De voorgestelde maatregel stuit op veel verzet van binnen en buiten de sector. Volgens de critici is de afvalwarmte niet heet genoeg om over langere afstand woningen te verwarmen.
De Duitse overheid wil operatoren van energieverslindende datacenters verplichten op overtollige warmte in te zetten voor het verwarmen van woningen. Het land is één van de grootste wereldwijde knooppunten voor datacenters. Dat hebben onze Oosterburen in grote mate te danken aan de duidelijke wetgeving rond gegevensbescherming en -beveiliging. Veel en grote datacenters zorgen voor heel wat afvalwarmte en die willen sommige politici nu recupereren. Al waarschuwt de industrie dat het plan gedoemd is om te mislukken.
Warme lucht niet heet genoeg
De theorie van het wetsvoorstel is best innovatief te noemen. Door overtollige warmte in te zetten als verwarmingsmiddel, kan de immense koolstofvoetafdruk van de industrie een stuk verminderen. Alleen, experts wijzen naar een opening in het voorstel. Potentiële afnemers worden niet gedwongen om de restwarmte te omarmen. De kans is dus groot dat het voorstel een soort gebakken lucht blijkt te zijn.
Bij Bloomberg wijzen experts onder andere naar een belangrijk, technisch aspect. De warme lucht die datacenters uitstoten, is bijlange niet heet genoeg voor de meeste stadsverwarmingsnetwerken. Met andere woorden: elk nutsbedrijf waarmee de datacenters samenwerken, moet investeren in warmtepompen om de lucht op bruikbaar niveau te krijgen. Die investeringen drijven dus de kosten, en het stroomverbruik op.
Uitdaging voor Duitse economie
“Datacenter-exploitanten zijn meestal bereid om hun afvalwarmte af te staan”, zegt Ralph Hintermann, senior onderzoeker bij de datacenter lobby Borderstep. “De uitdaging bestaat er in om iemand te vinden die de warmte zuinig kan inzetten.” Voor de grootste Europese economie staat met het wetsvoorstel best veel op het spel. De kans bestaat dat de wet IT-investeringen afschrikt waardoor de digitalisering vertraagt. Bovendien zou Duitsland achterop kunnen raken bij het streven naar de klimaatdoelstellingen.
De energie-efficiëntiewet die door de overheid wordt voorbereid, heeft als doel om tegen 2030 ongeveer 500 terawattuur energie te besparen. Daaraan koppelt de regering de eis om tegen 2025 minstens dertig procent van de afvalwarmte uit datacenters te recupereren. Volgens een woordvoerder van het Duitse ministerie van Economische Zaken zal het nieuwe ontwerp ‘aanzienlijk minder bureaucratie’ bevatten eens het is voltooid.
lees ook
Moeilijk toe te passen
De Duitse regering neemt een project in Frankfurt als schoolvoorbeeld van hoe warmte kan worden hergebruikt. In 2025 moet de residentiële wijk ‘Westville’ zijn voltooid. De 1.300 appartementen zullen voor een groot deel worden verwarmd met afvalwarmte van een nabijgelegen serverpark. Daardoor bespaard de wijk evenveel CO2 per jaar als 200 auto’s met een klassieke verbrandingsmotor. Toch is het voorbeeld enkel van toepassing op niche-projecten.
De regionale energieleverancier die deelneemt aan de samenwerking, Mainova AG, wijst namelijk op één belangrijk detail: nabijheid. Het datacenter van Telehouse Deutschland ligt op amper 500 meter van de nieuwe woonwijk. Die nabijheid speelt een sleutelrol want het is een stuk moeilijker en duurder om restwarmte te hergebruiken van datacenters die verder liggen. “Het verschil in temperatuur is te groot. Het invoeren in het stadsverwarmingsnet heeft geen ecologische of economische zin”, verklaart Béla Waldhauser, CEO van Telehouse.
Het Duitse wetsvoorstel suggereert niet verwonderlijk dat nieuwe datacenters zich bij voorkeur moeten vestigen in de buurt van plaatsen waar de afvalwarmte kan worden hergebruikt. Dat kan een openbaar zwembad zijn of een woonwijk. Het voorstel zegt ook dat exploitanten de aanleg van lokale verwarmingsnetwerken, warmtepompen en het bijhorende elektrische systeem moeten overwegen. Elk jaar komen er 200 datacenters bij in Duitsland. De maatregelen van de overheid zou hen tot 730 miljoen euro extra kunnen kosten.
Kosten niet alleen voor datacenters
De bijkomende investeringen zijn uiteraard een flinke hap. Toch zegt de sector niet meteen nee tegen het voorstel. “We zijn bereid om een groot deel te financieren. Toch moet niet alles naar de sector worden geschoven”, aldus Anna Kraft van de Duitse Datacenter vereniging. Die redenering krijgt bijval door onder andere Oliver Wagner. De medevoorzitter van het Wuppertal Instituut zegt dat de regering moet overwegen om energieleveranciers te verplichten een deel van de warmte af te nemen. Net zoals netbeheerders ooit gedwongen werden om hernieuwbare energie af te nemen.
Datacenters zelf kunnen ook hun steentje bijdragen om hergebruik rendabeler te maken. Dat kan volgens het Borderstep Instituut bijvoorbeeld door over te schakelen op nieuwe koeltechnologieën waarmee de restwarmte op hogere temperatuur kan worden gehouden. Alleen moet het wetsvoorstel dan wel ingrijpend veranderen om de datacenters niet voor onoverkomelijke opdrachten te zetten. “Als het voorstel niet wordt aangepast, dan zou het kunnen dat datacenters in de toekomst geen huis meer hebben in Duitsland”, meent Alexander Rabe, voorzitter van de Duitse internet-industrie.
