In 2022 is een recordaantal elektronische toestellen zoals tv’s, smartphones en andere tablets weggegooid, goed voor een totaal van 62 miljoen ton e-waste. De VN waarschuwt dat deze lawine aan gedumpte gadgets de planeet razendsnel vervuilt.
Uit de cijfers die de VN bekend maakte in de Global e-waste Monitor, blijkt dat amper een kwart van de 62 miljoen ton e-waste kon worden gerecupereerd. Zware metalen, kunststoffen en giftige chemicaliën dreigen daardoor uit die afgedankte toestellen te lekken, weet France24. . “Dit is een catastrofe voor het milieu”, zegt hoofdauteur Kees Balde via het Franse persbureau AFP. Het zijn voornamelijk de armere landen die de grootste gezondheidsrisico’s lopen, omdat veel van het e-waste vanuit rijkere delen van de wereld naar daar wordt verzonden.
83 miljard euro
De VN schat de waarde van de afgedankte rommel op liefst 83,2 miljard euro. Amper een derde krijgt een herbestemming, de rest gaat richting verbrandingsoven, stortplaats of wordt simpelweg verkeerd gerecycleerd. Volgens de VN zal het fenomeen alleen maar toenemen, omdat dat vraag naar nieuwe technologieën zoals zonnepanelen of elektrische auto’s groter is dan het vermogen om te recycleren.
Het rapport geeft enkele opvallende cijfers mee. Zo werd in 2022 ongeveer twee keer zoveel e-waste geproduceerd als in 2010. Dat komt overeen met 107.000 van de zwaarste passagiersvliegtuigen. E-waste omvat alledaags voorwerpen zoals e-sigaretten, tablets, huishoudelijk apparaten, maar ook grotere toestellen zoals tv’s, elektrische fietsen en scooters. Elk persoon op aarde genereert gemiddeld 7,8 kg e-waste per jaar. Al hoort daar een kanttekening bij want mensen in Europa zijn verantwoordelijk voor zeven keer meer e-waste dan iemand in Afrika.
Kritieke grondstoffen
Volgens Balde kunnen consumenten maar zoveel doen als de overheid en het bedrijfsleven dit mogelijk maken, zolang de toestellen niet gemakkelijker te recycleren zijn. Een belangrijke factor in dit gegeven zijn de grondstoffen zoals goud, koper en ijzer, maar ook kritieke metalen zoals kobalt. Die zijn noodzakelijk in de productie van bijvoorbeeld batterijen. “We zijn afhankelijk van slechts enkele landen voor de productie van deze kritieke grondstoffen. Dat heeft ook geopolitieke gevolgen”, laat Vanessa Gray (ITU) weten aan AFP.
Nog een opvallende vaststelling: de absolute knowhow voor recyclage zit in de ontwikkelde landen. In ontwikkelingslanden wordt amper één procent van het e-waste correct gerecycleerd. Bovendien zijn de werkomstandigheden er allesbehalve gezond. En toch wordt het overgrote deel van het e-waste, vaak onder de vorm van tweedehands toestellen, verscheept naar die regio’s. Onder andere daardoor komt jaarlijks 45.000 ton plastic en 58 ton kwik in het milieu terecht.
lees ook
Gigantische ‘onzichtbare’ berg aan e-afval
De verschuiving van fossiele brandstoffen naar schone energie zal de uitdaging alleen maar groter maken, vreest de VN. De organisatie schat dat het aantal zonnepanelen dat buiten gebruik wordt gesteld in 2030 zal zijn verviervoudigd tot 2,4 miljoen ton. Een derde van de wereldbevolking heeft nog steeds geen toegang tot internet. Wanneer ook dat deel online komt, zal het e-afval nog meer toenemen, aldus het rapport.
