Rijke landen verdienen aan klimaathulp aan het zuiden

De financiële steun die rijke landen verlenen aan landen die zwaar getroffen worden door de klimaatcrisis, blijkt vaak geen echte hulp te zijn. Volgens een nieuw rapport van Oxfam en CARE bestaat ongeveer twee derde van de internationale klimaatfinanciering uit leningen in plaats van giften. Daardoor verdienen rijke landen geld aan klimaathulp, terwijl kwetsbare landen verder in de schulden raken.

Uit de analyse blijkt dat voor elke 5 dollar aan steun gemiddeld 7 dollar moet worden terugbetaald. De schuldenlast van ontwikkelingslanden loopt hierdoor verder op, wat investeringen in sociale voorzieningen en klimaatoplossingen belemmert.

Beloftes niet nagekomen

In het Klimaatakkoord van Parijs beloofden industrielanden jaarlijks 100 miljard dollar aan klimaatfinanciering beschikbaar te stellen voor landen in het mondiale Zuiden. Die doelstelling werd echter nooit gehaald. Bovendien bestaan de beschikbare fondsen voor 65 procent uit commerciële leningen, vaak met standaard rentetarieven.

Volgens Nafkote Dabi, klimaatexpert bij Oxfam International, schenden rijke landen niet alleen hun afspraken, maar profiteren ze zelfs van de klimaatcrisis. Ze zegt dat de klimaatcrisis te vaak wordt gezien als een zakelijke kans in plaats van een morele verplichting. De winst op sommige klimaatleningen loopt op tot wel 42 procent.

Toenemende schulden en bezuinigingen

In 2022 ontvingen kwetsbare landen 62 miljard dollar aan klimaatleningen, met verwachte terugbetalingen van 88 miljard. De totale schuldenlast van ontwikkelingslanden bedraagt inmiddels 3,3 biljoen dollar.

Volgens het rapport behoren Frankrijk, Japan en Italië tot de landen die het vaakst leningen verstrekken tegen commerciële voorwaarden. Daarbovenop snijden veel westerse landen fors in hun budgetten voor ontwikkelingssamenwerking.

Rosa van Driel, klimaatexpert bij CARE Nederland, noemt dat een dubbele klap voor landen die het minst verantwoordelijk zijn voor de klimaatcrisis. Volgens cijfers van de OESO daalden de budgetten voor ontwikkelingshulp in 2024 met 9 procent, en wordt voor 2025 een nieuwe daling van 9 tot 17 procent verwacht, de grootste bezuiniging sinds de jaren zestig.