Zeventien gas-exporterende landen zullen gas op de klimaattop in november promoten als de “ideale oplossing” voor het klimaat en de energiezekerheid. Opvallend: bij die landen is ook Egypte, het gastland voor de klimaattop.
“Aardgas wordt gezien als de perfecte oplossing voor de juiste balans en zal een sleutelrol blijven spelen in de toekomstige energiemix”, zei de Egyptische minister van Grondstoffen Tarek el-Molla tijdens een bijeenkomst van het Gas Exporting Countries Forum (GECF) woensdag in Caïro.
Het Internationaal Energie Agentschap (IEA) waarschuwt echter dat als de wereld een kans wil maken om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graden Celsius, er geen nieuwe gasvelden aangeboord mogen worden. Bij de lancering van de jaarlijkse World Energy Outlook gisteren zei het IEA nog dat het gebruik van gas in het elektriciteitssysteem tussen 2021 en 2040 met 97 procent moet dalen.
De zeventien ministers en ambtenaren die zich voor het forum in Caïro hadden verzameld, denken daar anders over. “COP27 en COP28 bieden een geweldige kans om een pleidooi te houden voor gas in de energietransitie”, klonk het in de officiële samenvatting van de gesprekken. COP27 vindt volgende week plaats in het Egyptische Sharm el-Sheikh, COP28 zal volgend jaar doorgaan in de Verenigde Arabische Emiraten. Beide landen hebben een vertegenwoordiger in het forum.
Energiebron voor de transitie?
De Egyptische president Abdel Fatah al-Sisi sprak de top zelf ook toe en volgens de door de regering gecontroleerde media benadrukte Sisi “de noodzaak van aardgas om een eerlijke doorstroming van energie te verzekeren”. COP27-voorzitter Sameh Shoukry noemde gas eerder “een energiebron voor de transitie”. In februari klonk – controversieel – hetzelfde geluid bij de Europese Commissie.
Puur wat betreft verbranding is gas ongeveer de helft zo vervuilend voor het klimaat als steenkool. Maar ontluchting en lekken aan gasinfrastructuur kunnen enorme hoeveelheden methaan in de atmosfeer uitstoten, een broeikasgas dat veel krachtiger is dan CO2.
Koolstofarm in plaats van koolstofvrij
De plannen van Egypte om gas op de klimaattop te promoten zijn al te zien op de website van de conferentie. De organisatoren pakken ook uit met de boodschap dat “Egypte ook streeft naar duurzaam vervoer voor COP27-deelnemers door 260 elektrische en aardgasbussen te leveren” aan de regio van Sharm el-Sheikh. Volgens de website zal er tijdens “decarbonisatie-dag” (op 11 november, red.) gesproken worden over “een verschuiving naar een koolstofarme economie”, in plaats van naar een koolstofvrije economie.
Uit het IEA-rapport van 2021 bleek dat als de wereld op koers zou liggen naar 1,5 graden Celsius, het inkomen per persoon uit olie en gas tegen 2030 met ongeveer driekwart zou dalen in de olie- en gasproducerende economieën. Het geld dat elk land verdient aan deze fossiele brandstoffen zou dalen van 1800 dollar naar 450 dollar per persoon, zo berekende het IEA. Dit zou volgens hen dus “verregaande maatschappelijke gevolgen kunnen hebben”.
Het IEA stelde voor dat deze landen deze effecten zouden minimaliseren door snel in te zetten op de energietransitie. “De expertise van de olie- en aardgasindustrie past goed bij technologieën zoals onder meer waterstof en offshore wind”, aldus het IEA.
Opwarming met 2,5 graden
De deelnemers van het forum van gasexporterende landen beloofden om samen te werken aan de opvang en opslag van CO2, en aan de productie van waterstof uit gas – niet uit duurzame bronnen. Over offshore windenergie werd niet gesproken.
De wereld zit niet op koers om het doel van 1,5 graden Celsius te halen, noch om het gebruik van aardgas te verlagen tot het niveau dat nodig is om aan die doelstelling te voldoen. De VN zegden zopas nog dat de huidige nationale klimaatbeloftes van landen nu inhouden dat we op het einde van de eeuw een stijging van de temperatuur met 2,5 graden Celsius zullen zien.
Het gebruik van gas voor de productie van elektriciteit is in elke regio ter wereld toegenomen, behalve in Europa. In 2019 kwam 24 procent van de opgewekte elektriciteit uit gas. Maar het laatste rapport van de IEA stelt: “Het tijdperk van de snelle groei van aardgas lijkt ten einde te komen”. Met de klimaatplannen van de regeringen zal het gasverbruik tot 2030 langzaam stijgen en zich in 2050 stabiliseren. Als de regeringen alle beloftes effectief nakomen, zou het gasverbruik volgens hen zelfs nog wat sneller kunnen dalen.
“Gas zal ongetwijfeld een rol blijven spelen in de wereldwijde energiemix onder elk van deze scenario’s”, reageert E3G-gasexpert Maria Pastukhova. “Maar de functie van gas is nu nog hooguit een beheerd risico in plaats van de aanjager van economische groei of een transitiebrandstof.”
Mark Campanale, oprichter van Carbon Tracker zegt: “Voor de eerste keer laten alle scenario’s (in het IEA-rapport) een piek of een plateau zien voor alle fossiele brandstoffen. Dit is een duidelijk teken dat de situatie onaangenaam wordt voor investeerders”, zegt hij. “Er is geen twijfel meer over de langetermijnvooruitzichten voor bedrijven die fossiele brandstoffen produceren, inclusief nieuw gas.”
