De Wereldbank overweegt klimaatactie een centralere plaats te geven in haar missie. Dat blijkt uit een schrijven van de ontwikkelingsbank aan de aandeelhouders.
Volgens het twintig pagina’s tellende document van 18 december zal de bank verder gaan dan haar huidige “tweeledige doelstelling”. Die bestaat uit extreme armoede een halt toeroepen en gedeelde welvaart stimuleren.
De nieuwe missie “zal het belang van duurzaamheid en veerkracht benadrukken om duidelijker aan te geven dat deze ook mondiale publieke goederen omvat, zoals klimaatverandering”.
Er wordt voorgesteld om de regels te veranderen zodat de bank meer van haar geld uitleent, waarbij de focus verschuift van de armste landen ter wereld naar de meer vervuilende middeninkomenslanden. Klimaatkwetsbaarheid zou ook opgenomen worden in de leningscriteria.
Waarom wordt deze strategie gehanteerd?
De Wereldbankgroep heeft in het begrotingsjaar 2022 88 miljard dollar toegezegd. Daarvan is 31,7 miljard dollar (36 procent) als klimaatfinanciering ingeboekt. De ontwikkelingsbank heeft fossiele brandstoffen niet uitgesloten van haar portefeuille en heeft in 2021 zo’n 1,7 miljard dollar verstrekt aan de olie- en gassector.
De bank is opgericht na de Tweede Wereldoorlog en heeft als traditionele missie het bestrijden van extreme armoede en het bevorderen van economische groei. Ze is gevestigd in de VS en de Amerikaanse regering is haar grootste aandeelhouder.
De afgelopen jaren heeft de premier van Barbados, Mia Mottley, het voortouw genomen in een beweging om de bank en het Internationaal Monetair Fonds zodanig te hervormen dat klimaatoverwegingen in hun doelstellingen worden opgenomen.
Sinds vorig jaar steunen de VS, Duitsland en andere overheden deze agenda en roepen ze de bank op tot een “fundamentele hervorming”.
Te weinig, te langzaam
Volgens Mottleys adviseur Avinash Persaud gaat deze nieuwe strategische visie echter niet ver genoeg. “Het zet de juiste koers uit”, zegt hij. “Maar ik denk niet dat het een routekaart is om er te geraken. Er verandert te weinig en te langzaam, het leunt te veel aan tegen business as usual.”
Hij zegt dat er in de huidige visietekst te veel energie besteed wordt aan het verdedigen van het huidige klimaatbeleid van de bank tegenover de overheden die aandeelhouder zijn. Een groep door de VN aangestelde experts adviseerde onlangs dat multilaterale ontwikkelingsbanken zoals de Wereldbank hun klimaatfinanciering binnen vijf jaar moeten verdrievoudigen.
“Als je een bedrijf runt en je moet 300 procent meer doen, kun je niet zomaar naar elke dienst gaan en zeggen dat ze allemaal een beetje harder moeten proberen”, aldus Persaud. “Je hebt een andere aanpak nodig. Je hebt andere mechanismen nodig. Je hebt nieuwe diensten nodig.”
Navelstaren
Joe Thwaites van de Raad voor de Verdediging van Natuurlijke Hulpbronnen (NRDC), deelt de kritiek. “Het is een teleurstellende combinatie van navelstaren en vingerwijzen. In plaats van de ambitieuze hervormingen aan te pakken die nodig zijn om de ongekende crises waarmee de wereld wordt geconfronteerd het hoofd te bieden, proberen ze de kwestie te doen verdrinken in het bureaucratische moeras”, zegt de expert klimaatfinanciering van de Amerikaanse non-profit. “Aandeelhouders moeten zich hiertegen verzetten.”
De topman van de bank, David Malpass, ligt onder vuur van milieuorganisaties nadat hij vorig jaar de klimaatwetenschap in twijfel had getrokken. Persaud zegt dat het misschien te makkelijk is om gewoon het bestuur de schuld te geven. “Het is voor geen enkele instelling gemakkelijk om zichzelf te hervormen”, aldus de adviseur. Hij zegt dat de overheden de nieuwe strategie moeten uitstippelen en de hervormingen moeten leiden, niet de bank zelf.
