Leuven wil met klimaatcontract CO2-uitstoot met 80 procent verminderen tegen 2030

De stad Leuven en Leuven 2030 hebben hun klimaatcontract aan de Europese Commissie overhandigd. Dat klimaatcontract wil de CO2-uitstoot tegen 2030 met minstens 80 procent verminderen ten opzichte van de uitstoot in 2019. Het gaat concreet om een vermindering van 457.000 ton CO₂ naar 79.000 ton CO₂-uitstoot per jaar. Leuven is de eerste Belgische stad die een dergelijk klimaatcontract indient bij de Europese Commissie.

Het klimaatcontract is geen vrijblijvend klimaatinitiatief, maar een formeel contract met drie onderdelen: een actieplan met 86 concrete doorbraakprojecten, bijhorende formele engagementen van de betrokken partners uit de hele Leuvense samenleving en tenslotte een innovatief financieringsplan. De Europese Unie wil, via de Green Deal, van Europa het eerste klimaatneutrale continent maken tegen 2050. In de EU leeft ongeveer 75 procent van alle inwoners in een stad leeft. Die steden zijn wereldwijd goed zijn voor 70 procent van de CO₂-uitstoot. Daarom lanceerde Europa in 2022 de Missie ‘100 Klimaatneutrale en Slimme Steden tegen 2030’. 

Missiesteden

Leuven kreeg samen met 111 andere steden zoals Barcelona, Kopenhagen en Bordeaux de eer om als missiestad te fungeren. Die missiesteden gaan de uitdaging aan om hun klimaatinspanningen te versnellen en al tegen 2030 naar klimaatneutraliteit te streven. Europa vroeg de 112 steden om een Climate City Contract op te stellen en in te dienen bij de Europese Commissie. Het Leuvens klimaatcontract is vandaag overhandigd aan Patrick Child, Deputy Director General van DG Environment van de Europese Commissie.

Het Leuvens Klimaatcontract wordt getrokken door stad Leuven en partnerorganisatie Leuven 2030 in samenwerking met talloze Leuvense organisaties en bedrijven zoals KU Leuven, imec, Fluvius, AB InBev, Dijledal, Buurtwerk ’t Lampeke en ECoOB. Het klimaatcontract opent met een grondige analyse van de Leuvense CO₂-uitstoot, verdeeld over vijf prioritaire emissiedomeinen: energie, gebouwen, circulaire stad, mobiliteit en klimaatbestendige stad. Vervolgens zijn binnen deze vijf emissiedomeinen de barrières ontleed die vandaag een versnelde transitie in de weg staan en werden op basis daarvan de eerste 86 doorbraakprojecten gedefinieerd.

Enkele voorbeelden

Alle 86 projecten opsommen zou ons een eind te ver brengen. Daarom somde de organisatie zelf enkele interessante projecten op:

• Duurzame warmte: aan de Marie Thumas-site combineert het project duurzame warmte uit water en bodem,
• Een ander project rond duurzame warmte zal de omgeving van de Redingensite helpen loskoppelen van fossiele brandstoffen,
• In wijk Ter Elst zal duurzame wijkrenovatie hetzelfde doel beogen voor woningen met erfgoedwaarde,
• Versnelde realisatie van het stadsregionale fietsroutenetwerk,
• Versneld elektrificeren van logistiek transport over weg en water,
• Een taskforce ontharding moet de klimaatadaptatie versnellen,
• Een grootschalige waterbatterij zal droge zomers en natte winters helpen balanceren en de grondwatertafel maximaal herstellen,
• afvangen van industriële broeikasgasintensieve procesemissies.

“De realisatie van het Leuvens klimaatcontract effent het pad naar de best mogelijke toekomst voor elke Leuvenaar”, zegt Katrien Rycken, Directeur van Leuven 2030. “Met dit contract kiezen we bewust voor een versnelling van de transitie. Enerzijds doen we dat vanuit een uitgesproken gevoel van verantwoordelijkheid, zowel lokaal als Europees. De doorbraakprojecten beogen immers een positieve maatschappelijke impact op verschillende flanken. Anderzijds doen we dat vanuit de opportuniteit die met onze voortrekkersrol als living lab gepaard gaat op vlak van research en development, financiering en aantrekkelijkheid.”

Portfolio

De realisatie van de doorbraakprojecten vraagt heel wat kapitaal. Om de nodige financiering aan te trekken, wordt op basis van onderzoek, best practices uit de financiële en zakelijke wereld en voorbeelden van andere steden de piste van een innovatief klimaatfinancieringsfonds gevolgd. De initiatiefnemers ontwikkelen momenteel een portfoliomodel waarbij verschillende soorten investeerders in meerdere doorbraakprojecten tegelijk investeren. Het staat vast dat het project financieel rendement daarbij niet loskoppelt van maatschappelijke return. Door een vooraf afgesproken plafonnering van de winst kunnen de overwinsten geherinvesteerd worden.

Dit laat toe om een mix van meer en minder financieel rendabele projecten te realiseren en tegelijkertijd de maatschappelijke return mee te garanderen, op korte en lange termijn. Bovendien brengt deze visie op een omvattend financieringsmodel ook de ‘kost van niets doen’ in de mate van het mogelijke in rekening. Hoe langer actie uitblijft, hoe hoger de kosten van de klimaattransitie immers oplopen. Ten slotte wordt in het model eveneens ruimte voorzien om burgers mee te laten investeren op een interessante manier.