De Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) heeft in Brussel een innovatieve warmtepompinstallatie in gebruik genomen die warmte onttrekt aan de rivier de Zenne. Met twee krachtige water/water-warmtepompen van samen 1.400 kW, ontwikkeld in samenwerking met milieubedrijf Veolia, wordt het RSZ-gebouw bijna volledig onafhankelijk van gas.
Deze installatie is de eerste in België die rivierwater onder een stedelijk gebouw gebruikt voor verwarming op deze schaal. Ze zorgt jaarlijks voor een CO₂-reductie van 361 ton en een besparing van ongeveer 150.000 euro.
Energie uit de Zenne: verwarmen met rivierwater
Onder het RSZ-gebouw stroomt de overkapte Zenne, ooit een bron van overstromingen en ziektes, maar vandaag een duurzame energiebron.
Door het rivierwater onder vacuümdruk aan te zuigen en te filteren, benut het systeem de natuurlijke warmte voor het verwarmen van het hele gebouw. De twee warmtepompen van elk 700 kW zijn vier keer efficiënter dan een klassieke gasketel en werken autonoom, met de bestaande ketels enkel als back-up bij extreme kou.
Het systeem heeft geen negatieve impact op het waterleven. Integendeel, het afgekoelde Zennewater bevordert de zuurstofbalans in de rivier. Brussel Leefmilieu gaf de vergunning na een grondige milieuanalyse.
Uniek project in Brussel: hoge efficiëntie en korte terugverdientijd
Met een temperatuurcapaciteit tot 80 °C en een terugverdientijd van ongeveer 20 jaar is dit project technologisch uniek. Ter vergelijking: een lucht/water-warmtepomp zou slechts 90% van de warmtevraag dekken en pas na bijna 40 jaar rendabel worden.
Veolia stond in voor het ontwerp, de bouw en het onderhoud van de installatie.
“Deze realisatie toont dat technologische innovatie en concrete klimaatimpact perfect samen kunnen gaan,” zegt Franck Arlen, CEO van Veolia Belgium & Luxembourg. “Het project past binnen onze GreenUp-strategie voor hernieuwbare en efficiënte energieoplossingen.”
Synergie met station Brussel-Zuid
Sinds 2024 zijn de warmtenetten van de RSZ en Brussel-Zuid met elkaar verbonden. Begin 2025 leverde de RSZ tijdelijk 1 megawatt warmte aan het station toen de gasketels daar uitvielen.
Deze samenwerking toont hoe overheidsgebouwen elkaar kunnen ondersteunen in hun energievoorziening en zo bijdragen aan de stedelijke energietransitie.
Toekomstplannen: samenwerking en energieonafhankelijkheid
De RSZ onderzoekt samen met Veolia en NMBS verdere samenwerkingen, zoals gedeeld gebruik van zonne-energie en aansluiting op andere duurzame netwerken.
Volgens minister David Clarinval bewijst dit project dat overheidsgebouwen kunnen moderniseren en tegelijk energieonafhankelijker worden.
Vice-eersteminister Frank Vandenbroucke benadrukt dat fossielvrij verwarmen niet alleen goed is voor het klimaat, maar ook voor de gezondheid: “Minder uitstoot betekent schonere lucht en gezondere gebouwen. De volgende stap is duidelijk: warmtepompen betaalbaar maken voor elk gezin.”
