Een innovatie van de Vrije Universiteit Brussel krijgt wereldwijde aandacht. De software MeteoSaver, ontwikkeld door onderzoeker Derrick Muheki, is opgenomen in de TIME Best Inventions of 2025 – de lijst met de meest invloedrijke uitvindingen van het jaar. Eerder werd het project ook al vermeld in Nature. Volgens Muheki is de erkenning “een bewijs van hoe belangrijk technologie is om de klimaatgeschiedenis van onze planeet te beschermen”.
Herstel van vergeten klimaatdata
Het begrijpen van klimaatverandering hangt sterk af van historische weergegevens. In grote delen van de wereld, vooral in het Globale Zuiden, ontbreken die nog steeds. Daardoor bleef bijvoorbeeld Centraal-Afrika een blinde vlek in het IPCC-rapport van 2021. “Het digitaliseren van deze gegevens is cruciaal voor nauwkeurige klimaatmodellen”, zegt Wim Thiery, hoogleraar klimaatwetenschappen aan de VUB.
Van papieren logboeken naar digitale datasets
MeteoSaver zet handgeschreven weerregisters om in digitale data met behulp van kunstmatige intelligentie. Een foto van een oud logboek volstaat om de informatie automatisch om te zetten in gestructureerde tabellen. De software werd ontwikkeld binnen de onderzoeksgroep BCLIMATE onder leiding van Thiery. Zo helpt MeteoSaver om gegevens te bewaren die anders verloren dreigen te gaan door tijd, vocht of brand.
Veldwerk in het hart van Congo
Om de software te testen, trok Muheki in 2023 naar het Congobekken, waar hij bij het Nationaal Instituut voor Agronomisch Onderzoek (INERA) bijna 9000 pagina’s met historische weerlogboeken digitaliseerde. De missie vergde zware logistieke inspanningen, met boottochten en urenlange ritten over onverharde wegen. Door gebrek aan elektriciteit werkte hij met oplaadbare batterijen om zijn apparatuur draaiende te houden.
Bij zijn terugkeer bleek de software meer dan 90 procent nauwkeurig, vergelijkbaar met handmatige transcriptie. Daarmee is het een van de eerste AI-systemen die succesvol handgeschreven meteorologische tabellen omzet in digitale gegevens.
Wereldwijde samenwerking
Volgens Thiery opent MeteoSaver nieuwe mogelijkheden voor de klimaatwetenschap. “Klimaatmodellen zijn maar zo goed als de data waarop ze steunen. Met deze tool kunnen we de datakloof eindelijk dichten.” De software is open source en vrij beschikbaar voor onderzoekers wereldwijd. Er lopen al samenwerkingen met onder meer het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI), de University of Reading en het KNMI in Nederland.
“Zelfs in het Globale Noorden liggen nog veel archieven ongedigitaliseerd”, zegt Thiery. “Door die te digitaliseren en te delen, maken we ze opnieuw toegankelijk voor wetenschap en maatschappij.”
Van Congo tot TIME Magazine
Na maanden van verfijning werkt de software nu met uiteenlopende handschriften, papiersoorten en archiefcondities. Muheki gebruikt de gegevens inmiddels om 900.000 historische weerwaarnemingen te analyseren. Daarmee kan worden onderzocht hoe droogtes en hittegolven zich in Afrika hebben ontwikkeld onder invloed van klimaatverandering.
MeteoSaver werd door TIME erkend als een van de honderd speciale vermeldingen in de Best Inventions of 2025. “Deze erkenning geeft het project zichtbaarheid en helpt om meer historische weerarchieven wereldwijd te redden,” besluit Muheki.
lees ook
Klimaatverandering kan Belgische economie tot 8,5 miljard per jaar kosten tegen 2050
