In bossen waar hout op verantwoorde wijze wordt geoogst leven veel meer grote bedreigde zoogdieren dan in bossen zonder certificering. Dat blijkt uit onderzoek van Universiteit Utrecht op initiatief van het Wereld Natuur Fonds (WWF).
In FSC-gecertificeerde bossen in Gabon en de DR Congo leven 2,7 keer meer grote zoogdieren zoals luipaarden, gorilla’s en olifanten dan in vergelijkbare gebieden die niet FSC-gecertificeerd zijn. Universiteit Utrecht-onderzoeker Joeri Zwerts en zijn team concluderen dit aan de hand van 1,3 miljoen cameravalbeelden die op vijf jaar tijd werden verzameld in veertien verschillende bosgebieden.
Verantwoorde houtoogst
De non-profitorganisatie Forest Stewardship Council (FSC) heeft als doel verantwoord bosbeheer te bevorderen en hout met commerciële doeleinden op verantwoorde wijze te oogsten zodat de natuur weerbaar blijft en er wordt gewaakt over de sociale en economische positie van mensen die er werken. Ook stroperij wordt tegengegaan door onder andere de inzet van patrouilles in FSC-beheerde gebieden.
De organisatie verleent certificaten aan bosbeheerders die aan strenge voorwaarden voldoen. Uit de beelden die werden gemaakt door camera’s met bewegingssensoren blijkt de effectiviteit van deze maatregelen en de positieve impact die FSC-certificering heeft op biodiversiteit en lokale ecosystemen.
Belang van certificering
Dat effect werd nooit eerder zo helder aangetoond, zegt Joeri Zwerts van Universiteit Utrecht, de hoofdauteur van het artikel in Nature. “Deze resultaten tonen aan dat certificering een belangrijke rol speelt bij het behoud van biodiversiteit in de tropen. Het klinkt tegenstrijdig, maar het blijkt dat verantwoorde houtoogst kan bijdragen aan het behoud van tropische bossen”, zegt Zwerts.
“Zeker 400 miljoen hectare van de bossen die we nog hebben wordt gebruikt voor houtkap. Lokale gemeenschappen hebben een inkomen nodig en je voegt waarde aan het bos toe door er hardhout uit te halen. Je zou op dezelfde plek bijvoorbeeld ook soja of oliepalmen kunnen verbouwen, maar dan blijft er geen bos meer over”, zegt hij. Volgens de onderzoekers zijn de onderzoeksresultaten goed nieuws voor tropische bossen en de bedreigde diersoorten die er leven, zoals bosolifanten. “Dit onderzoek laat zien dat je als consument verschil kunt maken en dat duurzaam bosbeheer werkt”, stelt medeauteur Jaap van der Waarde van het WWF in Kameroen.
Meer grote dieren
Uit de foto’s bleek dat er in niet-FSC-gecertificeerde gebieden evenveel kleine zoogdieren, zoals muizen en eekhoorns, leven als in FSC-gecertificeerde gebieden. De onderzoekers kregen echter een ander beeld toen ze keken naar zoogdieren zwaarder dan tien kilogram: daarvan leven er meer in FSC-gecertificeerde gebieden. In deze bossen werden 3,5 keer zoveel dieren gezien zoals antilopen en de Afrikaanse goudkat (10 tot 30 kg).
Dieren zoals luipaarden en chimpansees (30 tot 100 kg), werden 2,5 keer zoveel geobserveerd. En van dieren die zwaarder wegen dan honderd kilogram, zoals olifanten, werden er 2,7 keer zoveel op de foto gezet. In totaal werden er in FSC-gecertificeerde gebieden 2,7 keer zoveel dieren gezien van soorten die ernstig bedreigd zijn.
Wegaanleg helpt stroperij
Bioloog Joeri Zwerts legt uit dat illegale jacht een belangrijke oorzaak is van biodiversiteitsverlies in tropische houtkapgebieden. Door de aanleg van wegen in deze gebieden is het voor stropers makkelijker om de doorgaans moeilijk begaanbare leefgebieden van groot wild binnen te dringen. “Vooral op de grotere zoogdieren wordt gejaagd en dit zijn nu net de populaties die minder snel herstellen, terwijl deze grote dieren een belangrijke rol spelen in het bos. Zo verspreiden ze bijvoorbeeld zaden en zorgen via hun uitwerpselen voor de recycling van voedingsstoffen.”
lees ook
Afrikaanse olifanten doen bossen meer CO2 opslaan
In FSC-gecertificeerde gebieden worden maatregelen tegen illegale jacht genomen. Zo worden wegen geblokkeerd, anti-stroperijpatrouilles georganiseerd en controleposten opgesteld op de hoofdwegen. Ook wordt er voor vlees en vis als voedselbron gezorgd voor werknemers van de houtkapbedrijven. Zo zijn zij minder afhankelijk van de illegale jacht. Zwerts: “In FSC-gecertificeerde gebieden zijn er dankzij deze maatregelen meer grote en beschermde dieren en loopt er bij elkaar opgeteld dus veel meer dierlijke biomassa rond. En dat heeft weer grote invloed op het ecosysteem.”
