Vlaanderen produceert de meest klimaatzuinige melk ter wereld. Dat stelt ILVO na een wereldwijde vergelijking van de ecologische voetafdruk van het witte goedje. De studie vond plaats in kader van het pas afgelopen VLAIO-onderzoeksproject Klimrek. Dat project toont waar de Vlaamse landbouwbedrijven staan in het klimaatverhaal, en op welke doordachte wijze zij stap voor stap kunnen verduurzamen.
Klimaatscans bij 150 Vlaamse melkveebedrijven tonen dat één liter Vlaamse melk gemiddeld samengaat met slechts 0,99 kg CO2 equivalenten. Dat is lager dan de score van alle andere melk producerende landen. “We gebruiken al langer het superlatief ‘meest klimaatvriendelijk’ voor onze melk en dat wordt nu opnieuw wetenschappelijk onderbouwd” reageert Jo Brouns (CD&V), Vlaams minister van landbouw, economie en innovatie. Dat de melkveesector al zulke hoge toppen scheert, zelfs in het begin van de uitrol van de Klimrek aanpak, is hoopgevend.”
Bedrijven verschillen, dus individuele scan en verbeteradvies nodig
In het project werkten ILVO-onderzoekers en consulenten van Boerenbond samen aan een bedrijfsspecifiek klimaattraject. Dit bestaat enerzijds uit een door ILVO-onderzoekers ontworpen methode om zeer gedetailleerde klimaatscans op bedrijfsniveau uit te voeren en anderzijds uit een adviestraject dat inzicht biedt in waar een bedrijf nog kan verbeteren. “In de scan inventariseren en kwantificeren we alle inputs en processen die bijdragen tot het geleverde landbouwproduct (melk, vlees, tarwe…)”, zegt Veerle Van linden, ILVO LCA expert en projectcoördinator. “Ook de klimaatimpact van ingevoerde grondstoffen (vb kunstmeststoffen) zitten in het cijfer.”
Stap twee is voor de landbouwer erg belangrijk: van een gespecialiseerde klimaatconsulent verneemt hij hoe zijn bedrijf scoort, hoe zijn positie tegenover de andere bedrijven is, en vooral, via welke maatregelen hij zijn broeikasgasuitstoot verder kan verlagen. Van elke voorgestelde klimaatmaatregel worden vooraf ook de eventuele bijdrages aan andere milieueffecten, zoals vb. verzuring of eutrofiëring, berekend, om te vermijden dat er negatieve verschuivingen op de andere milieuthema’s zouden gebeuren. De boer ook een kosten baten analyse per voorgestelde klimaatmaatregel mee geleverd.
Vergelijking met andere melkproducerende landen
Met 340.000 melkgevende koeien is de Vlaamse melkveestapel klein in vergelijking met grootproducenten zoals India (128 miljoen koeien), de Verenigde Staten (9,4 miljoen) en zelfs met Duitsland (3,8 miljoen) en Frankrijk (3,3 miljoen). Per koe ligt de melkproductie in Vlaanderen gemiddeld hoog (10.278 liter melk per lacterende koe per jaar). Dat komt onder meer door de raskeuze, het secuur bedrijfsmanagement op vlak van ziektepreventie en dierenwelzijn, de kennis rond graslandbeheer en mestverwerking en de precieze rantsoensamenstellingen volgens behoefte. Die factoren beïnvloeden ook de ecologische voetafdruk.
Klimrek bezit een digitale rekentool verbonden met de meest actuele rekenfactoren en -methodes. De klimaatconsulenten zijn opgeleid (en gebrevetteerd) om op basis van de zwaktes en sterktes van het bedrijf scenario’s uit te werken. De boer krijgt bij elke voorgestelde maatregel op een overzichtspagina de voorspelde klimaateffecten. Die gaan van sleutelen aan het rantsoen over bierdraf, koolzaadschroot of supplementen geven, tot minder kunstmest strooien op grasland en omschakelen naar grasklaver.
Opvolging
ILVO belooft om ook na het projecteinde het onderhoud van de rekentool te blijven doen, en de voortdurende actualiseringen op basis van nieuwe producten of klimaat verbeterende technieken. Brancheorganisatie MilkBE laat weten dat het een snelle uitrol van de Klimrek-aanpak bij de melkveebedrijven wil helpen stimuleren en ondersteunen. “We geloven dat individuele klimaatscans, bijhorende inzichten en de mogelijkheid om maatregelen op maat te nemen de manier zijn om de zuivelsector verder te verduurzamen”, zegt Lien Callewaert, voorzitter Werkgroep Duurzaamheid van MilkBE.
lees ook
Belgische zuivelsector gebruikt alsmaar meer alternatieve waterbronnen
“Boerenbond was partner in Klimrek om de methode samen met een reeks pilootboeren te helpen ontwikkelen”, zegt voorzitter Lode Ceyssens. “Ook aan de uitrol gaan we ambitieus meewerken. We konden al prat gaan op de hoge kwaliteit van onze melk. Nu is bewezen dat we ook de klimaatvriendelijkste melk produceren. Dat kleurt de toekomst voor deze sector.”
