Hoe belastend zijn moderne laptops voor de planeet en wat kunnen fabrikanten doen om de impact van hun toestellen te verminderen? HP scoort vandaag hoog in internationale duurzaamheidsrankings, dus we onderzochten hoe het bedrijf het verschil probeert te maken.
De laptop op je thuiswerkbureau legt een hele reis af tot z’n eindbestemming en drukt zo zijn stempel op milieu en omgeving. De duurzaamheid van de toestellen komt echter steeds hoger op de agenda terecht, niet alleen bij fabrikanten maar ook bij bedrijven die hun volgende grote aankoop plannen.
Duurzame aanbestedingen
“We zien duurzaamheid steeds meer een onderdeel van aanbestedingen worden”, merkt Christina Geierlehner, Sustainability Manager Benelux bij HP. “Afgelopen jaar zagen we meer dan 1 miljard dollar aan nieuwe omzet gedreven door duurzaamheid.” HP komt aan dat bedrag door te kijken naar tenders waar het thema een belangrijke stempel drukt op de eindbeslissing. “Vroeger was het aan HP om het thema van duurzaamheid te promoten, maar meer en meer komen klanten proactief naar ons met de ambitie om zelf duurzamer te worden.” Er is dus meer dan ooit vraag naar een groen en humaan laptopportfolio en daar zetten laptopbouwers op in.
Duurzaamheid heeft verschillende aspecten. Je kan kijken naar de gebruikte materialen, de impact van de logistieke ketting op de omgeving en de plannen van een fabrikant met toestellen die aan het einde van hun levensduur zijn. Idealiter combineert een laptopbouwer inspanningen in de drie domeinen, wat bij HP het geval is.
Plastic uit Haïti
Het meest tastbare is natuurlijk de materiaalkeuze. In 2019 lanceerde HP de Elite Dragonfly als paradepaardje voor zijn ecologische ambities. “Dat toestel bestond voor meer dan 80 procent uit gerecycleerd materiaal in alle mechanische onderdelen”, herinnert Geierlehner zich. Daarmee bedoelt ze onder andere het chassis, de luidsprekerkast en het frame voor de batterij. Componenten van derden zoals de batterij zelf, het geheugen of de processor van Intel, tellen niet mee in deze cijfers.
Een groot deel van het materiaal, in het geval van premium laptops, is magnesium, al kan het soms ook om aluminium gaan. Verder bevat een moderne laptop natuurlijk heel wat plastic. “Ook daarvoor gebruiken we zoveel mogelijk gerecycleerde materialen”, weet de duurzaamheidsspecialiste.
De luidsprekers van de Dragonfly bevatten bijvoorbeeld 50 procent gerecycleerd plastic waarvan vijf procent afkomstig is van wat HP ‘ocean bound plastics’ noemt. Lees: plastic dat normaal in de oceaan zou terechtkomen, maar dankzij een door HP opgezet project in Haïti een tweede leven vindt. Waarom maar respectievelijk vijf en vijftig procent, en niet honderd? Geierlehner: “Circulariteit van het hele product is belangrijk. Als we meer dan vijf procent van het oceaanplastic toevoegen, is het geheel aan het einde van de levensduur van de laptop niet meer te recycleren. Om diezelfde reden gebruiken we nog wel de helft ‘nieuw’ plastic.”
Vandaag spreidt de fabrikant zijn duurzaamheidsambities over zijn volledige portfolio. “Ocean bound plastic zit niet in één product, maar over het hele portfolio. Tegen 2025 willen we 30 procent post consumer reclycled plasics gebruiken”, zegt Geierlehner.
Verpakking
Naast het toestel zelf kijkt HP ook naar verpakkingsmaterialen. Tegen 2025 zal de laptopbouwer 75 procent van het plastic voor eenmalig gebruik uit zijn verpakkingen halen. Het typische schuim dat de toestellen in transit beschermt tegen schokken, wordt vervangen door een honderd procent gerecycled, pulpgebaseerd alternatief. Tegen 2030 moet 75 procent van de totale jaarlijkse product- en verpakkingscyclus gebruik maken van hernieuwbare of gerecycleerde materialen en onderdelen.
