Bepaalde pesticiden die verboden zijn in de Europese Unie (EU) worden toch nog uitgevoerd naar andere continenten. Een stop van die export zal geen negatieve invloed hebben op de economie in Europa. Tot die conclusie komt een rapport in opdracht van een coalitie van middenveldorganisaties.
Een hele reeks pesticiden zijn verboden in Europa omdat ze te gevaarlijk werden bevonden voor de gezondheid van de Europeanen of het milieu. Toch mogen Europese bedrijven sommige van deze producten nog wel produceren en exporteren naar andere delen van de wereld waar er nog geen verbod geldt. De middenveldorganisaties die het rapport bestelden bij studiebureau Le Basic, spreken over een “dubbele standaard van de EU” en een “bedreiging” voor de menselijke gezondheid en de ecosystemen in de landen waar deze producten terecht komen. Bovendien importeert de EU nog steeds voedsel dat met behulp van deze pesticiden is geteeld, wat alsnog kan leiden tot blootstelling van Europese consumenten.
Dode letter
In 2020 al beloofde Europa regelgeving om de export van in Europa verboden pesticiden ook naar deze ‘derde landen’ te verbieden. Onder druk van de chemische industrie en na verzet van sommige producenten van pesticiden, bleef die belofte vooralsnog dode letter en gaat de export door naar landen zoals Brazilië, Marokko, Mexico, Chili, Vietnam, China, Indonesië, Egypte, Honduras en Soedan. De pesticidenproducenten argumenteren dat een exportban tot banenverlies zou leiden en het concurrentievermogen van de sector zou schaden. Bovendien zou een verbod geen positief effect zou hebben op importerende landen, zeggen ze. Maar de studie toont het tegendeel aan.
De EU is de belangrijkste exporteur van pesticiden wereldwijd. In 2022 werd in totaal 714.000 ton pesticiden ter waarde van 6,6 miljard euro geëxporteerd. Iets meer dan 80.000 ton van deze export bestaat uit producten die in Europa zelf verboden zijn. Het onderzoek wijst uit dat een exportban slechts een handvol banen zou hebben gekost. Mocht de ban er geweest zijn, zou het volgens het rapport gaan om 213 banen in 2021 en 173 in 2022. “Dat zijn niet bepaald dramatische cijfers vergeleken bij het totaal van 198 miljoen banen die de EU in 2022 telde”, zegt Christophe Alliot van Le Basic, de hoofdauteur van het rapport. “Terwijl de negatieve impact op de Europese economie minimaal zal zijn, zal de positieve impact op derde landen aanzienlijk zijn”, luidt de conclusie.
Einde maken aan dubbele standaard
De gecombineerde resultaten van de risicofactoren maken volgens de studie duidelijk dat een exportstop van in de EU verboden pesticiden een betere zaak zou zijn voor de gezondheid van landarbeiders, de plattelandsbevolking en het milieu. Maar daarnaast wordt ook het belangrijkste argument van de industrie weerlegd, zegt Suzy Serneels van Broederlijk Delen, een van de ngo’s die voor een Belgisch exportverbod hebben geijverd. “Dat een exportstop de Europese economie zou schaden en tot massaal banenverlies leiden terwijl er nauwelijks positieve impact zou zijn op de gezondheid van mensen en het milieu in de importlanden, wordt door deze nieuwe studie volledig onderuit gehaald.
lees ook
Vlaamse regering gedagvaard voor pesticidebeleid
“Hoewel we blij zijn met het Belgische exportverbod, is regelgeving op Europees niveau noodzakelijk om een verschil te maken voor de gezondheid van mens en milieu in andere landen”, vervolgt Serneels. “Het is hoog tijd dat Europa een einde maakt aan deze dubbele standaard, die uiteindelijk ook de Europese consumenten treft wanneer voedingsmiddelen met residuen van die schadelijke pesticiden op hun bord belanden.”
