Minder plastic en meer hergebruik: River Cleanup over de plasticcrisis

Minder plastic én hergebruik: zo kunnen we de plasticcrisis bedwingen

Dit weekend zetten miljoenen vrijwilligers zich wereldwijd in voor een schonere planeet tijdens World Cleanup Day. Ook River Cleanup organiseert 75 acties langs rivieren in dertig landen. Dat is volgens oprichter en ceo Thomas de Groote urgenter dan ooit, nu internationale onderhandelingen over een plasticverdrag opnieuw zijn vastgelopen.

Waarom World Cleanup Day belangrijk blijft

Hoewel River Cleanup ooit begon als een opruiminitiatief, ziet de organisatie opruimen niet langer als dé oplossing. “Zolang plasticproductie blijft toenemen, dweilen we met de kraan open”, zegt De Groote. Toch heeft World Cleanup Day een belangrijke rol: het vergroot het bewustzijn en zet druk op overheden en producenten.

Vrijwilligers worden ook gevraagd om foto’s te maken van het afval dat ze opruimen. Door deze beelden te verzamelen, ontstaat een beter zicht op de verspreiding van plasticvervuiling. En die vervuiling is immens: elke dag belandt naar schatting 10 miljoen kilo plastic in de natuur, waarvan meer dan een tiende in de oceanen.

Dat plastic verdwijnt nooit volledig, maar breekt af tot micro- en nanoplastics die terechtkomen in water, bodem, lucht én ons lichaam. Recente studies tonen die deeltjes zelfs aan in het bloed van volwassenen en in de eerste stoelgang van pasgeborenen.

Het uitblijven van een wereldwijd plasticverdrag

Een internationaal akkoord blijft voorlopig uit. Volgens De Groote komt dat door de tegenstelling tussen twee blokken. Enerzijds de High Ambition Coalition, met onder andere de Europese Unie, die pleit voor strenge maatregelen. Anderzijds landen als de VS en Saoedi-Arabië, die plasticproductie zien als belangrijke afzetmarkt voor hun olie.

“De laatste onderhandelingsronde liep op niets uit, maar bracht de ambitieuze landen wel dichter bij elkaar”, zegt De Groote. Later dit jaar vinden in Nairobi nieuwe gesprekken plaats. River Cleanup benadrukt dat zo’n verdrag de nadruk moet leggen op hergebruik in plaats van recyclage, dat producenten meer verantwoordelijkheid moeten dragen en dat de gezondheidsimpact van plastic eindelijk erkend moet worden.

Wat consumenten zelf kunnen doen

In afwachting van een internationaal akkoord kan iedereen stappen zetten:

Gebruik een herbruikbare drinkfles en vermijd wegwerpverpakkingen.
Kies voor vaste zeep en shampoo, zodat plastic flessen overbodig worden.
Let op bij de aankoop van kledij en cosmetica, die vaak verborgen plastics bevatten. Apps zoals Beat the Microbead helpen bij het herkennen ervan.
Neem je eigen potjes mee naar de winkel, zodat je ze telkens opnieuw kan gebruiken.

“Het zou normaal moeten zijn om potjes opnieuw te gebruiken, niet om telkens nieuwe te vragen”, aldus De Groote. Ook bedrijven beginnen mee te bewegen: in sommige buurlanden gebruiken fastfoodketens al herbruikbare bakjes, onder druk van wetgeving.