HP kocht pas Choose Packaging om die ambitie verder kracht bij te zetten. Dat bedrijf ontwikkelde een alternatief voor plastic flessen op basis van papier. Dat kan op termijn interessant zijn voor andere producten van de fabrikant en dan vooral inkt-cartridges. Om bomenkap voor papiergebruik te compenseren heeft HP al langer een concreet plan. Het bedrijf plant intussen evenveel bomen als het kapt, en plant in de toekomst forrest positive te worden. Ook in België plantte HP al bomen op een stuk grond dat werd overgedragen aan Natuurpunt.
Niet alleen de verpakkingsmaterialen maken een impact. HP probeert grote klanten te overhalen om toestellen verpakt in bulk te kopen. Muizen en toetsenborden in grote verpakkingen zijn ecologischer, maar ook goedkoper en het duurt minder lang om ze uit te pakken. “Het is zo simpel als het groot is”, zegt Koen Van Beneden, Managing Director voor HP in België. “Maar het werkt.”
Trager maar ecologischer
Met de verpakking komen we al dichter bij de eigenlijke productie- en toeleveringsketen zelf. Daar is het vervoer belangrijk. In het kader van een duurzame logistiek kiest HP waar mogelijk bijvoorbeeld voor een treinverbinding tussen China en Europa in de plaats van het vliegtuig. Die keuze is al goed voor een verlaging van de CO2-uitstoot van het transport met 95 procent.
“Momenteel hebben we alle wegen naar Europa echt wel nodig”, nuanceert Van Beneden. “Met recente onrusten in Kazachstan, waar de treinverbinding doorloopt, zijn boten soms een betere optie. Dat duurt wat langer, maar een groot bedrijf dat 2.000 laptops wil kopen weet dat vooraf en kan echt wel een maand of twee langer wachten. Het is aan ons om ervoor te zorgen dat de bedrijven weten dat er milieuvriendelijkere transportopties zijn. Daarmee kunnen we een grote impact maken.”
Toeleveranciers
Volgen we de keten omgekeerd tot in het Verre Oosten, dan komen we terecht bij de fabrieken en toeleveranciers zelf. Daar ondervinden techreuzen traditioneel de nodige problemen, zowel wat ecologie als wat menselijke tewerkstelling betreft. HP pakt dat euvel aan met leveranciersaudits, risicoanalyses en corrigerende maatregelen. De resultaten worden gepubliceerd in een jaarlijks duurzaamheidsrapport dat transparantie moet bieden.
“Niet alles loopt altijd perfect”, geeft Geierlehner toe. “We kijken wel constant naar wat er gebeurt in de keten en evolueren de prestaties van toeleveranciers. Dat gebeurt aan de hand van een transparante scorekaart die de prestaties van de Oosterse partners meetbaar maakt.” Die partners maken zelf gebruik van toeleveranciers en worden in het kader van de overeenkomst met HP verwacht om deze vereisten door te geven aan hun toeleveranciers en toe te zien op naleving. Dat zorgt in theorie voor een transparant overzicht van de prestaties van iedereen die betrokken is bij de productie van een laptop.
Van Beneden benadrukt dat HP samenwerkt met de leveranciers om een positieve impact te creëren. “Als we uitdagingen zien, zoeken we samen naar een oplossing. Daarvoor gebruiken we concrete programma’s, waarvan we de resultaten meten op basis van KPI’s. Zo zien we of de toeleveranciers echt verbeteren.” Enkele andere projecten moeten een bredere sociale impact hebben. Zo wil HP een half miljoen fabrieksarbeiders meer competenties geven via opleidingen.
Onderbouwd engagement
Geierlehner kan de inspanningen van HP staven met een recente versie van het duurzaamheidsrapport. Dat document (meer dan 130 pagina’s) maakt duidelijk waar toeleveranciers vandaag ongeveer scoren, wat er beter kan en hoe HP voor hogere scores probeert te zorgen. Arbeidsvoorwaarden maar ook de ecologische impact door bijvoorbeeld gebruikte chemicaliën speelt een rol. Wat conflictmineralen betreft, werkt HP samen met de rest van de technologiesector om die te verbannen. De problematische mijnbouw speelt zich echter in afgelegen en moeilijk te controleren gebieden af. Die grote afstand maakt het soms moeilijk om conflictmineralen efficiënt te weren, geeft HP ook zelf toe.