Meer uitlenen
Nationale overheden hebben onlangs aangedrongen op een wijziging van de regels van multilaterale geldschieters zoals de Wereldbank om meer geld vrij te maken.
De visietekst van de bank onderschrijft dit gedeeltelijk en stelt een “verdere optimalisatie van de balans” voor. Ook een “herziening van de minimale ratio eigen vermogen/lening” is aan de orde.
Er staat echter ook geschreven dat de bank zal proberen de AAA-rating te behouden. Deze rating wordt bepaald door ratingbureaus en stelt de bank in staat om goedkoop geld te lenen. De bank vreest dat te veel geld uitlenen deze rating in gevaar kan brengen.
Persaud is het ermee eens dat de bank haar AAA-rating niet moet verlagen, maar voegt eraan toe dat experts zeggen dat er enorm veel extra leningen mogelijk zijn zonder de AAA-rating te verlagen”. Volgens hem zijn de voorstellen van de bank “te behoudend”.
Meer geld voor middeninkomenslanden
De bank richt zich van oudsher op de armste landen ter wereld, omdat de bestrijding van extreme armoede een van de hoofddoelstellingen is. Maar de visietekst wijst erop dat deze landen verantwoordelijk zijn voor slechts 2 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Lage- en middeninkomenslanden zijn samen verantwoordelijk voor 60 procent van de uitstoot.
In het document staat: “Een focus op mondiale uitdagingen kan ook vereisen dat de nadruk op het inkomen per hoofd van de bevolking opnieuw wordt bekeken… aangezien landen met een hoger inkomen per hoofd van de bevolking… essentiële partners zijn om vooruitgang te boeken op het gebied van wereldwijde publieke goederen (bijvoorbeeld het domein van koolstofemissies).”
Om emissiereducties in middeninkomenslanden aan te moedigen, stelt het document voor om het fonds voor wereldwijde publieke goederen van de kredietverstrekker van de Wereldbank, op te schalen.
Middeninkomenslanden zoals China zouden hierdoor toegang kunnen krijgen tot klimaatfinanciering. Maar rijke overheden zullen er waarschijnlijk meer aan moeten bijdragen, zodat een opschaling mogelijk wordt.
Meer geld voor klimaatkwetsbare landen
Of een land in aanmerking komt voor financiering door de Wereldbank wordt mee bepaald door de mate waarin het de middelen nodig heeft. Dit wordt momenteel beoordeeld op hoe arm het land is.
Onder het nieuwe beleid zouden de behoeften deels op basis van kwetsbaarheid voor de gevolgen van klimaatverandering gemeten worden. Dit zou het voor landen die kwetsbaar zijn voor de klimaatverandering, maar niet tot de armste ter wereld behoren – zoals de Malediven – gemakkelijker maken om toegang te krijgen tot fondsen van de Wereldbank.
Waar zal het geld vandaan komen?
De Wereldbank krijgt haar geld door te lenen op de internationale kapitaalmarkten. Het kan dit heel goedkoop doen omdat veel overheden het steunen.
Maar met het overheidsgeld dat de Wereldbank in 2018 kreeg, kon het niet genoeg betekenen om alle wereldwijde crises het hoofd te bieden. De covid-19-pandemie, de Russische invasie van Oekraïne en de klimaatcrisis volgden in de jaren nadien.
Als gevolg hiervan, zo voorspelt het document, zal de steun van de Wereldbank beginnen te dalen in het fiscale jaar juli 2023 tot juli 2024. De bank “zal aanzienlijke aanvullende financiële capaciteit nodig hebben om te reageren op een ambitieuzere, geactualiseerde missie”. Dit vereist een “gecoördineerde inspanning” van het management van de bank en de overheden die deel uitmaken van haar aandeelhouders, stelt de tekst
De visietekst is naar de aandeelhouders gestuurd en zal de komende weken aan het bestuur worden voorgelegd. Het bestuur van de bank zal vervolgens tijdens de voorjaarsvergadering van de Wereldbank verslag uitbrengen aan haar ontwikkelingscommissie en vervolgens een tekst voorbereiden ter goedkeuring tijdens de najaarsvergadering.
