Het project CurieuzeNeuzen in de Tuin monitorde in 2021 de invloed van hitte en droogte op de aardappelteelt. Voor dit project werden 500 sensoren in 300 aardappelvelden verspreid over heel vlaanderen geïnstalleerd.
De resultaten van het project waren wat anders dan gepland. Het onderzoek was bedoeld om de impact van hittegolven en lange periodes van droogte op onze landbouw te monitoren. De zomer van 2021 bleek wat anders voor ons in petto te hebben en staat inmiddels bekend als de natste zomer ooit in België. In plaats van de effecten van droogte, liet het project zien wat een koel en nat seizoen betekent voor de aardappelteelt.
Hoewel het onderzoek anders uitpakte dan gepland, leverden de metingen wel degelijk interessante informatie op. Uit de analyses komen een aantal conclusies en lessen die worden meegenomen in de metingen gedurende de zomer van 2022.
Bladerdek zorgt voor verzachtende omstandigheden
De temperatuur onder het bladerdek bleek een stuk gematigder te zijn in vergelijking met de temperatuur van kale grond. Dit kan erop wijzen dat planten die onder een bladerdek groeien niet onder stress staan.
Hoewel het bladerdek voor de stress op planten kan verminderen, zijn er nog meer factoren die hier een rol spelen, zoals de luchttemperatuur, de bodemtextuur, hoeveelheid water in de bodem en dichtheid van het bladerdak.
Om het effect van het bladerdak op de aardappelvelden te meten, keek het onderzoeksteam naar de dagelijkse FAPAR (fractie van geabsorbeerde fotosynthetische actieve straling), de bodemtextuur en de omgevingstemperatuur. Ook het aardappelras werd in de modellen meegenomen.
Er blijkt een duidelijk verband te zijn tussen afkoeling en de FAPAR. Afkoeling had vooral effect bij aardappels die groeien in zandgronden bij afkoeling tot 8 graden Celsius. In de zomerperiode was de afkoeling door het bladerdek wat minder. Dat heeft met name te maken doordat de luchttemperatuur in zijn geheel lager was.
Uniek microklimaat van aardappelvelden
Opvallend aan de resultaten van CurieuzeNeuze in de Tuin is dat de relatie tussen FAPAR en afkoeling veroorzaakt door een bladerdek met name sterk was bij aardappelgewassen met een zeer hoge FAPAR. Dit kan erop duiden dat zeer snel groeiende gewassen veel water verdampen en zo de atmosfeer onder het bladerdak afkoelen.
De resultaten van ‘CurieuzeNeuzen in de Tuin’ geven een inkijkje in het specifieke microklimaat van aardappelvelden. Het laat zien hoe het microklimaat samenhangt met het fysiologische gedrag van planten.
Hoewel het project al meerdere interessante inzichten oplevert, blijft de initiële vraag onbeantwoord vanwege de natte en koude zomer. Om te onderzoeken wat het effect is van droge periodes op de opbouw van stress van planten, wordt het onderzoek een jaar uitgebreid. Met behulp van 3000 sensoren wordt deze zomer de hitte en droogte in kaart gebracht. 200 van deze sensoren worden opnieuw ingezet om het microklimaat op aardappelvelden te volgen.