De hele keten is dus zeker niet vrij van problemen, al zien we hoe concrete cijfers en engagementen een positieve evolutie moeten teweegbrengen. Die transparantie en meetbaarheid geeft voldoende vertrouwen in de oprechtheid van de ambities van HP.
Wat met je oude laptop?
Met productie, vervoer en materialen besproken, blijft er nog één belangrijke factor open: wat doe je met je oude laptop wanneer het tijd is voor een nieuw exemplaar? Daar is Geierlehner duidelijk in. “Aan het einde van de levensduur van een product kan je het teruggeven aan HP. Dat geldt voor iedereen, van het grootste bedrijf tot de gewone consument.”
Wat er dan gebeurt, hangt af van de leeftijd en conditie van het toestel zelf. “Indien mogelijk worden toestellen hergebruikt of gerefurbished. In dat geval vervangen we enkele onderdelen en controleren we het toestel zodat de laptop weer zo goed als nieuw is, en kan die opnieuw worden verkocht.
“Vroeger gingen die toestellen vaak naar secundaire markten in bijvoorbeeld het Afrikaanse continent”, weet Van Beneden. “Vandaag zien we ook lokaal veel interesse. Vooral het onderwijs heeft veel toestellen nodig nu leren vanop afstand ingeburgerd raakt. Initiatieven zoals Ondernemers voor een Warm België zetten daar op in.”
Recyclage
Recyclage is altijd de laatste optie: liefst willen we het toestel opnieuw inzetten.” Geierlehner merkt op dat bedrijven die een grote hoeveelheid laptops terugbrengen, daar ook voor vergoed kunnen worden. Voor die oude HP Pavilion-gezinslaptop zal je echter geen centjes terugkrijgen.
In de praktijk is er hier nog veel werk aan de winkel. Van Beneden: “Ondernemingen hebben vaak goedbedoelde maar weinig doordachte plannen voor laptops aan het einde van hun levenscyclus. Een goede structurele aanpak ontbreekt. Daar kunnen we redelijk eenvoudig grote vooruitgang boeken.
Om nodeloze recyclage te voorkomen, is het natuurlijk belangrijk dat ook oudere toestellen zo lang mogelijk blijven werken. Daar zijn reserve-onderdelen voor nodig. “We zorgen er steeds voor dat reserve-onderdelen nog tot vijf jaar na het einde van de productiedatum beschikbaar blijven”, zegt Geierlehner. De eenvoud van reparatie is iets waar HP al jaren trots op is, zeker in zijn zakelijke portfolio. De behuizing is telkens eenvoudig te openen, zelfs bij slanke toestellen, zodat IT-managers eenvoudige reparaties zelf kunnen uitvoeren.
Erkenning
De inspanningen van HP leggen de fabrikant geen windeieren. De laptopbouwer is niet de enige die een duurzaamheidsstrategie op poten heeft, maar schrikt er niet voor terug om zich als duurzaamheidskampioen in de verf te zetten. Geierlehner beroept zich daarvoor op onafhankelijke bronnen. “Wij hebben de meeste producten met een EPEAT Gold-rating en voor onze milieu-, sociale en ethische prestaties krijgen we van Ecovadis een ranking binnen de top 1 procent van de onderzochte bedrijven.”
De ambitie van bedrijven als HP gekoppeld met de groeiende bewustwording en de intrede van duurzaamheid als een component in aanbestedingen, maakt het thema relevanter dan ooit. “Duurzaamheid werd door onze verkopers vroeger als een leuk thema gezien, maar geen argument voor verkoop”, herinnert Van Beneden zich. “Vandaag slaat het duurzaamheidsverhaal wel aan. Het evolueert tot kernelement van de verkoop, in de plaats van een addendum aan het einde van de meeting.”
Geierlehner ziet dat de vraag zowel uit de publieke als de private sector komt. De overheid heeft destijds misschien de aanzet gegeven, maar vandaag maakt duurzaamheid op een doordachte manier een steeds belangrijker deel uit van tenders overal.
De laptop van vandaag heeft al heel wat ecologisch verantwoorde materialen aan boord, al kan alles altijd beter. De toeleveringsketen blijft een uitdaging, maar ook daar zetten technologiereuzen vandaag concrete druk. Nu we met z’n allen een nieuwe laptop nodig hebben om thuis te werken, is het een goede zaak dat de omgevingsimpact een grote rol speelt in de productie ervan.
