Een internationale handel in duurzaam geproduceerde waterstof is cruciaal om de energietransitie te doen slagen. Dat is de conclusie van een rapport door Irena, het Internationaal Agentschap voor Hernieuwbare Energie.
Groene waterstof – gewonnen uit louter hernieuwbare bronnen – zal naar verwachting een belangrijke rol spelen in de energietransitie. Als energiedrager kan het helpen om wind- en zonne-energie op te slaan, wat de bevoorradingszekerheid bevordert. Ook heeft het gas veel potentieel voor de vergroening van de sectoren die het moeilijkst zijn om CO2-vrij te krijgen, zoals zeetransport, de luchtvaart en de staal- en cementindustrie.
Maar voor het veelbelovende gas bestaat er op dit moment nog geen handelsmarkt. Overal duiken initiatieven op om waterstof te produceren, niet in het minst in economische herstelplannen na de pandemie. “Maar het zal niet volstaan om toegang te hebben tot overvloedige hernieuwbare energiebronnen om de H2-race te winnen”, zegt Irena-topman Francesco La Camera.
Vrije markt
Om de kosten van groene waterstof te drukken is het volgens het nieuwe onderzoek cruciaal om een vrije handelsmarkt voor waterstof op te richten. Daarin moet het spel van vraag en aanbod de laagst mogelijke prijs bepalen, aldus het rapport.
Ongeveer een kwart van de totale productie van groene waterstof kan tegen 2050 internationaal verhandeld worden, voorspelt Irena. De helft onder de vorm van ammoniak (waterstof kan in combinatie met atmosferische stikstof onder hoge druk omgevormd worden tot vloeibare ammoniak) via vrachtschepen, de andere helft via aangepaste pijpleidingen die momenteel nog voor aardgas gebruikt worden.
Als er ook nieuwe transportinfrastructuur zou moeten gebouwd worden, zou de prijs van waterstof kunnen verdubbelen. Gaspijpleidingen zijn echter al voorhanden, ook voor lange afstanden. Meer dan hondertwintig zeehavens hebben ook al de nodige installaties om ammoniak te verwerken.
Hindernissen
Het rapport benoemt vier vereisten om een wereldwijde waterstofhandel van de grond te krijgen.
Ten eerste moet er een markt opgericht worden. Dat betekent dat er regelgeving en transparantie moeten komen, en leveranciers en eindgebruikers bij elkaar gebracht moeten worden. Dat kan bilateraal of multilateraal, onder meer door middel van vrijhandelsakkoorden.
Ten tweede is certificering belangrijk, om de veiligheid, duurzaamheid en kwaliteit te garanderen over de grenzen heen, zegt Irena.
Verder moet de waterstoftechnologie- en infrastructuur nog verder worden ontwikkeld. Momenteel is er bij de productie van groene waterstof op basis van elektrolyse nog te veel rendementsverlies. Zo’n dertig procent van de elektriciteit die nodig is om waterstof te maken gaat verloren. Ook de gaspijpleidingen hebben aanpassingen nodig om waterstof te kunnen vervoeren. Tot slot zijn er investeringen nodig, vooral in hernieuwbare energiebronnen waarmee groene waterstof kan worden geproduceerd.
