Steeds meer burgers, ngo’s en bedrijven stappen naar de rechter om klimaatactie af te dwingen. Volgens nieuwe cijfers van het VN-milieuagentschap Unep lopen er wereldwijd meer dan 3000 klimaatzaken, verspreid over 55 landen en 24 internationale instanties. De meeste procedures richten zich op thema’s zoals greenwashing, CO₂-compensatie en het energieverbruik van datacenters.
Wereldwijde toename
Eind juni 2025 registreerde Unep in totaal 3099 lopende klimaatzaken. In 2017 waren dat er nog 884, in 2020 al 1550 en drie jaar geleden 2180. De stijging toont aan dat rechtbanken steeds vaker worden ingeschakeld om overheden en bedrijven verantwoordelijk te houden voor hun klimaatbeleid.
Nieuwe thema’s en bredere impact
De inhoud van klimaatzaken breidt zich uit. Naast emissiereducties en nationale klimaatplannen behandelen rechtbanken nu ook dossiers over biodiversiteit, milieuvervuiling en de sociale gevolgen van klimaatverandering. Volgens Unep-directeur Inger Andersen zijn klimaatzaken uitgegroeid tot een belangrijk instrument voor verantwoordelijkheid en rechtvaardigheid.
“Onze energie-, mobiliteits-, huisvestings- en voedselsystemen transformeren moet een collectieve inspanning zijn”, zegt Andersen. “Onafhankelijke rechtssystemen zijn cruciaal om ervoor te zorgen dat die transitie zowel rechtvaardig als effectief verloopt.”
Wetenschap en rechtspraak
Rechters erkennen steeds vaker de wetenschappelijke basis van klimaatclaims. De zogenaamde attributiewetenschap, die specifieke extreme weersomstandigheden koppelt aan broeikasgasuitstoot, speelt daarbij een groeiende rol. Ook verwijzen rechtbanken naar recente adviezen van het Internationaal Gerechtshof, dat de verplichtingen van staten bij het aanpakken van klimaatverandering verduidelijkt.
Groeiende tegenbeweging
Unep waarschuwt tegelijk voor een tegentrend: meer rechtszaken tegen klimaatactivisten, journalisten en maatschappelijke organisaties. Ook worden strengere klimaatregels geregeld aangevochten. Toch ziet het VN-agentschap klimaatrechtspraak als een steeds belangrijker middel om de uitvoering van klimaatbeloften te versnellen.
lees ook
20.000 mensen op straat voor ambitieus klimaatbeleid
