Als we de energietransitie in Europa willen versnellen, moet de Noordzee tegen uiterlijk 2050 het grootste klimaatneutraal energiesysteem van ons continent worden. Om dat te bereiken moeten alle acht Noordzeelanden samenwerken.
Waar de wetenschap al jaren voor waarschuwt, wordt angstwekkende realiteit. We stevenen af op de grootste klimaat- en energiecrisis die de mensheid ooit kende. Ironisch genoeg vergt het een Europese oorlog met Rusland om tot dat besef te komen. Want plots liggen we wakker van het gas dat we nodig hebben om aan onze energiebehoefte te voldoen. Energie en klimaat gaan echter hand in hand.
Of we het nu uit klimaat- of energiestandpunt bekijken, de conclusie blijft dat we dringend moeten investeren in hernieuwbare, groene energie. Het goede nieuws? Onze hernieuwbare energiebron ligt recht voor onze neus. De Noordzee voldoet aan alle voorwaarden om een toonaangevende rol te spelen in de energietransitie voor heel Europa. En de wind staat gunstig: de technologie om energie op te wekken vanuit onze zee bestaat. Bedrijven staan te wachten om aan de slag te gaan. Duurzaamheid staat meer dan ooit boven aan op de politieke agenda. En overheden roepen ons op om bij te dragen tot ambitieuze klimaatdoelstellingen.
Landen rond de Noordzee, verenigt u!
Als we het maximale uit onze Noordzee willen halen, is het tijd voor samenwerking tussen de acht Noordzeelanden. Met innovatieve bedrijven en hun toeleveringsketens. Onze kust is dé plek om enorme hoeveelheden hernieuwbare energie op te wekken, op te slaan, om te zetten en te transporteren. Maar dan moeten België, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Nederland, Noorwegen, Zweden en het Verenigd Koninkrijk dringend de handen in elkaar slaan.
Tijd voor actie
De Noordzee heeft dankzij de aanwezige olie- en gasvelden decennialang een sleutelrol gespeeld in de energievoorziening en de groeiende welvaart van Europa. Nu kan diezelfde Noordzee ons helpen om ‘net zero carbon’ energie te leveren. Door bestaande olie- en gasplatforms te moderniseren. Door de wereldwijde onderzoekslocatie voor innovatieve technologieën te worden. Door de connecties voor transport van energie tussen de Europese landen uit te breiden tot één netwerk, voor een optimale energiebalans.
Want het roer moet om. En liefst zo snel mogelijk. Het laatste IPCC-rapport van de Verenigde Naties benadrukt de klimaatcrisis nog maar eens. Er zijn veel plannen, maar de uitvoering moet nu echt op gang komen. Deze versnelling vergt wil en daadkracht, gekoppeld aan voldoende middelen, kennis, instrumenten en samenwerking. De wetenschap waarschuwt en doet dat al lang. Maar in de klimaatcrisis ontbreekt het leiders van landen, bedrijven, en veel individuele burgers aan het besef dat de situatie niet alleen schrijnend, maar ook uiterst dringend is.
Voorbeeldakkoord
Op 18 mei 2022 zetten België, Nederland, Denemarken en Duitsland een belangrijke stap door de Verklaring van Esbjerg te ondertekenen: een akkoord over de Noordzee als hernieuwbare energiecentrale van Europa. Zo toont de Belgische regering samen met haar buitenlandse collega’s de ambitie om de productie van windenergie op de Noordzee flink op te schroeven tot 150 gigawatt in 2050, wat mogelijk wordt door nauwere samenwerking. De windturbines op onze Noordzee moeten tegen 2030 al 65 gigawatt opleveren, vier keer meer dan vandaag.
Deze Noordzeetop mag als voorbeeld dienen voor de noodzakelijke samenwerking tussen alle acht de Noordzeelanden. Onze kust moet vóór 2050 het grootste klimaatneutrale energiesysteem van Europa zijn. Alleen is er volgens de Europese Commissie meer nodig. Die stelt dat er 300 gigawatt aan windenergie nodig is om Europa in 2050 klimaatneutraal te krijgen. We zijn er dus nog lang niet.
België toont ambitie
Hoewel de Belgische kust slechts 76 kilometer lang is, toont onze regering wel ambitie. Vandaag is de Belgische windmolencapaciteit op zee reeds 2,3 gigawatt. Dat wordt opgetrokken naar 6 gigawatt tegen 2030, genoeg om elk Belgisch gezin van stroom uit de Noordzee te voorzien. Ons land zet dan ook sterk in op samenwerking met andere landen. Zo wordt er werk gemaakt van een onderzeese elektriciteitsconnectie met Denemarken. Op termijn kijkt België ook verder om groene stroom in te voeren vanuit het buitenland, bijvoorbeeld uit Noorwegen.
Nood aan leiderschap
Met de Noordzee hebben we goud in handen voor de energietransitie. Maar dat goud omzetten vraagt om dienstbaar leiderschap, om mensen die bruggen kunnen bouwen, partijen en belangen bij elkaar brengen, en stappen voorwaarts laten maken. Daarom hoop ik oprecht dat België op internationaal niveau verder zijn leiderschap toont. Dat we voortrekkers worden van de Europese klimaatdoelstellingen, en dat we erin slagen om buitenlandse overheden te overtuigen alle politieke, commerciële en persoonlijke belangen op de tweede plaats te zetten en over te gaan tot uitvoering van de beste oplossing voor de energietransitie. Die beste oplossing is niet een ideale tekentafeloplossing, maar een werkbare oplossing waarmee we onmiddellijk aan de slag gaan met de technologieën die we beschikbaar hebben, aan datgene wat we willen: een koolstofneutrale samenleving.
De kroon op de carrière
Natuurlijk moet die oplossing zich ook bewijzen als politiek en commercieel duurzaam , maar ik ben ervan overtuigd dat de energietransitie in alle opzichten juist veel meer oplevert dan de kortetermijnvoordelen van een aantal politieke successen, een paar gewonnen aanbestedingen, of enkele persoonlijke triomfen.
De definitie van duurzaamheid luidt dat ons menselijk handelen, de handelingsvrijheid van volgende generaties niet mag belemmeren. Project Noordzee biedt de kans politiek, wetenschappelijk en commercieel te floreren en Moeder Aarde en onze (klein)kinderen daarvan te laten profiteren. Dat lijkt me de kroon op ieders carrière.
Dit is een ingezonden bijdrage door Peter Koninckx, Head of Siemens Energy Belgium.
