De meeste landbouwsubsidies in Vlaanderen dragen slechts in beperkte mate bij aan milieudoelstellingen. Dat blijkt uit een nieuw onderzoek van de Universiteit Gent, in opdracht van Bond Beter Leefmilieu. De studie onderzocht de samenhang tussen landbouwsteun, milieu, biodiversiteit en klimaat.
Landbouwsubsidies in Vlaanderen: beperkte milieuwinst
In 2023 werd in Vlaanderen ongeveer 423 miljoen euro uitgekeerd via het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB). Daarvan ging 316 miljoen euro rechtstreeks naar landbouwers en 107 miljoen euro indirect. Volgens de onderzoekers leveren de grootste steunmaatregelen slechts een beperkt positieve bijdrage aan de milieudoelen.
Het rapport stelt dat “de verdeling van de steun via de verschillende maatregelen niet in lijn is met het behalen van de Europese milieudoelstellingen”. Het grootste deel van de subsidies gaat naar melkveebedrijven, akkerbouwbedrijven, gemengde bedrijven en vleesveebedrijven.
Ongelijke verdeling van inkomenssteun voor landbouwers
De belangrijkste maatregel is de basisinkomenssteun, goed voor 118 miljoen euro. Dat systeem koppelt steun aan de hoeveelheid grond die een landbouwer bezit, in plaats van aan de werkelijke inkomensbehoefte. Hierdoor wordt de steun ongelijk verdeeld, wat volgens het onderzoek kan leiden tot hogere grondprijzen en moeilijkere toegang tot landbouwgrond.
Resultaatgerichte steun kan milieudoelen versterken
De onderzoekers pleiten voor een verschuiving naar resultaatgerichte steun. Daarbij worden landbouwers beloond voor aantoonbare milieuresultaten. Zo’n systeem kan volgens hen tegelijk bijdragen aan inkomenszekerheid en aan het behalen van milieudoelstellingen.
Hoewel de onderzoekers waarschuwen voor methodologische beperkingen, zien ze de resultaten als een waardevolle basis voor verder beleid en onderzoek.
Reacties van beleid en milieuorganisaties
Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns erkent dat “er nog ruimte is voor verbetering”, maar benadrukt dat Vlaanderen “de voorbije jaren al belangrijke stappen heeft gezet”.
Volgens Sofie Bracke van Bond Beter Leefmilieu maken de resultaten duidelijk waar bijsturing nodig is: “Vlaanderen besteedt jaarlijks 423 miljoen euro belastinggeld aan landbouwsubsidies. Dit onderzoek toont aan dat slechts een klein deel daarvan daadwerkelijk de milieukwaliteit verbetert.”
lees ook
Blue Deal 2025–2029: nieuwe spelregels en kansen voor landbouw en industrie
