Streven naar klimaatneutraliteit tegen 2050 en een toenemende druk om energiebesparende maatregelen te nemen. Zaken die met een stevige investeringskost komen en aandacht vragen naast de kernactiviteiten. Modellen zoals “Energy-as-a-service” vermijden grote initiële uitgaven en ontzorgen bedrijven. Zo kunnen zij zich op hun kerntaak focussen.
Vele ondernemingen willen ingrijpen op hun hoge energiefactuur. In energie-intensieve sectoren kan die oplopen tot 50 procent van de totale kosten. Bij een individuele kmo is dit veel lager. Ook daar kunnen energiebesparende maatregelen kunnen naar schatting tot 20 à 30 procent opleveren. Verrassend is dan ook dat amper de helft van de Vlaamse kmo’s een goed zicht op hun verbruik van energie, water, afval of uitstoot heeft volgens een Unizo-studie (2022).
Focus op kerntaken
Te weinig kmo’s gaan dan ook over tot energie-investeringen. De voornaamste reden hiervoor: tijd en geld gaan naar de kernactiviteiten. Kennis over energie-efficiëntie ontbreekt. En het vergaren van die kennis is tijdrovend. De energietransitie haalbaar en betaalbaar houden voor zowel burger als bedrijf houdt Flux50, als speerpuntcluster voor energie, erg bezig. Goede innovatieve en duurzame technologie is voorhanden en obstakels verhinderen de versnelde ingebruikname bij bedrijven.
Het principe
‘Energy-as-a-service’ (EaaS) is één van de sleutels tot financiële en praktische haalbaarheid. Het model kan verschillende vormen aannemen, maar de basis is dezelfde. Als vragende kmo of bedrijf neem je een Energy Service Company (ESCO) onder de arm, een leverancier van ‘EaaS’. Deze ESCO installeert de technieken en neemt de initiële investeringskost op zich. Tijdens de looptijd van het contract betaalt men de ESCO een vaste, wederkerende abonnementskost of dienstvergoeding. De ESCO zorgt voor onderhoud en opvolging van de installatie. Zo profiteert het opdrachtgevende bedrijf vanaf dag één van een duurzame energiebesparing waarmee de dienstenvergoeding kan worden gedekt. Het model vermijdt risico, grote up-front investeringen en ontzorgt het vragende bedrijf qua onderhoud en opvolging. Er zijn best wel wat gelijkenissen met de leasing-formules voor bedrijfswagens.
Mits een duidelijk kader is “Energy-as-a-service” een goed instrument om duurzame en innovatieve technologieën versneld in de markt te krijgen.
Flux50
Integrale aanpak
Zo is ‘Solar-as-a-Service’ een toepassing waarbij de ESCO op het bedrijfsdak zonnepanelen plaatst in ruil voor groenere goedkopere stroom. Verschillende ESCO’s bieden ook een meer geïntegreerde aanpak aan waarbij een combinatie van verschillende technieken wordt bestudeerd en gefinancierd (Wattson, Jade & Quares, Luminus, Cordeel/Imtech). Voor hen is dat een vorm van risicospreiding. Voor openbare instellingen (overheid, scholen, ziekenhuizen) biedt het VEB ESCO-formules aan.
Comfort-as-a-Service
Flux50 is voorstander van een integrale aanpak waarin ook duurzaam ‘thermisch comfort’ wordt opgenomen. De kosten voor koeling, verwarming en ventilatie bedragen bij tertiaire bedrijven maar liefst 85 procent van de energiekosten, die in 85 procent van de gevallen gegenereerd wordt met fossiele brandstoffen. Thermisch ‘Comfort-as-a-service’ kan zo de omschakeling naar duurzame technieken zoals warmtepompen of warmtenetten versnellen.
Net zoals in Nederland worden tal van alternatieve formules ook in Vlaanderen in de markt gezet, maar regelgeving, of het gebrek eraan, beperken hun haalbaarheid.
Bedrijventerreinen
Daarom zet Flux50 zich ook in voor de toepassing van energiegemeenschappen op bedrijventerreinen. ESCO-partijen kunnen dan gedeelde opslag via een buurtbatterij aanbieden en energieoverschotten onderling uitwisselen. Zo wordt het model zowel voor de ESCO als voor de deelnemende bedrijven nog rendabeler. Vele bedrijventerreinen zijn gewonnen voor dit model. Ondanks enkele geëngageerde proefprojecten (Vlaamse Staak, Mechelen Noord), blijkt de realisatie hiervan zeer uitdagend.
Het creëren van een duidelijk kader voor zowel de individuele als gemeenschappelijke ‘Energy-as-a-Service’-modellen is een mooie opportuniteit voor het huidig en komend beleid. Het kan helpen om de duurzame ambitie, die negen op tien bedrijven heeft, makkelijker in acties om te zetten.
Dit is een aangeleverde bijdrage van Flux50.
