Elektrische huishoudtoestellen gaan gemiddeld niet minder lang mee dan vroeger. Dat blijkt uit Noors onderzoek, dat vooral veranderend consumentengedrag als verklaring aanwijst voor kortere levensduur bij sommige apparaten.
Wasmachines en ovens springen eruit
Volgens cijfers van de Noorse Universiteit voor Wetenschap en Technologie (NTNU) is er weinig bewijs dat grote toestellen zoals koelkasten, vriezers of vaatwassers vandaag sneller stuk gaan dan decennia geleden. Onderzoekster Kamila Krych analyseerde de levensduur van toestellen sinds hun introductie op de Noorse markt, vanaf de jaren 1950. Haar conclusie: voor de meeste types bleef de gemiddelde levensduur opvallend stabiel.
Twee uitzonderingen zijn wasmachines en ovens. Voor ovens daalde de gemiddelde levensduur van 19,2 naar 10,6 jaar. Bij wasmachines zakte die van 23,6 naar 14,3 jaar. De reden daarvoor blijkt echter niet te liggen bij geplande veroudering door de fabrikant, maar bij veranderende gewoontes van gebruikers.
Wasmachines worden simpelweg veel intensiever gebruikt dan vroeger. Een toestel dat twintig jaar meegaat bij één wasbeurt per week, slijt uiteraard sneller bij meerdere cycli per week. De levensduur in jaren zegt dus weinig zonder rekening te houden met het aantal gebruiksbeurten.
Bij ovens speelt een ander mechanisme: die worden steeds vaker vervangen terwijl ze technisch nog in orde zijn. Ongeveer 40 procent van de ovens in Noorwegen wordt weggegooid terwijl ze nog werken. Keukenrenovaties blijken daar een belangrijke oorzaak van. Omdat ovens vaak ingebouwd zijn, verdwijnen ze samen met de rest van de keuken, ook als ze nog bruikbaar zijn.
Milieubeleid moet ook gedrag meenemen
Het onderzoek werpt een ander licht op de aanname dat toestellen minder lang meegaan door verminderde kwaliteit. Europa zet via regelgeving in op repareerbaarheid en productduurzaamheid, maar de studie suggereert dat dit niet volstaat. Veranderingen in levensstijl en consumentengedrag spelen een minstens even grote rol.
Volgens Krych is het belangrijk dat ook die sociale factoren worden meegenomen in beleid rond duurzaamheid. Want of een toestel lang meegaat, hangt niet alleen af van hoe het gemaakt is, maar vooral van hoe het gebruikt én vervangen wordt.
lees ook
