Een grootschalig fraude-onderzoek van De Tijd en enkele buitenlandse media legt de tentakels bloot van de ‘biodiesel-maffia’. De wereldwijde fraudeconstructies met niet zo duurzame biodiesel sleurden ook TotalEnergies mee in het bad. Al zegt de energiereus zelf slachtoffer te zijn van gesofisticeerde fraude.
De krant De Tijd pakt vandaag uit met een diepgravend artikel. Ter herinnering, in juni 2020 stelde de Antwerpse raadkamer (achter gesloten deuren) de verdachten in een fraudeconstructie buiten vervolging. Ze werden verdacht van valsheid in geschrifte en het vormen van een criminele organisatie. Toch mochten ze een deal sluiten met de douane en ontliepen op die manier een openbaar proces. Nochtans waren er met wereldwijd miljoenenconstructies opgezet om goedkope, Amerikaanse biodiesel te verschepen naar Antwerpen als duurzame brandstof uit Noorwegen.
Schijnvertoning
De hele constructie, die passeerde langs verschillende landen zoals Canada en Noorwegen, was één grote schijnvertoning om voor miljoenen euro’s aan douanerechten te ontduiken. Rechtstreeks ingevoerde biodiesel uit Amerika wordt namelijk veel meer belast dan wanneer de origine Noors zou zijn. Via de constructie is in 2011 en 2012 ruim 55.000 metrische ton biodiesel ingevoerd in Antwerpen. Dat is goed voor een belastingontduiking van meer dan 24 miljoen euro, weet De Tijd. De fraudeurs doen dubbele winst want niet alleen betalen ze minder belastingen. Door te doen alsof het dure biodiesel is, hebben ze minder nodig om te voldoen aan de Europese milieunormen.
Uit het internationale onderzoek ‘Snake Oil’, waar De Tijd deel van uitmaakt, blijkt dat de constructie via Canada en Noorwegen geen alleenstaand geval was. Ze ontdekten dat via tal van landen al tien jaar fraudes bezig zijn. Het spinnenweb heeft vertakkingen in landen als Albanië, India, Maleisië, Cyprus en Marokko. Wanneer de douane en het gerecht hen op de hielen zit, dan veranderen ze simpelweg hun manier van werken. Het Europese parket, dat nog maar twee jaar bestaat, voert verschillende onderzoeken naar biodieselfraudes, onder andere in België, Duitsland, Italië en Oostenrijk. De geschatte schade zou tot nu 45 miljoen euro bedragen.
TotalEnergies
Eén van de grote oliebedrijven die in het onderzoek worden genoemd, is TotalEnergies. De Franse energiereus was de uiteindelijke klant van de constructie via Noorwegen. De link met TOTSA TotalEnergies Trading leidde in 2014 tot huiszoekingen bij Total in Genève. Toch blijft de energieleverancier zijn onschuld staande houden. “TotalEnergies was slachtoffer van een gesofisticeerde fraude”, aldus woordvoerder Tom Claerbout. ‘Maar als importeur van het product moest TotalEnergies in België alsnog aanzienlijke douanerechten betalen. We beschouwen fraudepreventie als een permanent aandachtspunt.’
Total en co kregen op basis van valse documenten certificaten om duurzame biodiesel te verhandelen. Die certificaten werden uitgereikt op basis van audits die de bedrijven bij kantoren bestelden en betaalden. De manier van werken van die kantoren roept ook vragen op. Intussen spitst het onderzoek zich toe op fraude in onder andere Bosnië. Daar komt het in september wel tot een proces. De betrokkenen, Bosniërs en twee bedrijven uit Miami, riskeren fikse straffen. De Bosnische betrokken hangt een celstraf van vijf jaar boven het hoofd en een boete tussen 15 en 31 miljoen euro. De bedrijven riskeren boetes van 15 tot 63 miljoen euro.
Blijvende fraude
De Belgische douane verwacht dat de biodieselfraude op terrmijn zal afnemen door de opkomst van elektrische wagens. Maar biodiesel kan een toekomst hebben in het vrachtvervoer. Dus lijken de fraudeurs niet van plan om te stoppen. Volgens het onderzoek van De Tijd blijkt dat de toenmalige spilfiguur van de fraudeconstructie via België nog altijd biodiesel uitvoert naar de EU, zij het vanuit de Verenigde Arabische Emiraten.
lees ook
Vliegen op varkens: biodiesel in opmars in Europa
De Europese federatie van biodieselindustrie (EWABA) uitte vorige maand in een brief haar bezorgdheid over nieuwe frauderoutes. Dit keer zou China de uitverkoren aanvoerroute zijn. “Er moeten snelle en effectieve maatregelen komen, anders leidt dat tot de volledige instorting van de op afval gebaseerde biodieselindustrie in Europa, klinkt het. De Europese Commissie maakt naar aanleiding van het grootschalige onderzoek bekend dat ze een eigen onderzoek voert naar een mogelijke fraudezaak vanuit China.
