Binnenwateren wereldwijd verliezen hun vermogen om zuurstof te produceren door vervuiling, klimaatverandering en infrastructuur. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de Universiteit van Utrecht.
Menselijke activiteiten verstoren zuurstofcyclus
Rivieren, meren en beken ademen zuurstof in en uit, vergelijkbaar met levende wezens. Maar dat natuurlijk evenwicht raakt wereldwijd verstoord. Onderzoekers stellen vast dat de zogenoemde ‘zuurstofturnover’ – de hoeveelheid zuurstof die binnenwateren opnemen en afgeven – sterk toeneemt. De wateren nemen meer zuurstof op dan ze zelf produceren.
Oorzaken zijn onder andere overbemesting in de landbouw, waardoor voedingsstoffen in het water terechtkomen. Dit stimuleert de groei van algen, die bij afsterven grote hoeveelheden zuurstof verbruiken. Ook de aanleg van dammen speelt een rol. Die vertragen de doorstroming van het water naar zee, waardoor zuurstofafbraak toeneemt.
Daarnaast zorgt klimaatverandering voor hogere watertemperaturen. Daardoor lost zuurstof minder goed op in water, wat het probleem verergert.
Ecologische gevolgen en oproep tot actie
Volgens de wetenschappers is het dalende zuurstofgehalte in binnenwateren problematisch voor ecosystemen. Vissterfte, slechtere waterkwaliteit en verstoring van andere natuurlijke kringlopen zoals die van stikstof en koolstof zijn enkele gevolgen.
De onderzoekers pleiten ervoor om binnenwateren mee op te nemen in mondiale klimaatmodellen. Hoewel rivieren en meren slechts een klein deel van het aardoppervlak beslaan, onttrekken ze jaarlijks bijna 1 miljard ton zuurstof aan de atmosfeer. Dat is de helft van wat alle oceanen samen verbruiken.
Het onderzoek verscheen in het wetenschappelijke tijdschrift Science Advances.
lees ook
