namelijk om meer kolen te verbranden om de verminderde aanvoer van Russisch gas op te vangen.
lees ook
Steenkool bracht vorig jaar Duitse klimaatdoelstellingen in gevaar
Afkicken van steenkool
Als we verder uitzoomen zien we wel een dalende trend in het gebruik van steen- en bruinkool in Europa, met waarden die nu 40 procent lager liggen dan tien jaar geleden. Ook bij de twee slechtste leerlingen van de klas, Duitsland en Polen, gaat de uitstoot van kolencentrales de laatste tien jaar in dalende lijn. In Duitsland met iets minder dan het Europese gemiddelde, 37 procent. Berlijn wil tegen 2030 ook stoppen met het stoken van kolen voor energie, hoewel die belofte haaks staat op het feit dat het gebruik van bruinkool – nog vervuilender dan steenkool – in 2022 weer steeg. Ook het feit dat Duitsland vorig jaar al stilgelegde kolencentrales weer gereanimeerd heeft wegens het tekort aan Russisch gas is zorgwekkend, zegt Ember.
Polen daarentegen heeft zichzelf nog geen deadline gesteld, en de voorbije tien jaar is de uitstoot ervan ook slechts met 12 procent gedaald. Het aandeel van Polen in de totale uitstoot van steen- of bruinkool van de EU is in die periode dan ook gestegen van 19 procent in 2013 naar 28 procent in 2022. “Polen zal binnenkort de grootste uitstoter van de EU worden als het niet het geweer van schouder verandert”, zegt Fox. “Duitsland heeft al stappen gezet om zijn afhankelijkheid van kolen af te bouwen, maar Polen moet er nog aan beginnen.”
