Een nieuw actieplan binnen het Living Lab Herk & Mombeek toont hoe gebiedsgericht herstel van watersystemen kan helpen om droogte en wateroverlast tegelijk aan te pakken. De methode combineert lokale kennis, modellen en samenwerking in een aanpak die elders in Vlaanderen navolging moet krijgen.
Lokaal herstel als antwoord op klimaatschade
Tijdens de 12de Demerdag werd het actieplan van het Living Lab Herk & Mombeek voorgesteld. Het plan is een samenwerking tussen het Demerbekkensecretariaat, KU Leuven, de Vlaamse Milieumaatschappij en Regionaal Landschap Haspengouw & Voeren. Zij brachten lokale wateractoren samen om via een co-creatief traject na te denken over een robuuster watersysteem.
In het project staat het concept van ‘sponsmaatregelen’ centraal. Die maatregelen zorgen ervoor dat regenwater beter wordt vastgehouden in het landschap. De aanpak mikt zowel op het verminderen van overstromingen als op het tegengaan van droogte. Uniek is dat de lokale gebiedscoalitie zelf bepaalt welke klimaatschade nog aanvaardbaar is. Ze combineren veldkennis met data en toetsen hun doelstellingen aan klimaatscenario’s via een wiskundig watermodel.
Drie toekomstscenario’s werden onderzocht. Een versnelling van bestaande maatregelen blijkt onvoldoende. Volledig inzetten op technische oplossingen vraagt te veel ruimte. En een aanpassing van het landgebruik aan het watersysteem vereist ingrijpende keuzes. De uiteindelijke visie zoekt daarom een evenwicht tussen deze benaderingen. Ze combineert sponsmaatregelen met landschapsherstel en aangepaste teelten, en dat op verschillende types terrein, van dorpskernen tot landbouwgrond.
Van lokaal experiment naar beleid
Living Lab Herk & Mombeek is één van vier pilootprojecten binnen het Vlaamse programma Water+Land+Schap. Het project sluit aan bij de aanbevelingen van het rapport Weerbaar Waterland, dat pleit voor structureel herstel van watersystemen. De ervaringen uit het lab worden gebruikt om toekomstige integrale waterprojecten op te zetten in het Demerbekken.
De methodiek en samenwerking binnen het lab dienen ook als voorbeeld voor de nieuwe Blue Deal van de Vlaamse overheid. Die moet het beleid rond water robuuster maken in functie van klimaatverandering. Vlaams minister van Omgeving en Landbouw Jo Brouns benadrukte dat lokale samenwerking en betrokkenheid essentieel zijn om tot breed gedragen oplossingen te komen.
lees ook
