Drie jaar na de overstromingen in Wallonië steken de vrijwilligers van River Cleanup een laatste keer de handen uit de mouwen.
In juli 2021 deed uitzonderlijke regenval de rivieren Vesder en Ourthe uit hun oevers treden. Het water zorgde voor ongeziene verwoesting, mens en natuur waren in nood. Meteen gingen vrijwilligers van River Cleanup aan de slag om de puinhoop op te ruimen. Drie jaar van noeste arbeid en 240 acties later is het werk finaal geklaard. Op 13 juli 2024, drie jaar na de overstromingen, volgt de laatste opruimactie van de Ourthe.
De beelden van de overstromingen staan op ieders netvlies gebrand. Kolkend water spoelde hele inboedels weg, mensen vluchtten op hun dak. Ook verschillende vrijwilligers van de Belgische non-profitorganisatie River Cleanup keken die zomerdag met verbazing naar nieuwsuitzendingen. Ze sprongen prompt in hun auto om te gaan helpen. “De ravage was totaal, nooit gezien”, zegt Hanne Collette, projectmedewerker Floods bij River Cleanup.
Gelukkig was de solidariteit minstens even groot. In de eerste maanden na de ramp vertrokken er twee à drie keer per week bussen met honderden vrijwilligers vanuit Vlaanderen. Ook verschillende organisaties en bedrijven boden een helpende hand. Zo stuurden PWC, AXA, DHL, Telenet, Peddelsport Vlaanderen, Arktos… meermaals teams en was er ondersteuning ter plaatse door Contrat de Rivière en Bewapp. Zelfs Waals Minister voor Leefmilieu Tellier stak de handen uit de mouwen.
Een titanenwerk van drie jaar volgde. River warriors schepten modder uit huizen, ontrafelden in de knoop geraakt afval uit struiken en visten autobanden, koelkasten en duizenden botervlootjes en grote klompen boter van de nabijgelegen zuivelfabriek uit de rivieren. Ze sprongen in kano’s en hesen zich in waadpakken om moeilijk bereikbare oevers aan te pakken. Tussendoor brachten ze een uitgeputte jonge bever naar een dierenopvangcentrum.
Emotioneel opruimwerk
“Ik herinner me hoe de hele straat modder stond te scheppen in het huis van een vrouw zonder familie. De voorbije jaren waren een uitvergrote versie van die dag. Beetje bij beetje ruimden we de bedding en de oevers van Vesder en Ourthe op en gaven we de natuur weer een eerlijke kans.” – Hanne Collette, Projectmedewerker Floods bij River Cleanup
Vaak was het opruimwerk emotioneel. Vondsten als trouwfoto’s, speelgoed en een gepersonaliseerde rolstoel maakten pijnlijk duidelijk dat veel bewoners hun hele hebben en houden waren verloren. Zo maakte Hanne het huis van een pianoleerkracht schoon. Het water had haar piano en honderden partituren vernield. Waar de aandacht eerst vooral naar de slachtoffers ging, pakte River Cleanup als eerste organisatie ook de rivieren zelf aan. Eerst de Vesder, daarna de Ourthe, meter per meter. Met succes, in totaal zo’n 500 kilometer rivieroever. “Onze acties bewijzen dat niets onmogelijk is”, aldus Hanne Collette.
“Rivieren vormen de levensaders van onze planeet, ze zijn essentieel voor mens en natuur. De overstromingen van 2021 waren uitzonderlijk, zowel wat betreft de timing – midden in de zomer – als de enorme kracht waarmee ze toesloegen. Deze ramp heeft ons des te meer doen beseffen hoe kwetsbaar, maar ook veerkrachtig, ons ecosysteem is. Met River Cleanup zijn we vastberaden om onze rivieren te beschermen en te herstellen, zodat ze de bron van leven en welzijn blijven voor vele generaties na ons.” – Bernard De Wetter, River Lead Ourthe bij River Cleanup en buurtbewoner Pepinster.
B- FAST voor rivieren
De klimaatopwarming maakt overstromingen steeds frequenter. Kijk naar de recente situatie in Zwitserland en Italië. Extreme droogte zorgt voor een steenharde ondergrond, waardoor water moeizaam insijpelt. Bij hevige regen belandt veel meer water in afvoeren en rivieren. Die treden uit hun oevers en sleuren alles wat los en vast zit mee, ook schadelijke stoffen als plastic, metalen en oliën. De waterbom van 2021 katapulteerde de waterkwaliteit van de Vesder 30 jaar terug in de tijd.
“We werken aan de oprichting van een B-FAST of River Response Unit. Met snelle acties halen we blokkades aan bruggen weg en voorkomen we erger. We merken ook dat achtergebleven plastic in de natuur slachtoffers constant herinnert aan de traumatische ervaring. Halen we dat snel weg, dan begint het herstel en kunnen bewoners hun leven opnieuw opbouwen. Bedrijven, vrijwilligers en donoren kunnen zich aanmelden via floods@river-cleanup.org” – Thomas de Groote, oprichter River Cleanup
Drie jaar opruimacties in cijfers
- 240 cleanups
- 500 km rivieroever
- 300.000 kg afval
- 7.500 deelnemers
