Hoewel steeds meer Vlamingen een duurzamer leven nastreven, stijgt het hergebruik van goederen nauwelijks.
Uit een nieuw rapport van de OVAM blijkt dat hergebruik per inwoner de afgelopen jaren vrijwel stilstaat, terwijl de Vlaamse overheid de materialenconsumptie tegen 2030 met 30 procent wil verminderen. De OVAM lanceert daarom een nieuwe campagne om hergebruik en herstel verder te stimuleren.
Stagnatie in hergebruikscijfers
In 2023 bedroeg het totale hergebruik door Vlaamse huishoudens 34,57 kg per inwoner. Dat is een lichte daling ten opzichte van de 35,53 kg in 2022. Dit wijst op een beperkte vooruitgang, zeker gezien de doelstellingen van de Vlaamse overheid. Het lokaal materialenplan mikt op een gemiddeld hergebruik van 50 procent zonder elektrische en elektronische apparaten (EEA), en in 2023 werd een hergebruik van 55 procent gehaald. In kringwinkels werd gemiddeld 5,9 kg per inwoner aan goederen hergebruikt, terwijl de ambitie is om dit tegen 2030 naar 8 kg te brengen.
Het inzamelen van tweedehandsgoederen, zowel door consumenten zelf als via ophaalservices, blijft op een gemiddeld niveau. In 2023 werd 12,6 kg per inwoner ingezameld, vergelijkbaar met 2022. Meubelen, huisraad, textiel en matrassen behoren tot de meest ingezamelde goederen. Hoewel de materialenvoetafdruk van een gemiddelde Vlaming al is gedaald sinds 2018, blijft er volgens de OVAM veel ruimte voor verbetering.
Nieuwe campagne en Europese regelgeving
De OVAM wil via een nieuwe campagne het belang van hergebruik en herstel onder de aandacht brengen. Vlaams minister Jo Brouns benadrukt dat hergebruik en herstel essentieel zijn voor een circulaire economie. Door goederen langer te gebruiken en te herstellen, ontstaat volgens hem een lokale economie met nieuwe werkgelegenheid en een afname van de afvalberg. De OVAM publiceert in het kader van de campagne een magazine, podcast en video’s die consumenten informeren over mogelijkheden voor hergebruik en herstel.
Naast deze lokale inspanningen speelt ook Europese regelgeving een rol. De invoering van het ‘Right to Repair’ (recht op reparatie) verplicht fabrikanten om betaalbare reparaties aan te bieden na de garantieperiode. Dit helpt om de levensduur van elektronische apparaten, zoals smartphones en koelkasten, te verlengen. De OVAM verwacht dat de combinatie van bewuste consumptie, ondersteunende regelgeving en campagnes uiteindelijk kan leiden tot een versnelling in de hergebruikcijfers in Vlaanderen.
